الهی بودن وحی: تفاوت میان نسخه‌ها

* همه ادیان الهی یک منبع و هدف مشترک دارند. بر همه [[پیامبران|پیامبران الهی]] وحی شده است تا مردم را به راه راست هدایت کنند{{عربی| {{متن قرآن|شَرَعَ لَكُم مِّنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا  }} }}<ref> از دین، همان را برای شما بیان داشت که نوح را بدان سفارش کرده بود؛ سوره شوری، آیه: ۱۳.</ref> از آیه {{عربی| {{متن قرآن|إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ}} }} روشن می‌شود خداوند یک دین دارد و آن تسلیم شدن در برابر خداست.

*[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: "پایان یک سوره با نزول{{عربی| {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} }} به منزله ابتدای سوره‌ای دیگر شناخته می‌شد". در موارد فراوانی نیز [[پیامبر اکرم|رسول خدا]] {{صل}} با اشاره [[جبرئیل]] دستور می‌داد فلان آیه را در فلان موضع قرار دهند. عده‌ای نظم و ترتیب سوره‌های [[قرآن]] را توقیفی و برخی آن را بر اساس اجتهاد صحابه می‌دانند.

*تا زمان حاضر کسی نتوانسته سوره‌ای مانند یا برتر از [[قرآن کریم]] بیاورد {{عربی| {{متن قرآن|وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُواْ شُهَدَاءَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنتُمْ صَادِقِينَ }} }} <ref>و اگر در آنچه بر بنده خود فرو فرستاده‌ایم تردیدی دارید، چنانچه راست می‌گویید سوره‌ای همگون آن بیاورید و (در این کار) گواهان خود را (نیز) در برابر خداوند، فرا خوانید؛ سوره بقره، آیه:۲۳.</ref> یعنی پیامبری که با اعتراف خود شما نزد کسی درس نخوانده، کتابی آورده که فصیحان و بلیغان درس‌ خوانده شما نمی‌توانند مثل آن بیاورند.

*روایتی از [[ابن عباس]]: {{عربی|"کانَ نَبِيُّکم {{صل}} أُمِّيّاً لَا يَكْتُب‏ وَ لا یَقرَأ"}} در آیه‌ای دیگر {{عربی| {{متن قرآن|وَ ما كُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِيَمينِكَ إِذاً لاَرْتابَ الْمُبْطِلُونَ}} }}<ref>و تو پیش از آن (قرآن) نه کتابی می‌خواندی و نه به دست خویش آن را می‌نوشتی که آنگاه، تباه‌اندیشان، بدگمان می‌شدند؛ سوره عنکبوت، آیه:۴۸</ref> در تفسیر آیه گفته شده: "معنای آیه چنین است: ای [[پیامبر]]! تو خواندن و نوشتن نمی‌دانستی و عرب نیز تو را با این ویژگی می‌شناسند؛ چرا که با آنها معاشرت داشته‌ای در این صورت تردیدی به خود راه نمی‌دهند که قرآن از جانب خداوند است"<ref>[[علامه طباطبایی]]، المیزان، ج۱۶، ص۱۴۴. </ref><ref>[[حسین علوی مهر|علوی مهر، حسین]]،  [[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۲۱.</ref>.

*'''یکم. دخالت نداشتن [[پیامبر]] در متن قرآن:''' آیاتی که قرآن کریم را از جانب خداوند متعال می‌داند {{عربی| {{متن قرآن|وَ إِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَكيمٍ عَليمٍ}} }} <ref>و بی‌گمان قرآن را از نزد فرزانه‌ای دانا به تو می‌آموزند؛ سوره نمل، آیه:۶.</ref> و [[پیامبر اکرم|پیامبر اسلام]] {{صل}} هیچ نقشی در متن [[وحی]] و تجدید نظر در آن ندارند{{عربی| {{متن قرآن|قُلْ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِن تِلْقَاء نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ مَا يُوحَى إِلَيَّ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ }} }}<ref> بگو: مرا نسزد که از پیش خود آن را دگرگون کنم. من جز از آنچه به من وحی می‌شود پیروی نمی‌کنم؛ بی‌گمان من اگر با پروردگارم نافرمانی کنم از عذاب روزی سترگ می‌هراسم؛ سوره یونس، آیه:۱۵.</ref>. تنها خداوند می‌تواند در آیات قرآن تصرف کند {{عربی| {{متن قرآن|وَ لَئِنْ شِئْنا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ}} }} و سنت الهی به تغییرناپذیری آیات قرآن تعلق گرفته<ref>[[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۲۲ و ۲۲۳.</ref>؛ {{عربی| {{متن قرآن|لاَّ مُبَدِّلِ لِكَلِمَاتِهِ }} }} <ref>هیچ دگرگون کننده‌ای برای سخنان وی نیست؛ سوره انعام، آیه:۱۱۵.</ref>، {{عربی| {{متن قرآن|ًإِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ‏}} }}<ref>بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود؛ سوره حجر، آیه:۹.</ref> بسیاری از مستشرقان می‌گویند: محمد، قرآن را با بیان و اسلوب خاص خود القا کرد و سپس آن را به خدایش نسبت داد. وی در این مسیر، از فراست و عمق تأملاتش بهره جسته و با ضمیمه کردن برخی اخبار غیبی و حقایق علمی، قرآن موجود را عرضه کرد. [[یوسف دره العداد]] به [[پیامبر]] نسبت می‌دهد، بعضی آیات را به آیاتی دیگر تبدیل کرد. و پیروان او متوجه این تغییر شده و مرتد شدند و هجرت به مدینه به همین دلیل بود.

*مخالفان [[پیامبر اکرم|پیامبر اسلام]] {{صل}} قرآن را از جانب افرادی مانند [[بلعام نصرانی]] یا [[سلمان فارسی]] می‌دانستند. خداوند متعال می‌فرماید {{عربی| {{متن قرآن|وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِّسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُّبِينٌ}} }} <ref>و خوب می‌دانیم که آنان می‌گویند: جز این نیست که بشری به او آموزش می‌دهد؛ (چنین نیست، زیرا) زبان آن کس که (قرآن را) به او می‌بندند غیر عربی است و این (قرآن به) زبان عربی روشنی است؛ سوره نحل، آیه:۱۰۳.</ref><ref>[[حسین علوی مهر|علوی مهر، حسین]]،  [[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۲۴ و ۲۲۵.</ref>.

#اگر معانی این آیات از جانب آن شخص باشد و [[پیامبر]] آنها را در قالب الفاظ ریخته، پاسخ این است، مطالب آیات [[قرآن]] پر از معارف حقیقی است که [[پیامبر اکرم|پیامبر اسلام]] {{صل}} با جان‌ و دل به آنها ایمان دارد. چگونه چنین شخصی به خداوند دروغ می‌بندد{{عربی| {{متن قرآن|إِنَّمَا يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْكَاذِبُونَ }} }}<ref> تنها کسانی که به آیات خداوند [[ایمان]] ندارند دروغ می‌بافند و همانانند که دروغگویند؛ سوره نحل، آیه:۱۰۵.</ref><ref>[[علامه طباطبایی]]، المیزان، ج۱۸، ص۳۴۸.</ref><ref>[[حسین علوی مهر|علوی مهر، حسین]]،  [[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۲۶.</ref>.

*'''دوم. توبیخ‌ها و سرزنش‌ها:''' در برخی موارد آن حضرت تصمیم بر کاری گرفته‌اند؛ اما خداوند او را نهی‌ نموده یا توبیخ می‌کند. مثل اجازه [[پیامبر]] به عده‌ای برای بازگشت از جهاد که آیه نازل شده {{عربی| {{متن قرآن|عَفَا اللَّهُ عَنْكَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذينَ صَدَقُوا وَ تَعْلَمَ الْكاذِبينَ}} }}<ref>خداوند از تو در گذراد! چرا پیش‌تر از آنکه راستگویان بر تو آشکار گردند و دروغگویان را بشناسی به آنان اجازه دادی؟؛ سوره توبه، آیه:۴۳.</ref>. یعنی نباید پیامبر به افراد دروغگو و منافق اجازه ترک جهاد دهد.

*'''سوم. [[پیامبر]] مفسر قرآن، نه مصدر قرآن:'''از آیات [[قرآن]] استفاده می‌شود [[پیامبر]] گیرنده [[وحی]]، مفسر و معلم آیات [[قرآن]] است {{عربی| {{متن قرآن|وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِم‏}} }}<ref>و بر تو قرآن را فرو فرستادیم تا برای مردم آنچه را که به سوی آنان فرو فرستاده‌اند روشن گردانی؛ سوره نحل؛ آیه:۴۴.</ref><ref> [[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۳۶ و ۲۳۷.</ref>.

*[[پیامبر]] فرستاده‌ای است که آیات خدا را باید به‌ طور کامل و صحیح به مردم برساند {{عربی| {{متن قرآن|فَاعْلَمُوا أَنَّما عَلى‏ رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبينُ‏}} }}<ref>بدانید که تنها پیام‌رسانی روشن بر عهده فرستاده ماست؛ سوره مائده، آیه:۹۲.</ref><ref> [[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۳۶ و ۲۳۷.</ref>.

*'''هفتم. اگر قرآن از جانب [[پیامبر]] باشد خطاب به خود نامعقول است:''' در حالی که واژه {{عربی| {{متن قرآن|قُل‏}} }} حدود ۲۳۲ بار در قرآن به کار رفته. یعنی وظیفه [[پیامبر]] گفتن مطالب قرآن و آیات به مردم است <ref> [[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۳۰ و ۲۳۱.</ref>.

#'''عربی بودن:''' {{عربی| {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ‏}} }}<ref>ما آن را قرآنی عربی فرو فرستاده‌ایم باشد که خرد ورزد؛ سوره یوسف، آیه:۲.</ref>. این آیات با صراحت بیان می‌دارند [[قرآن]] به‌ صورت عربی نازل شده است و قریب به‌ اتفاق ارباب لغت و مفسران تعبیر به "عربی" را به معنای زبان و لغت عرب دانسته‌اند. {{عربی| {{متن قرآن|إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ‏}} }}<ref>به راستی ما آن را قرآنی عربی قرار دادیم باشد که خرد ورزید؛ سوره زخرف، آیه:۳.</ref>. دو چیز در حفظ و ضبط آیات الهی دخالت دارد: الف) اگر فقط معانی الفاظ [[وحی]] می‌شد آن اسرار حفظ نمی‌شد. ب) اگر به زبان عربی نازل نمی‌شد آن اسرار بر عقول مردم مخفی می‌ماند<ref> [[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۳۲-۲۳۴.</ref>.

#'''قرائت''': {{عربی| {{متن قرآن|إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَه‏ * فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ‏}} }}<ref>گردآوری و خواندن آن با ماست. پس چون بخوانیمش، از خواندن آن پیروی کن؛ سوره قیامت، آیه:۱۷ - ۱۸.</ref> واژه "قرء" در اصل به معنای جمع‌ کردن و نیز جمع‌ کردن حروف و کلمات است که محور اصلی آن حروف و کلمات و تلفظ به آنهاست یعنی لفظ و معنا با هم بر [[پیامبر خاتم|پیامبر]] نازل شده.

#'''تلاوت''': تلاوت نیز به معنای پیروی کردن و خواندن کلمه‌ای بعد از کلمه دیگر، همراه با فهم و تعقل و معرفت است. قرآن کریم می‌فرماید: {{عربی| {{متن قرآن|تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ‏}} }}<ref>اینها آیات خداوند است که آن را به درستی بر تو می‌خوانیم؛ سوره بقره، آیه:۲۵۲.</ref>. یعنی خداوند آیات قرآن را کلمه به کلمه بر پیامبر خوانده است <ref> [[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۳۴ و ۲۳۵.</ref>.

#'''ترتیل''': بیان کردن سخنی منظم، پایدار و همراه با فاصله را ترتیل می‌گویند. {{عربی| {{متن قرآن|وَ رَتَّلْناهُ تَرْتيلاً‏}} }}<ref>بسیار آرام خواندیم؛ سوره فرقان، آیه:۳۲.</ref>. [[پیامبر]] در معنای ترتیل فرمود: حروف و کلمات آنرا به‌ روشنی ادا کن؛ نه همچون ذرات شن آن را پراکنده نما و نه مانند شعر آن را پشت سر هم بخوان. پس اساس ترتیل گفتاری روشن و گویاست که بدون لفظ، امکان ندارد.

#'''کلام الهی''': برخی از اوصاف قرآن کریم مثل "کلام الله" نشان می‌دهد آیات قرآن به‌ صورت کلمات و تعبیراتی از جانب خداوند متعال آمده‌اند. {{عربی| {{متن قرآن|وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكينَ اسْتَجارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلامَ اللَّهِ}} }}<ref>و اگر یکی از مشرکان از تو پناه خواست به او پناه ده تا کلام خداوند را بشنود سپس او را به پناهگاه وی برسان؛ این بدان روست که اینان گروهی نادانند؛ سوره توبه، آیه:۶.</ref>. [[امام رضا]] {{ع}} درباره قرآن فرمود: {{عربی|"‏هُوَ كَلَامُ اللَّهِ "}} <ref> [[حسین علوی مهر| علوی مهر، حسین]]، [[مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن (کتاب)|مسئله وحی و پاسخ به شبهات آن]]، ص ۲۳۶ و ۲۳۷.</ref>.  

#'''کتاب''': "کتاب" واژه‌ای است به معنای نوشته‌ شده که لفظ در او دخالت کامل دارد و نوشتار بدون لفظ ممکن نیست. {{عربی| {{متن قرآن|وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ}} }}<ref>و بر تو این کتاب را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز؛ سوره نحل؛ آیه:۸۹.</ref>