تعصب: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - '|دانشنامه نهج البلاغه]]؛' به '|دانشنامه نهج البلاغه]]،'
(صفحهای تازه حاوی «{{خرد}} {{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; fo...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - '|دانشنامه نهج البلاغه]]؛' به '|دانشنامه نهج البلاغه]]،') |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
*تعصب به معنای [[حمیّت]]، عصبیّت، سخت جانبداری کردن از چیزی و سختگیری و از جمله صفات [[اخلاقی]] است که به دو صورت در افراد بروز مییابد. صورت نخست آن در امور خیر و ارزشهاست که تبدیل به [[فضیلت]] [[اخلاقی]] میشود، [[آدمی]] را از [[گناه]] باز میدارد و بهسوی [[فضیلتها]] سوق میدهد. [[امام علی]] {{ع}} در کلامی فرمود: "فرد با غیرت هرگز خود را به زنا آلوده نمیکند"<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۰۵</ref>. مسلما فرد با غیرت نسبت به [[حریم]] خصوصی و عِرض و ناموس خود، تعصب دارد و به همین [[دلیل]] نسبت به [[حریم]] دیگران نیز [[پاک]] است و غیرت نشان میدهد. صورت دوم مربوط به موضوعهای دیگر است که از آن بهعنوان رذیلت [[اخلاقی]] یاد میشود. تعصب در مفهوم رذیلت اگر در فردی پدید آید، او را به [[گمراهی]] میکشاند. | *تعصب به معنای [[حمیّت]]، عصبیّت، سخت جانبداری کردن از چیزی و سختگیری و از جمله صفات [[اخلاقی]] است که به دو صورت در افراد بروز مییابد. صورت نخست آن در امور خیر و ارزشهاست که تبدیل به [[فضیلت]] [[اخلاقی]] میشود، [[آدمی]] را از [[گناه]] باز میدارد و بهسوی [[فضیلتها]] سوق میدهد. [[امام علی]] {{ع}} در کلامی فرمود: "فرد با غیرت هرگز خود را به زنا آلوده نمیکند"<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۰۵</ref>. مسلما فرد با غیرت نسبت به [[حریم]] خصوصی و عِرض و ناموس خود، تعصب دارد و به همین [[دلیل]] نسبت به [[حریم]] دیگران نیز [[پاک]] است و غیرت نشان میدهد. صورت دوم مربوط به موضوعهای دیگر است که از آن بهعنوان رذیلت [[اخلاقی]] یاد میشود. تعصب در مفهوم رذیلت اگر در فردی پدید آید، او را به [[گمراهی]] میکشاند. | ||
*[[امام علی]] {{ع}} علت [[انحراف]] [[ابلیس]] را در [[سرپیچی]] از [[فرمان خداوند]] در تعصب ورزیدن او میداند و میفرماید که او به سبب نوع [[خلقت]] خود بر [[آدم]] {{ع}} تعصب ورزید و خود را [[برتر]] از او پنداشت<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. در گفتاری دیگر، [[حضرت]] تعصب ورزیدن را مایه [[انحطاط]] و فروپاشی افراد میداند و بهطور عام میفرماید: "من ندیدم کسی از جهانیان را که بر کاری تعصب ورزد، مگر در کاری که اشتباهکاری نادانان را در بردارد، یا دلیلی که به [[عقل]] بیخردان درست آید"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. | *[[امام علی]] {{ع}} علت [[انحراف]] [[ابلیس]] را در [[سرپیچی]] از [[فرمان خداوند]] در تعصب ورزیدن او میداند و میفرماید که او به سبب نوع [[خلقت]] خود بر [[آدم]] {{ع}} تعصب ورزید و خود را [[برتر]] از او پنداشت<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. در گفتاری دیگر، [[حضرت]] تعصب ورزیدن را مایه [[انحطاط]] و فروپاشی افراد میداند و بهطور عام میفرماید: "من ندیدم کسی از جهانیان را که بر کاری تعصب ورزد، مگر در کاری که اشتباهکاری نادانان را در بردارد، یا دلیلی که به [[عقل]] بیخردان درست آید"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. | ||
*اما تعصب ورزیدن در خصلتهای ارزشمند و نیکو از جمله مواردی است که به [[شایستگی]] ایجاد [[فضیلت]] [[اخلاقی]] را در فرد [[آشکار]] میسازد. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید:تعصب ورزیدن در صفات ارزشمند و کارهای نیک از مواردی است که با آن میتوان بر دیگران [[برتری]] یافت و مردمان را سفارش میکند که بر تعصب در خویهای [[پسندیده]] پافشارند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. [[امام]] {{ع}} از برخی مواردی که تعصبورزیدن [[ارزش]] تلقی میشود؛ یاد میکند که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: رعایت [[حقوق]] همسایگان، [[وفای به عهد]]، فرمانبرداری از [[نیکوکاران]]، دوری از [[کبر]]، [[آموزش]] [[علم]] و [[فضیلت]]، اجتناب از گردنکشی و خونریزی، [[عدل و داد]]، کظم غیظ و خودداری از تبهکاری»<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]] | *اما تعصب ورزیدن در خصلتهای ارزشمند و نیکو از جمله مواردی است که به [[شایستگی]] ایجاد [[فضیلت]] [[اخلاقی]] را در فرد [[آشکار]] میسازد. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید:تعصب ورزیدن در صفات ارزشمند و کارهای نیک از مواردی است که با آن میتوان بر دیگران [[برتری]] یافت و مردمان را سفارش میکند که بر تعصب در خویهای [[پسندیده]] پافشارند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. [[امام]] {{ع}} از برخی مواردی که تعصبورزیدن [[ارزش]] تلقی میشود؛ یاد میکند که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: رعایت [[حقوق]] همسایگان، [[وفای به عهد]]، فرمانبرداری از [[نیکوکاران]]، دوری از [[کبر]]، [[آموزش]] [[علم]] و [[فضیلت]]، اجتناب از گردنکشی و خونریزی، [[عدل و داد]]، کظم غیظ و خودداری از تبهکاری»<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 200- 201.</ref>. | ||
== پرسشهای وابسته == | == پرسشهای وابسته == |