تعاون در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←تعاون؛ نهادسازی بر محور نیک‌ورزی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==تعاون؛ نهادسازی بر محور نیک‌ورزی== | ==تعاون؛ نهادسازی بر محور نیک‌ورزی== | ||
«تعاون بر [[برّ]] و [[تقوا]]» اصطلاحی [[قرآنی]] و به معنای کمک به [[نیکی]] و [[پرهیزکاری]] است. [[علامه طباطبایی]] ذیل [[آیه]] تعاون می‌نویسد: «معنای تعاون بر برّ و تقوا به [[اجتماع]] [[ایمان]] و عمل صالحی که بر اساس تقوا شکل گرفته باشد برمی‌گردد»<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۱۶۳.</ref>. درباره تقوای جمعی نیز برخی آن را مصداق اعلای | «تعاون بر [[برّ]] و [[تقوا]]» اصطلاحی [[قرآنی]] و به معنای کمک به [[نیکی]] و [[پرهیزکاری]] است. [[علامه طباطبایی]] ذیل [[آیه]] تعاون می‌نویسد: «معنای تعاون بر برّ و تقوا به [[اجتماع]] [[ایمان]] و عمل صالحی که بر اساس تقوا شکل گرفته باشد برمی‌گردد»<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۱۶۳.</ref>. درباره تقوای جمعی نیز برخی آن را مصداق اعلای قاعده تعاون دانسته‌اند که عبارت از رعایت حرمت افراد، حد و حدود در [[زندگی]] جمعی، پاسداشت [[حق]] و حقوق‌ها و کمک به بر و نیکی جمعی است که [[روحیه]] تعاون به یکدیگر را در زندگی اجتماعی ایجاد می‌کند<ref>روح الله شریعتی، قواعد فقه سیاسی، ص۲۹۰.</ref>. | ||
[[فقها]] در [[استدلال]] بر قاعده تعاون به [[آیات]]<ref>مانند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ}} «ای مؤمنان! (حرمت) شعائر خداوند را و نیز (حرمت) ماه حرام و قربانی‌های بی‌نشان و قربانی‌های دارای گردن‌بند و (حرمت) زیارت‌کنندگان بیت الحرام را که بخشش و خشنودی پروردگارشان را می‌جویند؛ نشکنید و چون از احرام خارج شدید می‌توانید شکار کنید و نباید دشمنی با گروهی که شما را از (ورود به) مسجد الحرام باز داشتند، وادارد که به تجاوز دست یازید؛ و یکدیگر را در نیکی و پرهیزگاری یاری کنید و در گناه و تجاوز یاری نکنید و از خداوند پروا کنید، بی‌گمان خداوند سخت کیفر است» سوره مائده، آیه ۲.</ref> و [[روایات]] پرشماری استناد کرده‌اند. [[امام علی]]{{ع}} نیز در [[نهج البلاغه]] به [[مردم کوفه]] می‌فرماید: {{متن حدیث|فَإِنْ كُنْتُ مُحْسِناً أَعَانَنِي}}<ref>سید رضی، نهج البلاغه، نامه ۵۷.</ref>: اگر [[نیکوکار]] بودم یاری‌ام کنید. و همچنین می‌فرماید: {{متن حدیث|كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً}}<ref>سید رضی، نهج البلاغه، نامه ۴۷.</ref>: [[دشمن]] [[ستمگر]] و [[یاور]] ستمدیده باشید. | [[فقها]] در [[استدلال]] بر قاعده تعاون به [[آیات]]<ref>مانند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ}} «ای مؤمنان! (حرمت) شعائر خداوند را و نیز (حرمت) ماه حرام و قربانی‌های بی‌نشان و قربانی‌های دارای گردن‌بند و (حرمت) زیارت‌کنندگان بیت الحرام را که بخشش و خشنودی پروردگارشان را می‌جویند؛ نشکنید و چون از احرام خارج شدید می‌توانید شکار کنید و نباید دشمنی با گروهی که شما را از (ورود به) مسجد الحرام باز داشتند، وادارد که به تجاوز دست یازید؛ و یکدیگر را در نیکی و پرهیزگاری یاری کنید و در گناه و تجاوز یاری نکنید و از خداوند پروا کنید، بی‌گمان خداوند سخت کیفر است» سوره مائده، آیه ۲.</ref> و [[روایات]] پرشماری استناد کرده‌اند. [[امام علی]]{{ع}} نیز در [[نهج البلاغه]] به [[مردم کوفه]] می‌فرماید: {{متن حدیث|فَإِنْ كُنْتُ مُحْسِناً أَعَانَنِي}}<ref>سید رضی، نهج البلاغه، نامه ۵۷.</ref>: اگر [[نیکوکار]] بودم یاری‌ام کنید. و همچنین می‌فرماید: {{متن حدیث|كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً}}<ref>سید رضی، نهج البلاغه، نامه ۴۷.</ref>: [[دشمن]] [[ستمگر]] و [[یاور]] ستمدیده باشید. | ||