فلسفه بعثت: تفاوت میان نسخه‌ها
←بیدارگری و بازخواست پیمان فطری (دعوت به خدا)
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
== [[فلسفه]] فردی [[بعثت]] == | == [[فلسفه]] فردی [[بعثت]] == | ||
=== بیدارگری و بازخواست پیمان فطری ([[دعوت به خدا]]) === | === بیدارگری و بازخواست پیمان فطری ([[دعوت به خدا]]) === | ||
«[[فطرت]]» در لغت به معنای [[آفرینش]] است<ref>برای آشنایی با معنای دقیق این واژه و تفاوت آن با «طبیعت» و «غریزه» ر.ک: مطهری، مرتضی، فطرت، ص۱۸-۳۴.</ref> و آن‌چه از آغاز در [[سرشت انسان]] نهاده شده، آدمی با آن زاده می‌شود، «امر [[فطری]]» نام می‌گیرد. [[قرآن کریم]]، [[دین]] را یکی از [[فطریات]] انسان می‌داند و [[مردمان]] را به [[پاسخ‌گویی]] به این نیاز درونی می‌خواند: {{متن قرآن|فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ}}<ref>«بنابراین با درستی آیین روی (دل) را برای این دین راست بدار! بر همان سرشتی که خداوند مردم را بر آن آفریده است؛ هیچ دگرگونی در آفرینش خداوند راه ندارد؛ این است دین استوار اما بیشتر مردم نمی‌دانند» سوره روم، آیه ۳۰.</ref>. | |||
[[ | [[امام علی]]{{ع}} در [[حدیث]] پرآوازۀ {{متن حدیث|مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ}}<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰ ص۲۹۲؛ آمدی، عبدالواحد غرر الحکم شرح خوانساری، ح۷۹۴۶. این حدیث از پیامبر اکرم{{صل}} نیز نقل شده است. ر.ک: عوالی اللآلی، ج۴، ص۱۰۲.</ref>، [[خداشناسی]] را با [[خودشناسی]] پیوند می‌زند و فرزند گرامی‌اش، [[امام حسین]]{{ع}} همین حقیقت را چنین با [[خدا]] [[نجوا]] می‌کند: جلوه کدام موجود از تو بیشتر است تا تو را نمایان سازد و کی از ما [[نهان]] بوده‌ای تا به دلیل و رهنما نیاز افتد و یکی از ما دور بوده‌ای تا آفریدگانت ما را به تو نزدیک سازند؟ [[کور]] است چشمی که تو را نبیند! <ref>بحار الانوار، ج۹۵، ص۲۲۶.</ref>. | ||
به فرموده [[امام علی]]{{ع}}، این رابطه یک سویه نیست؛ بلکه [[خداوند]] با کسانی که همواره در یاد اویند، به [[نجوا]] می‌پردازد و با آنان سخن می‌گوید: همواره [[خدا]] را - که بخشش‌های او بی‌شمار است و نعمت‌هایش بسیار - در پاره‌ای از [[روزگار]] پس از پاره‌ای دیگر، و در زمانی میان آمدن دو [[پیامبر]]، بندگانی است که از راه [[اندیشه]] با آنان در [[راز]] است و از طریق [[خرد]] دمساز<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۲۲، ص۲۵۵.</ref>. | |||
اما از آنجا که [[آدمی]]، موجودی مختار است و از عنصر «[[انتخاب]]» [[سود]] می‌برد، این [[گرایش فطری]] - بر خلاف [[غرایز]] طبیعی و حیوانی - به خودی خود شکوفا نمی‌گردد و بسیار مورد [[غفلت]] قرار می‌گیرد. از این رو، [[پیامبران]] همواره این [[پیمان]] [[فطری]] را به یاد [[انسان‌ها]] می‌آورند و از آنان می‌خواهند تا [[حق]] آن [[عهد]] و [[میثاق]] را بگزارند و به ندای درونی خویش گوش بسپارند. بر این اساس، [[امام صادق]]{{ع}} کسی را که از بحث و [[گفت‌وگو]] درباره خدا راه به جایی نبرده و در [[حیرت]] افتاده بود، به یاد حالتی فرا می‌خواند که امیدش را از همه اسباب مادی بریده است، ولی همچنان به [[فریادرسی]] والاتر چشم دوخته است<ref>بحار الانوار، ج۳، ص۴۱.</ref>. آری، آن‌گاه که حوادث روزگار، کشتی توانمندی‌های [[انسان]] را به تلاطم می‌اندازند و [[کاستی‌ها]] و ناتوانی‌هایش را آشکار می‌سازند، نیرویی دیگر رخ می‌نماید و [[حجاب]] از چهره بر می‌گیرد. در آن هنگام، هر کسی با [[خلوص نیت]] خدا را می‌خواند: و چون موجی [[کوه]] آسا آنان را فراگیرد، خدا را بخوانند و [[اعتقاد]] [خود] را برای او [[خالص]] گردانند، و[لی] چون نجاتشان داد و به خشکی رساند، [تنها] برخی از آنان راه میانه گیرند<ref>{{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُمْ مِنْ آيَاتِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ}} «آیا ندیده‌ای که کشتی‌ها در دریا به نعمت خداوند روانند تا (خداوند) برخی از نشانه‌های خود را به شما نشان دهد؛ بی‌گمان در این، نشانه‌هایی برای هر شکیب پیشه سپاسمندی است» سوره لقمان، آیه ۳۱؛ {{متن قرآن|فَإِذَا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذَا هُمْ يُشْرِكُونَ}} «و چون در کشتی سوار می‌شوند خداوند را می‌خوانند در حالی که دین (خویش) را برای او ناب می‌گردانند و چون آنان را رهاند (و) به خشکی (رساند) ناگاه شرک می‌ورزند» سوره عنکبوت، آیه ۶۵.</ref>.<ref>[[محمد بیابانی اسکوئی]]، [[نبوت (کتاب)|نبوت]]، ص۷۰ - ۷۲؛ [[حسن یوسفیان|یوسفیان]] و [[احمد حسین شریفی|شریفی]]، [[بعثت و نبوت (مقاله)| مقاله «بعثت و نبوت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۳ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۳]]، ص ۱۵.</ref>. | |||
=== شناساندن راه بندگی === | === شناساندن راه بندگی === | ||