مقام صراط الهی به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مقام معصوم (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مقام معصوم]]

| تصویر = 110050.jpg

| نمایه وابسته = [[مقام معصوم در حوزه شؤون تکوینی (نمایه)|مقام معصوم در حوزه شؤون تکوینی]]

| مدخل اصلی = [[مقام معصوم]]

| تعداد پاسخ = 3

در [[آیه]] بعدی، "[[منحرفان]] از [[صراط مستقیم]]" هم معرّفی شده‌اند: {{متن قرآن| وَإِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُونَ}}<ref>و کسانی که به آخرت ایمان ندارند، به‌طور مسلّم از این صراط منحرف‌اند؛ سوره مؤمنون، آیه ۷۴.</ref> در [[سوره شوری]] می‌خوانیم: {{متن قرآن|وَإِنَّكَ لَتَهْدِي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ صِرَاطِ اللَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ أَلا إِلَى اللَّهِ تَصِيرُ الأُمُورُ}}<ref> و تو مسلّماً به راه راست هدایت می‌کنی؛ راه خداوندی که تمام آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن اوست، آگاه باشید که همه کارها تنها به سوی خدا باز می‌گردد؛ سوره شوری، آیه ۵۲ - ۵۳.</ref> به این ترتیب، این واقعیّت بر [[مسند]] نشست که "صراط مستقیم، همان [[اسلام]]" است.

اینک وقت آن است که به [[اثبات]] این مدّعا بپردازیم که [[امامان معصوم]]{{عم}} تجلّی اسلام‌اند؛ یعنی اگر [[انسان]] بخواهد تمام اسلام را در سیمای یک انسان ببیند، آن انسان "[[امام]] [[معصوم]]{{ع}}" است. تمام روایاتی که امامان معصوم{{عم}} را {{عربی|" أَبْوَابُ‏ اللَّهِ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref>معانی الأخبار، ص۳۵؛ اصول کافی، ج۱، ص۱۹۳، ح ۲.</ref> {{متن حدیث|عُرَفَاءُ اللَّهِ‏}}<ref>بحارالأنوار، ج۶، ص۲۳۳.</ref> {{متن حدیث|أَرْكَانَ‏ الْأَرْض‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۱۹۶، ح ۲.</ref> {{متن حدیث|ارکان العالم}}<ref>اهل البیت فی الکتاب والسنّه، ص۱۶۰.</ref> و... معرّفی می‌کنند، می‌توانند شاهدی بر این مدّعا باشند، نیز همه روایاتی که می‌گوید: "[[دین]] به آنان گشوده شده و به آنان ختم می‌گردد".(...) همه اینها گویای آن است که امامان معصوم{{عم}} تجسّم [[تمام دین]] و مکتب‌اند، به این ترتیب به این نتیجه می‌رسیم که: [[امامان]]، [[صراط]] مستقیم‌اند، این حقیقتی است که در ده‌ها [[روایت]] به آن تصریح شده است. [[جابر بن عبدالله انصاری]] از [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} نقل می‌کند که: "[[خداوند]]، علی{{ع}} و همسرش [[فاطمه زهرا]]{{س}} و [[فرزندان]] او را [[حجّت‌های الهی]] بر خلقش قرار داده و آنان درهای [[علم]] در [[امّت]] من هستند، هرکس به وسیله آنان [[هدایت]] شود، به [[صراط مستقیم]] هدایت شده است"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ عَلِيّاً وَ زَوْجَتَهُ وَ أَبْنَاءَهُ‏ حُجَجَ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ هُمْ أَبْوَابُ الْعِلْمِ فِي أُمَّتِي مَنِ اهْتَدَى بِهِمْ {{متن قرآن|هُدِيَ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ}}}}؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۵۸، ح۸۹.</ref>.

در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|اهدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ}}<ref> راه راست را به ما بنمای؛ سوره فاتحه، آیه ۶.</ref> در [[روایات]] متعدّدی رسیده است که مراد از این "صراط مستقیم"، راه [[پیامبر]]{{صل}} و ذرّیّه [[پاک]] اوست؛ چون مراد از {{متن قرآن|أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ}}<ref> نعمت پرورده‌ای؛ سوره فاتحه، آیه ۷.</ref> آنان هستند. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "به [[خدا]] [[سوگند]]! صراط مستقیم، ماییم"<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّه نَحْنُ‏ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏}}؛تفسیر نور الثقلین، ج۱، ص۱۷.</ref> [[امام صادق]]{{ع}} در پاسخ مفضّل بن [[عمر]] که از معنای "[[صراط]]" پرسیده بود فرمود: "صراط مستقیم [[راه معرفت]] به سوی [[خداوند]] است که به صراط در [[دنیا]] و [[آخرت]] تقسیم می‌شود؛ صراط در دنیا همان [[امام]] [[واجب‌الاطاعه]] و صراط آخرت، پلی است که از [[دوزخ]] عبور می‌کند، هرکس صراط دنیا امام واجب‌الاطاعه را بشناسد و از او [[پیروی]] کند، از صراط آخرت به آسانی عبور خواهد کرد، اما کسی که در [[شناخت امام]] [[معصوم]]، یا پیروی از او کوتاهی کند، پایش بر [[قیامت]] خواهد لغزید و در دوزخ واژگون خواهد شد"<ref>{{متن حدیث|هُوَ الطَّرِيقُ‏ إِلَى‏ مَعْرِفَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُمَا صِرَاطَانِ صِرَاطٌ فِي الدُّنْيَا وَ صِرَاطٌ فِي الْآخِرَةِ وَ أَمَّا الصِّرَاطُ الَّذِي فِي الدُّنْيَا فَهُوَ الْإِمَامُ الْمُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ مَنْ عَرَفَهُ فِي الدُّنْيَا وَ اقْتَدَى بِهُدَاهُ مَرَّ عَلَى الصِّرَاطِ الَّذِي هُوَ جِسْرُ جَهَنَّمَ فِي الْآخِرَةِ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ فِي الدُّنْيَا زَلَّتْ قَدَمُهُ عَنِ الصِّرَاطِ فِي الْآخِرَةِ فَتَرَدَّى فِي نَارِ جَهَنَّمَ‏}} تفسیر نورالثقلین: ۱ / ۱۸ - ۱۷.</ref>.<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم ج۲]]؛ ص۱۰۷ ـ ۱۱۴.</ref>

{{پاسخ پرسش

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌؛

| تصویر = 11662.JPG

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید م‍ج‍ت‍ب‍ی‌ ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌]]''' در کتاب ''«[[جامعه در حرم (کتاب)|جامعه در حرم]]»'' در این‌باره گفته‌ است:

«{{متن حدیث|اَنتُمُ الصِراطُ الاَقوَم}} این جمله می‌تواند بیان‌گر تشبیهی باشد که این [[خاندان]] را به شاهراه و بزرگترین طریق مستقیم‌ترین مسیر [[تشبیه]] نموده است؛ زیرا ممکن است برای رسیدن به مقصدی راه‌های متعدّدی باشد که در بین آنها، یک مسیر از همه مستقیم‎‌تر و عظیم‌تر، که روندۀ از آن مسیر، گرفتار هیچ صدمه و [[ناراحتی]] نشود و هیچ [[انحراف]] و لغزشی برایش پدید نیاید. همچنین اگر فرض کنیم برای رسیدن به [[حقّ]] [[متعال]] و کمال مطلوب طرق متعدّدی باشد راه این خاندان بزرگ راه است و طریقشان مستقیم و خالی از همۀ خطرات، و هر کس از [[سبیل]] اعظم و [[صراط]] اقوم اینان طی طریق نمود بدون هیچ [[زحمت]] و کلفت و [[رنج]] و [[مشقّت]] به مقصد می‌رسد. و دچار هیچ انحراف و لغزشی نخواهد شد. ولی سایر راه‌ها کوره راه است و هزاران پرتگاه و خطر در پیش دارد و کسی از آنها به مقصد نمی‌رسد بلکه از [[هدف]] اصلی دور گردیده، و جز [[ضلالت]] و [[گمراهی]] و [[خستگی]] و [[تباهی]] چیزی عایدش نمی‌گردد»<ref>[[سید م‍ج‍ت‍ب‍ی‌ ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌|ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌، سید م‍ج‍ت‍ب‍ی‌]]، [[جامعه در حرم (کتاب)|جامعه در حرم]]؛ ص ۴۴۹.</ref>.

{{متن حدیث|وَ صِراطِهِ}} خوب است ابتداء دقتی در معنای صراط داشته باشیم. [[راغب اصفهانی]] گوید: صراط راه سهل و آسان است و از سَرَطتُ الطَّعامَ که به معنای بلعیدن غذاست، گرفته شده. گویا رونده راه را می‌بلعد، یا این که راه شخص رونده را بلعیده و به خود می‌گیرد.<ref>المفردات – صرط.</ref> [[ثعالبی]] گوید: [[مرصاد]] و نجد راه واضح و آشکار است، که در [[قرآن]] آمده و هم‌چنین صراط و منهج و لقم، این سه کلمه هم به معنای راه واضح و آشکار است.<ref>فقه الغه ۲۹۷.</ref> با توجّه به آنچه در معنای صراط آوردیم، از اطلاق این کلمه بر [[خاندان رسالت]]{{عم}} استفاده می‌شود که این [[دودمان]] صراط خدایند، یعنی راه و طریقی واضح و آشکار. بنابراین کسی که طالب وصول الی الله است و سالک [[سبیل]] [[حق]]، اگر از [[صراط]] این [[خاندان]] قدم بردارد راهش سهل است و هموار و واضح و آشکار، که بر فرض اگر راه دگری هم برای رسیدن به [[حق تعالی]] بود باز رجحان با طریق این [[دودمان]] و صراط این خاندان بود، آن هم چه رجحان و مزیّتی، تا چه رسد به این که از مدارک رسیده استفاده می‌شود که طریق [[موصل]] و راه رسیدن به حق تعالی منحصر است در صراط و طریق این دودمان، و حضراتشان صراط منحصرۀ سهلۀ واضحۀ الی اللّه‌اند.

[[حضرت باقر]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|کَلُّ ما لم یخرج من هذا البیت فهو باطل}}<ref>هر چه ـ از معارف که ـ از این خاندان بیرون نیاید هر آینه آن باطل است؛ وسائل الشیعه ۱۸ /۵۰.</ref> و نیز فرمود: {{متن حدیث|اَما اَنّه لیس عند احد من الناس حق و لا صواب الا شیء اخذوه منا اهل البیت}}.<ref>آگاه باشید نزد هیچ‌کس مطلب درست و سخن حقّ و صوابی نیست مگر آنچه از ما خاندان گرفته‌اند؛ امالی مفید ۹۶، بحار الانوار ۲۶ / ۲۵۷.</ref> از این [[حدیث]] استفاده می‌شود بر فرض سخنی، طریقی و راهی نزد دگران یافت شود که از آن راه و [[رفتار]] و [[کلام]] و گفتار بتوان به [[حق]] رسید، هر کجا باشد از این دودمان گرفته شده. پس چرا راه را دور کنیم و از سرچشمه مطالب را نگیریم. به خصوص که از مراجعۀ به دگران شدیداً ما را برحذر داشته‌اند. [[حضرت صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|کَذِبَ من زعم انه یعرفنا و هو متمسک بعروة غیرنا}}<ref>دروغ می‌گوید هر کس می‌پندارد که ما را شناخته و معرفت در حقّ ما دارد در حالی که چنگ به ریسمان غیر ما می‌زند و جز ما را دستاویز و وسیلۀ نجات قرار می‌دهد. وسائل الشیعه ۱۸/ ۹۳.</ref> می‌توان برای آشنایی به [[روایات]] رسیده در این [[مقام]] به آنچه جامع در [[اخبار]] [[ائمّه اطهار]]{{عم}}. [[مرحوم مجلسی]] رحمه الله در باب اَنّهُم{{عم}} السبیل و الصراط و هم و شیعتهم المستقیمون علیها مراجعه نمود که ۵۶ [[حدیث]] آورده است.<ref>بحار الانوار ۲۶/۹.</ref> با ذکر این نکته سخن را در توضیح این جمله خاتمه می‌دهیم که در مجموعۀ [[زیارت]] سه نوبت سخن را [[صراط]] بودن [[خاندان رسالت]]{{عم}} به میان آمده است. یک: {{متن حدیث|وَ صراطه}}؛ دوم: {{متن حدیث|وَ الادلاء علی صراطه}}؛ سوم: {{متن حدیث|انتم الصراط الاقوام}}.

عبارت اوّل که در این جا آمده بیان‌گر این [[حقیقت]] است که این [[خاندان]] خود صراط هستند که تعبیر از باب مبالغۀ بلاغتی است؛ از بس آنان در رهنمونی به [[صراط مستقیم]] [[حق]] [[مقام]] والایی دارند گویا خود صراط هستند، هر چند از بعضی [[روایات]] استفاده می‌شود که حضراتشان به معنای [[واقعی]] صراط هستند. [[حضرت باقر]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|نَحنُ ابواب الله و نحن الصراط المستقیم}}<ref>ماییم ابواب و درهای خدایی و ما هستیم راه راست و صراط مستقیم. معانی الاخبار ۳۵.</ref> در عبارت دوم زیارت، مقام رهنمونی حضراتشان به صراط [[حقّ]] [[متعال]] بازگو شده و عبارت سوم بیان‌گر این حقیقت است که این [[دودمان]] صراط اقوم، راست‌ترین راه و قویم‌ترین طرق می‌باشند»<ref>ر.ک: [[سید م‍ج‍ت‍ب‍ی‌ ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌|ب‍ح‍ری‍ن‍ی‌، سید م‍ج‍ت‍ب‍ی‌]]، [[جامعه در حرم (کتاب)|جامعه در حرم]]؛ ص۲۳۳.</ref>.

}}

{{پاسخ پرسش

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین فاریاب؛

| تصویر = 334567.jpg

| پاسخ‌دهنده = محمد حسین فاریاب

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[محمد حسین فاریاب]]''' در کتاب ''«[[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]]»'' در این‌باره گفته‌ است:

 

== پرسش‌های وابسته ==

{{پرسش وابسته}}

# [[مقام نور الهی به چه معناست؟ (پرسش)]]

# [[مقام قسمت کننده بهشت و جهنم به چه معناست؟ (پرسش)]]

{{پایان پرسش وابسته}}

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:پرسش]]

[[رده:پرسمان مقام معصوم]]