پرش به محتوا

کشف معصوم در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۹: خط ۲۹:
*همان‌طور که گذشت مکاشفات نیز در سرشت و ماهیت همانند رؤیا هستند. نفس انسان, فارغ از حواس ظاهری به مشاهده اموری می‌پردازد، ولی ممکن است برخی از آن‌ها از قدرت خلّاق خود نفس و قوه خیال ناشی شده باشد و برخی کاملاً واقعی باشد و برخی از جانب شیطان باشد. کسی که مکاشفات نقل‌شده از عارفان بزرگ را مطالعه کند, به خوبی می‌تواند به این نتیجه برسد. به بیان دیگر، در برابر مکاشفات واقعی که ناشی از ایمان، تقوا و یقین و مجاهدت نفس است, کشف و شهودهای خیالی و پنداری نیز فراوان است که بر اثر تلقین مکرر، انحراف فکر و وسوسه‌های شیطانی پدید می‌آید.<ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص: ۲۴ - ۲۶.</ref>
*همان‌طور که گذشت مکاشفات نیز در سرشت و ماهیت همانند رؤیا هستند. نفس انسان, فارغ از حواس ظاهری به مشاهده اموری می‌پردازد، ولی ممکن است برخی از آن‌ها از قدرت خلّاق خود نفس و قوه خیال ناشی شده باشد و برخی کاملاً واقعی باشد و برخی از جانب شیطان باشد. کسی که مکاشفات نقل‌شده از عارفان بزرگ را مطالعه کند, به خوبی می‌تواند به این نتیجه برسد. به بیان دیگر، در برابر مکاشفات واقعی که ناشی از ایمان، تقوا و یقین و مجاهدت نفس است, کشف و شهودهای خیالی و پنداری نیز فراوان است که بر اثر تلقین مکرر، انحراف فکر و وسوسه‌های شیطانی پدید می‌آید.<ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص: ۲۴ - ۲۶.</ref>


==رابطۀ شهود و علم معصوم==
==رابطۀ کشف و شهود و علم معصوم==
*در مورد پیامبر باید گفت درک وحی، امری شهودی و وجدانی است؛ یعنی نوعی مکاشفه‌ باطنی و درک حضوری است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) را به یقین می‌رساند و هر گونه شبهه‌ای را بر طرف می‌سازد.<ref>ر.ک. رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، ج 3، ص 35</ref> برخی از روایات نشان می‌دهند امامان(علیهم السلام) دارای چنین شهودی‌ بوده اند‌ و این شیوه، یکی از روش های علم آموزی و آگاهی از غیب بوده است.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، شهود یکی از روش های علم آموزی ائمه(علیهم السلام)، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 7، ص  881؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، صفحه؟؟؟</ref> در‌ روایات، تعبیر شاهد بودن بر مردم بسیار مورد استفاده قرار گرفته است، برخی علمای امامیه نیز تصریح کرده‌اند که امامان(علیهم السلام) شاهد بر اعمال مردم هستند.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، شهود یکی از روش های علم آموزی ائمه(علیهم السلام)، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 7، ص 881</ref> باید دانست، اشتراک امامان(علیهم السلام) با عرفا در بهره‌مندی از این شیوه در صورت اثبات این شیوه‌ برای امامان(علیهم السلام) به معنای آن نیست‌ که‌ شهود ائمه‌ با‌ شهود‌ عرفا در تمام ویژگی‌ها یکسان‌ است‌؛ مثلا پذیرفته‌ایم که امامان، معصوم هستند و گرفتار خطا نمی‌شوند، ایشان‌ تأییداتی‌ خاص دارند که دیگران از آن‌ بی بهره‌اند؛ بنابراین‌ شهود‌ ائمه در این گونه ویژگی‌ها مانند معصومانه‌بودن، با شهود عرفا متفاوت است؛ همچنین مصادیق شهود امامان(علیهم السلام) بسیار قوی‌‌تر‌ و روشن‌‌تر از شهود‌ عرفاست‌ و نسبت به برخی حقایق‌، مانند‌ امور ویژه مقام امامت یا نیازمند تأییدات خاص، عرفا توان شهود ندارند.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، شهود یکی از روش های علم آموزی ائمه(علیهم السلام)، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 7، ص 881</ref>
*در مورد پیامبر باید گفت درک وحی، امری شهودی و وجدانی است؛ یعنی نوعی مکاشفه‌ باطنی و درک حضوری است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) را به یقین می‌رساند و هر گونه شبهه‌ای را بر طرف می‌سازد.<ref>ر.ک. رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، ج 3، ص 35</ref> برخی از روایات نشان می‌دهند امامان(علیهم السلام) نیز دارای چنین کشف و شهودی‌ بوده اند‌ و این شیوه، یکی از روش های علم آموزی و آگاهی از غیب بوده است.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، شهود یکی از روش های علم آموزی ائمه(علیهم السلام)، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 7، ص  881؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، صفحه؟؟؟</ref> در‌ روایات، تعبیر شاهد بودن بر مردم بسیار مورد استفاده قرار گرفته است، برخی علمای امامیه نیز تصریح کرده‌اند که امامان(علیهم السلام) شاهد بر اعمال مردم هستند.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، شهود یکی از روش های علم آموزی ائمه(علیهم السلام)، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 7، ص 881</ref> باید دانست، اشتراک امامان(علیهم السلام) با عرفا در بهره‌مندی از این شیوه در صورت اثبات این شیوه‌ برای امامان(علیهم السلام) به معنای آن نیست‌ که‌ شهود ائمه‌ با‌ شهود‌ عرفا در تمام ویژگی‌ها یکسان‌ است‌؛ مثلا پذیرفته‌ایم که امامان، معصوم هستند و گرفتار خطا نمی‌شوند، ایشان‌ تأییداتی‌ خاص دارند که دیگران از آن‌ بی بهره‌اند؛ بنابراین‌ شهود‌ ائمه در این گونه ویژگی‌ها مانند معصومانه‌بودن، با شهود عرفا متفاوت است؛ همچنین مصادیق شهود امامان(علیهم السلام) بسیار قوی‌‌تر‌ و روشن‌‌تر از شهود‌ عرفاست‌ و نسبت به برخی حقایق‌، مانند‌ امور ویژه مقام امامت یا نیازمند تأییدات خاص، عرفا توان شهود ندارند.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، شهود یکی از روش های علم آموزی ائمه(علیهم السلام)، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 7، ص 881</ref>


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
۱۱۲٬۹۹۷

ویرایش