الله: تفاوت میان نسخهها
←وجوب شناخت خدا
(صفحهای تازه حاوی «{{خرد}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; f...» ایجاد کرد) |
|||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
*وجود [[خدا]] به تصریح برخی [[آیات]] تردیدناپذیر است: {{متن قرآن|أَفِي اللَّهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ}}<ref>"پآیا درباره خداوند- آفریننده آسمانها و زمین- تردیدی هست؟" سوره ابراهیم، آیه ۱۰.</ref> و [[خداشناسی]] امری فطری و با وجود [[آدمی]] عجین گشته است: {{متن قرآن|فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ...}}<ref>"بنابراین با درستی آیین روی (دل) را برای این دین راست بدار! بر همان سرشتی که خداوند مردم را بر آن آفریده است؛ هیچ دگرگونی در آفرینش خداوند راه ندارد" سوره روم، آیه ۳۰.</ref>. | *وجود [[خدا]] به تصریح برخی [[آیات]] تردیدناپذیر است: {{متن قرآن|أَفِي اللَّهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ}}<ref>"پآیا درباره خداوند- آفریننده آسمانها و زمین- تردیدی هست؟" سوره ابراهیم، آیه ۱۰.</ref> و [[خداشناسی]] امری فطری و با وجود [[آدمی]] عجین گشته است: {{متن قرآن|فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ...}}<ref>"بنابراین با درستی آیین روی (دل) را برای این دین راست بدار! بر همان سرشتی که خداوند مردم را بر آن آفریده است؛ هیچ دگرگونی در آفرینش خداوند راه ندارد" سوره روم، آیه ۳۰.</ref>. | ||
*بر این اساس گرچه [[شناخت]] [[خدا]] برای همگان در اصل فطرتشان حاصل است؛ ولی باید توجه داشت که [[شناخت]] مذکور به نحو [[علم]] بسیط است که عبارت از [[شناخت]] چیزی با [[غفلت]] از آن [[شناخت]] است، از اینرو در بسیاری از مواقع [[انسانها]] [[خدا]] را از یاد میبرند و تنها هنگام بروز شداید و مشکلات<ref>منشور جاوید، ج ۲، ص ۴۲–۴۳.</ref> ضمن اذعان به وجود وی رو به سوی او آورده و با یادش [[آرامش]] مییابند<ref>سوره یونس، آیه ۲۲-۲۳؛ سوره عنکبوت، آیه ۶۵؛ سوره لقمان، آیه ۳۲.</ref>. [[شناخت]] [[خدا]] به صورت [[علم]] مرکب که عبارت از [[شناخت]] توأم با توجه به آن [[شناخت]] است در مواقع عادی تنها برای برخی از [[انسانها]] تحقق مییابد و خود بر دو گونه است: یا مبتنی بر [[کشف]] و [[شهود]] است، چنانکه این نحوه از [[شناخت]] برای [[اولیا]] و عرفا حاصل میشود یا مبتنی بر [[علم]] استدلالی است، چنانکه برای متفکران در صفات و آثار [[حق]] پدید میآید. شناختی که مناط [[تکلیف]] ([[وجوب]]) و [[رسالت]] قرار میگیرد [[شناخت]] ترکیبی است که احتمال عروض [[خطا]] و صواب در آن راه مییابد و ملاک [[کفر]] و [[ایمان]] و [[فضیلت]] و عدم آن در بین [[مردم]] است<ref>اسفار، ج ۱، ص ۱۱۶-۱۱۸.</ref>. | *بر این اساس گرچه [[شناخت]] [[خدا]] برای همگان در اصل فطرتشان حاصل است؛ ولی باید توجه داشت که [[شناخت]] مذکور به نحو [[علم]] بسیط است که عبارت از [[شناخت]] چیزی با [[غفلت]] از آن [[شناخت]] است، از اینرو در بسیاری از مواقع [[انسانها]] [[خدا]] را از یاد میبرند و تنها هنگام بروز شداید و مشکلات<ref>منشور جاوید، ج ۲، ص ۴۲–۴۳.</ref> ضمن اذعان به وجود وی رو به سوی او آورده و با یادش [[آرامش]] مییابند<ref>سوره یونس، آیه ۲۲-۲۳؛ سوره عنکبوت، آیه ۶۵؛ سوره لقمان، آیه ۳۲.</ref>. [[شناخت]] [[خدا]] به صورت [[علم]] مرکب که عبارت از [[شناخت]] توأم با توجه به آن [[شناخت]] است در مواقع عادی تنها برای برخی از [[انسانها]] تحقق مییابد و خود بر دو گونه است: یا مبتنی بر [[کشف]] و [[شهود]] است، چنانکه این نحوه از [[شناخت]] برای [[اولیا]] و عرفا حاصل میشود یا مبتنی بر [[علم]] استدلالی است، چنانکه برای متفکران در صفات و آثار [[حق]] پدید میآید. شناختی که مناط [[تکلیف]] ([[وجوب]]) و [[رسالت]] قرار میگیرد [[شناخت]] ترکیبی است که احتمال عروض [[خطا]] و صواب در آن راه مییابد و ملاک [[کفر]] و [[ایمان]] و [[فضیلت]] و عدم آن در بین [[مردم]] است<ref>اسفار، ج ۱، ص ۱۱۶-۱۱۸.</ref>. | ||
در [[آیات]] بسیاری مطابق با قاعده [[عقلی]] [[وجوب]] [[شکر منعم]] - که ترک آن استحقاق [[مذمت]] نزد عقلا میآورد- به [[شکرگزاری]] در برابر [[خدا]]: {{متن قرآن|وَاشْكُرُوا لِلَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ}}<ref>"و خداوند را سپاس بگزارید اگر تنها او را میپرستید" سوره بقره، آیه ۱۵۲؛ ۱۷۲.</ref> یا نعمتهای او: {{متن قرآن|وَاشْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ}}<ref>"و نعمت خداوند را سپاس بگزارید" سوره نحل، آیه ۱۱۴.</ref> [[فرمان]] داده شده است؛ در [[آیه]] ۷۸ سوره نحل به این مطلب اشاره شده که [[خدا]] شما را از شکم مادرانتان خارج کرد، درحالی که چیزی نمی دانستید، پس او برای شما گوش و چشم و [[عقل]] قرارداد تا [[شکرگزار]] این [[نعمتها]] باشید. برخی گفتهاند: [[وجوب]] [[شکر منعم]] پیش از آنکه حکمی [[عقلی]] باشد حکمی [[عاطفی]] است<ref>آموزش کلام اسلامی، ج ۱، ص ۳۵.</ref>، زیرا اگر کسی به دیگری خدمتی کند یا نعمتی به او ببخشد عواطف او را متوجه خود میسازد و بیتردید به هر [[میزان]] [[نعمت]] بزرگتر باشد عواطف به سوی [[منعم]] بیشتر تحریک میشود. در هر صورت [[شکر منعم]] بر [[شناخت]] وی متوقف است، زیرا [[شکر]] باید با حال مشکور مناسب باشد و گرنه [[شکر]] نخواهد بود<ref>شرح باب حادی عشر، ص ۱۹.</ref>. در برخی [[آیات]] به [[شناخت]] [[وحدانیت]] [[خدا]] [[امر]] شده است و [[امر]]، بر [[وجوب]] دلالت دارد<ref> شرح باب حادی عشر، ص ۲۱.</ref>: {{متن قرآن|فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>"پس بدان که هیچ خدایی جز خداوند نیست" سوره محمد، آیه ۱۹.</ref>. | *در [[آیات]] بسیاری مطابق با قاعده [[عقلی]] [[وجوب]] [[شکر منعم]] - که ترک آن استحقاق [[مذمت]] نزد عقلا میآورد- به [[شکرگزاری]] در برابر [[خدا]]: {{متن قرآن|وَاشْكُرُوا لِلَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ}}<ref>"و خداوند را سپاس بگزارید اگر تنها او را میپرستید" سوره بقره، آیه ۱۵۲؛ ۱۷۲.</ref> یا نعمتهای او: {{متن قرآن|وَاشْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ}}<ref>"و نعمت خداوند را سپاس بگزارید" سوره نحل، آیه ۱۱۴.</ref> [[فرمان]] داده شده است؛ در [[آیه]] ۷۸ سوره نحل به این مطلب اشاره شده که [[خدا]] شما را از شکم مادرانتان خارج کرد، درحالی که چیزی نمی دانستید، پس او برای شما گوش و چشم و [[عقل]] قرارداد تا [[شکرگزار]] این [[نعمتها]] باشید. برخی گفتهاند: [[وجوب]] [[شکر منعم]] پیش از آنکه حکمی [[عقلی]] باشد حکمی [[عاطفی]] است<ref>آموزش کلام اسلامی، ج ۱، ص ۳۵.</ref>، زیرا اگر کسی به دیگری خدمتی کند یا نعمتی به او ببخشد عواطف او را متوجه خود میسازد و بیتردید به هر [[میزان]] [[نعمت]] بزرگتر باشد عواطف به سوی [[منعم]] بیشتر تحریک میشود. در هر صورت [[شکر منعم]] بر [[شناخت]] وی متوقف است، زیرا [[شکر]] باید با حال مشکور مناسب باشد و گرنه [[شکر]] نخواهد بود<ref>شرح باب حادی عشر، ص ۱۹.</ref>. در برخی [[آیات]] به [[شناخت]] [[وحدانیت]] [[خدا]] [[امر]] شده است و [[امر]]، بر [[وجوب]] دلالت دارد<ref> شرح باب حادی عشر، ص ۲۱.</ref>: {{متن قرآن|فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>"پس بدان که هیچ خدایی جز خداوند نیست" سوره محمد، آیه ۱۹.</ref>. | ||
*بر اساس روایتی از [[پیامبر]] {{صل}} هرکس [[آیات]] ۱۹۰-۱۹۴ سوره [[آل عمران]] را بخواند و در آن [[تدبر]] نکند [[شایسته]] [[مذمت]] است<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۹۰۸؛ بحارالانوار، ج ۶۶، ص ۳۵۰.</ref>. | *بر اساس روایتی از [[پیامبر]] {{صل}} هرکس [[آیات]] ۱۹۰-۱۹۴ سوره [[آل عمران]] را بخواند و در آن [[تدبر]] نکند [[شایسته]] [[مذمت]] است<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۹۰۸؛ بحارالانوار، ج ۶۶، ص ۳۵۰.</ref>. | ||
==راههای [[اثبات وجود خدا]]== | ==راههای [[اثبات وجود خدا]]== | ||
*گرچه پیرو بحث پیشین، وجود [[خدا]] نیازی به اثبات ندارد؛ ولی در [[عین]] حال [[قرآن کریم]] برای متنبه ساختن اذهان راههایی را برای [[اثبات وجود خدا]] ارائه کرده است: | *گرچه پیرو بحث پیشین، وجود [[خدا]] نیازی به اثبات ندارد؛ ولی در [[عین]] حال [[قرآن کریم]] برای متنبه ساختن اذهان راههایی را برای [[اثبات وجود خدا]] ارائه کرده است: |