قسم در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = قسم

}}

== مقدمه ==

منظور آن دسته از سوگندهایی است که خطاب به [[پیامبر]] شده (أَنْتَ، کاف خطاب، مثل: إِنَّکَ) و زبان خاصی را در [[پیام]] [[وحی]] نشان می‌دهد و این سوگندها صورت‌های متفاوتی دارد، در باره [[وحی]]، [[رسالت]] و [[سلامت]] [[قرآن]] و یا ترتیبات این کتاب و ناظر به اهداف [[رسالت]] ایشان بیان شده است. در بیشتر این سوگندها ربط خاصّی با مسائل [[تربیتی]] و [[اخلاقی]] و [[اعتقادی]] و شخص [[پیامبر]] و القای قطعیت و جزمیت برای مخاطب دارد؛ زیرا [[هدف]] از این سوگندها به [[شمس]]، [[قمر]]، [[نجم]] می‌شود، جلب توجه بیشتر به [[جهان هستی]] است که با ظرافت و [[زیبایی]] مخصوصی، از مسائل گوناگونی از [[طبیعت]] می‌شود. ذکر قسم به [[خورشید]]، ماه، [[ستارگان]] و بادها، سپس ابرها و بعد از آن، کشتی‌ها و نهرها و سرانجام روییدن گیاهان بیان شده است تا [[اندیشه‌ها]] را متوجه آن نموده و مخاطبان پس از [[پیامبر]] را به بحث و [[تحقیق]] در پیرامون آن [[تشویق]] نماید. مجموعه‌ای از سوگندها در اوایل سوره‌های مکی به میان می‌آید. همچنین از این نکته نمی‌توان [[غافل]] شد که بیشتر این سوگندها تناسب نزدیکی با مسائل چالش برانگیز مخاطبان در [[انکار وحی]] یا [[شخصیت پیامبر]] و [[عقاید]] و [[مشکلات]] [[فکری]] آن عصر [[مردم]] [[مکه]] دارد، زیرا می‌دانیم که یکی از ناباوری‌های آنان عالم پس از [[مرگ]] است در حالی که یکی از [[دلایل]] امکان [[معاد]]، مسئله زنده کردن زمین‌های مرده به وسیله [[باران]] است که بارها در [[قرآن]] به عبارات مختلف ذکر شده است، بدین ترتیب سوگندهایی که در آغاز برخی از این [[سوره‌ها]] آمده، پیوند و تناسب روشنی با نتیجه این قسم‌ها دارد؛ زیرا حرکت ابرها و [[نزول]] باران‌ها و در نتیجه زنده شدن زمین‌های مرده، خود [[قدرت الهی]] را به ما نشان می‌دهد. به هر حال [[ارزش]] این سوگندها بیش‌تر زمانی معلوم می‌شود که ما دوره‌ای را که در آن سوگندهای گوناگون متعارف و زبان [[مردم]] [[قوم]] بوده، مدّنظر قرار دهیم. دوره‌ای که هیچ‌کدام از این پدیده‌ها مورد اعتبار نبود. نه [[آسمان]] و نه [[زمین]]، نه کوه و تل و تپه و نه دشت و صحرا، نه خشکی و نه دریاها، نه [[ستارگان]] [[آسمان]] و نه موجودات ارضی و زمینی؛ نه حیوانات و نباتات، نه جمادات و موجودات بی‌جان و نه حتّی [[انسان]] و [[ملک]]. و توجّه دادن [[آیات قرآن]] در آن زمان به این همه پدیده‌هایی که به منزله [[آیات]] [[خداوند]] هستند، نشان از تحولی است که در بین برخی از افراد هوشمند و طالب [[معرفت]] ایجاد کرده و مقدمه‌ای برای رویکرد [[اهل]] [[دانش]] به این همه پدیده‌ها برای توجه و [[شناخت]] کرده است.

# [[سوگند]] [[خداوند]] جهت حتمی بودن اعطای [[قبله]] مورد [[رضایت]] [[پیامبر]] به آن [[حضرت]]: {{متن قرآن|قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ<ref>{{متن قرآن|فَلَنُوَلِّيَنَّكَ}} {{عربی|الفاء عاطفة للتعلیل، و اللام موطّئة للقسم}} (اعراب القرآن و بیانه، ج۱، ص۲۰۷).</ref> قِبْلَةً تَرْضَاهَا...}}؛

# [[سوگند]] [[خداوند]] برای اعلام قطعیت [[تسلیم نشدن]] [[اهل کتاب]] در برابر [[قبله]] [[مسلمانان]]، و [[پیروی]] نکردن [[پیامبر]] از [[قبله]] آنان: {{متن قرآن|وَلَئِنْ<ref>{{متن قرآن|وَلَئِنِ}} {{عربی|واو استئنافیة، و اللام موطّئة للقسم، و إن شرطیة}}: (اعراب القرآن، ج۱، ص۲۰۹).</ref> أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ بِكُلِّ آيَةٍ مَا تَبِعُوا قِبْلَتَكَ وَمَا أَنْتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَمَا بَعْضُهُمْ بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ...}}؛

== منابع ==

{{منابع}}

{{پایان منابع}}

== پانویس ==

{{پانویس}}