میهمان و میهمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

داشتن دستی گشاده، سفره‌ای گشوده و عطایی پیوسته و میهمانداری و [[میهمان‌نوازی]] از [[نشانه‌ها]] و جلوه‌های روحیه [[جوانمردی]] است که در [[آموزه‌های دینی]] ما خصلتی شایسته و پسندیده به شمار می‌آید<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۱.</ref>.

آن حضرت، [[پذیرایی]] از میهمان را [[کفاره گناهان]] [[مؤمن]] شمرده است<ref>ملا محسن فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ج ۳، ص ۳۲ و وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۵۹.</ref>. [[نقل]] شده است، روزی مردی به [[رسول خدا]] {{صل}} گفت: "[[پدر]] و مادرم فدایت! برنامه زندگی‌ام این است که وضو را به طور کامل انجام می‌دهم، [[نماز]] می‌خوانم، [[زکات]] مالم را هم به موقع می‌پردازم و از میهمان با آغوش باز و برای [[رضای خدا]] [[پذیرایی]] می‌کنم"؛ حضرت به او فرمود: "آفرین، آفرین، آفرین بر تو [[باد]]! [[جهنم]] راهی به سوی تو ندارد اگر چنین باشی؛ [[خداوند]] تو را از هرگونه [[بخل]] [[پاک]] ساخته است"<ref>حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۳۶ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۸۰.</ref>.

== نکوهش خانه بی‌میهمان‌==

پذیرفتن [[دعوت]] [[مسلمانان]] از سنت‌های [[رسول خدا]] {{صل}} است که در [[سیره]] و گفتار آن حضرت، به شدت به آن توجه و تأکید شده بود. آن حضرت، خطاب به تمامی [[مسلمان]] می‌فرمود: "به حاضر و [[غایب]] [[امت]] خود سفارش می‌کنم که [[دعوت]] [[مسلمانان]] را اگرچه به فاصله پنج میل هم باشد، بپذیرند که این عمل از [[دیانت]] است"<ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۷۶؛ شیخ طوسی، التهذیب، ج ۹، ص ۹۴ و المحاسن، ج ۲، ص۴۱۱.</ref> او نپذیرفتن [[دعوت]] [[مؤمنان]] را به دور از [[ادب]] می‌دانست<ref>قرب الاسناد، ص۷۴ و وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۴۵.</ref> و می‌فرمود: "اگر مؤمنی مرا به خوردن پاچه گوسفندی [[دعوت]] کنند، می‌پذیرم و این، جزو [[دین]] است"<ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۷۴ و المحاسن، ج ۲، ص۴۱۱.</ref>.

البته نکته مهم آن است که [[پیامبر]] {{صل}} از نپذیرفتن [[دعوت]] شخص [[مؤمن]] داشت؛ و گرنه به فرموده خود ایشان، [[مسلمانان]] از پذیرش [[دعوت]] [[منافقان]] و [[فاسقان]] منع شده‌اند؛ چنانکه آن حضرت به [[ابوذر]] چنین توصیه فرموده بود: {{متن حدیث| لَا تَأْكُلْ‌ طَعَامَ‌ الْفَاسِقِينَ‌!}}<ref>شیخ طوسی، الامالی، ص۵۳۵؛ حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، ص ۴۶۶ و حسن بن ابی الحسن دیلمی، اعلام الدین، ص۱۹۸.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۳.</ref>.

[[نقل]] شده است، روزی آن حضرت به خانه یکی از [[یاران]] خویش رفت و هنگامی که سفره [[غذا]] گسترده شد، یکی از حاضران از خوردن [[غذا]] خودداری ورزید و گفت: "من روزه‌ام"؛ پس [[پیامبر خدا]] {{صل}} به او فرمود: "[[برادر]] [[مسلمان]] تو، برای [[پذیرایی]] از تو زحمت کشیده است و تو می‌گویی [[روزه]] هستی؟! روزه‌ات را [که مستحبی است] افطار کن و به جای آن روز دیگری [[روزه]] بگیر"<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۵ - ۳۶ و محمدحسن نجفی، جواهر الکلام، ج ۲۹، ص ۵۰.</ref>. ‌ از موارد دیگری که [[رسول خدا]] {{صل}} میهمانان را از آن بر حذر می‌داشتند، همراه بردن [[فرزندان]] خود در مهمانی‌هاست. [[رسول خدا]] {{صل}} در این باره فرموده است: "هر گاه به مهمانی [[دعوت]] شدید، [[فرزندان]] خود را [که [[دعوت]] نشده‌اند] همراه نبرید که این، کاری [[حرام]] و عملی غاصبانه است"<ref>المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۱ و الدعوات، ص ۱۴۲.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۵.</ref>

نقل شده است، [[پیامبر خدا]] {{صل}} در یکی از سفرها به [[خواندن نماز]] مشغول بود که عده‌ای سواره آمدند و حال [[رسول اکرم]] {{صل}} را از [[یاران]] آن حضرت پرسیدند و آن حضرت را ستودند و گفتند: "اگر [[عجله]] نداشتیم [[منتظر]] آن حضرت می‌ماندیم؛ [[سلام]] ما را به او برسانید". آنها این سخنان را گفتند و رفتند؛ وقتی [[پیامبر]] {{صل}} از [[خواندن نماز]] فارغ شد، غضبناک شد و فرمود: عده‌ای نزد شما می‌آیند و حال مرا می‌پرسند و به من [[سلام]] می‌فرستند؛ اما شما آنها را [[دعوت]] نمی‌کنید که پایین بیایند و چیزی بخورند و از آنها [[پذیرایی]] نمی‌کنید... ؟"<ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۷۵؛ المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۶ - ۴۱۷ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۷۳.</ref>‌<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۷.</ref>.

عادت آن حضرت این بود که با [[خانواده]] و خادمان خانه‌اش [[غذا]] می‌خورد؛ اما با آمدن میهمان، غذایش را همراه میهمان می‌خورد<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۶ - ۲۷ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۶۴.</ref> و دوست‌داشتنی‌ترین [[غذا]] برای ایشان غذایی بود که با مهمان و همراه او می‌خورد<ref>المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۳۱ و مکارم الاخلاق، ص ۲۷.</ref>.

[[نقل]] شده است که هرگاه برای آن حضرت میهمان می‌رسید و همراه میهمان [[غذا]] می‌خورد، به سفره دست دراز نمی‌کرد تا اینکه نخست، میهمان، خوردن را آغاز کند و دست از [[غذا]] نمی‌کشید تا میهمان دست از [[غذا]] بکشد (تا میهمان خجالت نکشد)<ref>وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۳۲۰ و الکافی، ج ۶، ص ۲۸۶.</ref>؛ اگر هم در میان جمعی [[غذا]] می‌خورد، پیش از همه شروع می‌کرد و آخر از همه، از [[غذا]] دست می‌کشید تا اینکه همه [[غذا]] خورده باشند <ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۸۵؛ المحاسن، ج ۲، ص ۴۴۸ و علی بن جعفر {{عم}}، مسائل، ص ۳۴۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۷.</ref>.

# '''اجازه گرفتن از میزبان برای میهمان بی‌دعوت :''' [[روایت]] شده است، روزی گروهی از ساکنان [[مدینه]] [[پیامبر خدا]] {{صل}} را همراه پنج نفر از [[اصحاب]] آن حضرت به میهمانی [[دعوت]] کردند. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} هم [[دعوت]] آنها را پذیرفت و به میهمانی رفت. [[پیامبر]] {{صل}} در بین راه شخص دیگری را دیدند که او هم از [[اصحاب]] ایشان بود و آن شخص نیز همراه [[رسول خدا]] {{صل}} و یارانش به راه افتاد تا اینکه به نزدیکی خانه میزبان رسیدند. پس در این هنگام، [[پیامبر خاتم]] {{صل}} به آن شخص فرمود: "این گروه، شما را [[دعوت]] نکرده‌اند؛ اینجا بمان تا ما حضور شما را به آنها یاد آوری کنیم و اجازه بگیریم..."<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۲ و المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۰۷.</ref>. ‌

# '''[[پاداش]] دادن به میزبان‌:''' از [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[نقل]] شده است: روزی ابوالهیثم [[انصاری]] غذایی تهیه و [[پیامبر خدا]] {{صل}} و [[یاران]] آن حضرت را به خوردن آن [[دعوت]] کرد. وقتی [[یاران پیامبر]] {{صل}} از خوردن [[غذا]] فارغ شدند، [[رسول اکرم]] {{صل}} به همراهان فرمود: "به [[برادر]] میزبان خود [[پاداش]] و [[ثواب]] برسانید!"‌ گفتند: "چگونه به او [[ثواب]] برسانیم؟"‌ فرمود: "هنگامی که میهمان، به خانه میزبان وارد شود و غذایش را بخورد و نوشیدنی‌هایش را بنوشد، برای او [[دعای خیر]] بکند که همین [[دعای خیر]] باعث [[پاداش]] برای میزبان خواهد بود"<ref>ابن اشعث، سنن ابی داوود، ج ۲، ص ۲۱۸؛ محیی الدین النووی، المجموع، ج ۱۶، ص ۴۰۴ - ۴۰۵ و ابن‌الاثیر الجزری، جامع الاصول من احادیث الرسول {{صل}}، ج ۵، ص ۱۰۱.</ref>.