قبر: تفاوت میان نسخهها
←شب اول قبر
خط ۸: | خط ۸: | ||
از [[روایات]] بسیاری برمیآید که چون مُرده را در قبر مینهند، دو [[فرشته]] سراغ او میآیند و از پارهای موضوعات [[عقیدتی]] - مانند [[توحید]]، [[نبوت]] و [[ولایت]] - از او میپرسند و نیز از پارهای موضوعات عملی؛ مثلًا میپرسند که با [[نماز]] چه کرده است و [[عمر]] خویش را صرف چه کارهایی ساخته و چگونه [[مال]] کسب کرده است. در برخی [[روایات]] از این دو [[فرشته]] با عنوان "ناکر و نکیر" و در برخی دیگر با عنوان "[[نکیر و منکر]]" یاد شده است<ref>کافی، ۲/ ۶۳۳؛ بحارالانوار، ۶/ ۲۲۳.</ref>. برخی دیگر از [[احادیث]] و نیز در پارهای از [[ادعیه]]، این دو [[فرشته]] را "[[بشیر]] و مبشر" خواندهاند<ref>مفاتیح الجنان، دعای ماه رجب.</ref>. سؤال و جواب قبر، فرآیندی ساده و معمول نیست که [[آدمی]] هر چه بخواهد بگوید. پاسخها از [[جان]] [[آدمی]] و [[باطن]] ملکات و باورهای [[راستین]] او میجوشند و بیرون میآیند. تلقین میت، کمکی است به همین جوشش نه آنکه اثری مستقل داشته باشد. در سؤال و جواب قبر، پاسخ [[انسان]] از ژرفای [[تکوین]] و حاق [[باطن]] او سرچشمه میگیرد. سؤال قبر- بنابر مقتضای [[عدالت الهی]] و آنچه از [[روایات]] و [[ظواهر]] متون [[دینی]] برمیآید- ویژه [[مکلفان]] بالغ و [[عاقل]] است و از این رو، اطفال و دیوانگان و [[مستضعفان]] سؤال قبر ندارند. اینکه آیا [[پیامبران]] و [[امامان]] {{عم}} نیز با سؤال قبر مواجه میشوند، یا نه، به درستی روشن نیست. در این باره دلایلی متضاد وجود دارد و از این رو، [[علمای دینی]] از اظهار نظر درباره آن پرهیز کردهاند<ref>بحارالانوار، ۶/ ۲۷۸.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۳۷۳-۳۷۴.</ref> | از [[روایات]] بسیاری برمیآید که چون مُرده را در قبر مینهند، دو [[فرشته]] سراغ او میآیند و از پارهای موضوعات [[عقیدتی]] - مانند [[توحید]]، [[نبوت]] و [[ولایت]] - از او میپرسند و نیز از پارهای موضوعات عملی؛ مثلًا میپرسند که با [[نماز]] چه کرده است و [[عمر]] خویش را صرف چه کارهایی ساخته و چگونه [[مال]] کسب کرده است. در برخی [[روایات]] از این دو [[فرشته]] با عنوان "ناکر و نکیر" و در برخی دیگر با عنوان "[[نکیر و منکر]]" یاد شده است<ref>کافی، ۲/ ۶۳۳؛ بحارالانوار، ۶/ ۲۲۳.</ref>. برخی دیگر از [[احادیث]] و نیز در پارهای از [[ادعیه]]، این دو [[فرشته]] را "[[بشیر]] و مبشر" خواندهاند<ref>مفاتیح الجنان، دعای ماه رجب.</ref>. سؤال و جواب قبر، فرآیندی ساده و معمول نیست که [[آدمی]] هر چه بخواهد بگوید. پاسخها از [[جان]] [[آدمی]] و [[باطن]] ملکات و باورهای [[راستین]] او میجوشند و بیرون میآیند. تلقین میت، کمکی است به همین جوشش نه آنکه اثری مستقل داشته باشد. در سؤال و جواب قبر، پاسخ [[انسان]] از ژرفای [[تکوین]] و حاق [[باطن]] او سرچشمه میگیرد. سؤال قبر- بنابر مقتضای [[عدالت الهی]] و آنچه از [[روایات]] و [[ظواهر]] متون [[دینی]] برمیآید- ویژه [[مکلفان]] بالغ و [[عاقل]] است و از این رو، اطفال و دیوانگان و [[مستضعفان]] سؤال قبر ندارند. اینکه آیا [[پیامبران]] و [[امامان]] {{عم}} نیز با سؤال قبر مواجه میشوند، یا نه، به درستی روشن نیست. در این باره دلایلی متضاد وجود دارد و از این رو، [[علمای دینی]] از اظهار نظر درباره آن پرهیز کردهاند<ref>بحارالانوار، ۶/ ۲۷۸.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۳۷۳-۳۷۴.</ref> | ||
== [[شب | == شب اول قبر == | ||
طبق [[روایات]]، اولین شبی که مرده به [[خاک]] سپرده میشود، مورد سؤال قرار میگیرد. دو [[فرشته]] [[نکیر و منکر]] حاضر میشوند و از [[خدا]] و [[پیامبر]] و [[عقاید]] او سؤال میکنند. شبی بسیار هولناک و پرفشار است و آنکه میمیرد، در آن شب تنهایی و [[وحشت]]، همدمی جز عملهایش ندارد. | |||
شب اوّل [[قبر]] برای صالحانِ با [[تقوا]] خوب است، امّا برای [[گنهکاران]] شبی سخت و پر [[عذاب]] است. توصیه شده برای کسی که از [[دنیا]] میرود، در همان شب نخست [[نماز]] لیلة الدّفن ([[نماز]] [[وحشت]]) بخوانند و ثوابش را به [[روح]] او هدیه کنند تا ایمن گردد. کیفیت این [[نماز]] در کتابهای [[دعا]] آمده است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]].</ref>. | |||
== [[فشار قبر]] == | == [[فشار قبر]] == | ||
* آغازِ [[کیفرهای عالم برزخ]] و از مسلمات و مشهورات [[مسلمانان]] است و [[احادیث]] بسیاری بر آن [[گواهی]] میدهند. فشار قبر برای همه مردگان پیش میآید؛ ولی برای برخی کسان سختتر و شدیدتر است و بخشی از [[کیفر اعمال]] آنان محسوب میگردد و برای برخی دیگر، ملایم است و به منزله [[کفاره گناهان]] و جبران نواقص. پرسشی در اینجا مطرح است که آیا بر جسم مادی و عنصری فشار وارد میآید و [[روح]] از این گذر به [[رنج]] و درد میافتد یا بر [[بدن]] مثالی و برزخی. در این باره نظریههای گوناگونی مطرح است. تنها بر این [[حقیقت]] میتوان پای فشرد که بر اساس منابع [[دینی]] وجود اصل فشار قبر تردیدناپذیر است؛ هر چند کیفیت آن بر ما پوشیده است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 374.</ref>. | * آغازِ [[کیفرهای عالم برزخ]] و از مسلمات و مشهورات [[مسلمانان]] است و [[احادیث]] بسیاری بر آن [[گواهی]] میدهند. فشار قبر برای همه مردگان پیش میآید؛ ولی برای برخی کسان سختتر و شدیدتر است و بخشی از [[کیفر اعمال]] آنان محسوب میگردد و برای برخی دیگر، ملایم است و به منزله [[کفاره گناهان]] و جبران نواقص. پرسشی در اینجا مطرح است که آیا بر جسم مادی و عنصری فشار وارد میآید و [[روح]] از این گذر به [[رنج]] و درد میافتد یا بر [[بدن]] مثالی و برزخی. در این باره نظریههای گوناگونی مطرح است. تنها بر این [[حقیقت]] میتوان پای فشرد که بر اساس منابع [[دینی]] وجود اصل فشار قبر تردیدناپذیر است؛ هر چند کیفیت آن بر ما پوشیده است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 374.</ref>. |