تواضع در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←اضداد ملکه تواضع
(←مقدمه) |
|||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
==اضداد ملکه [[تواضع]]== | ==اضداد ملکه [[تواضع]]== | ||
#'''[[کبر]]:''' این ملکه، [[مانع]] از آن است که [[انسان]] معایب خویشتن را دریابد؛ بلکه در خود و برای خود تنها [[فضیلت]] [[برتری]] و [[شایستگی]] دیده، [[آدمی]] را به نوعی به شخصیّت [[فرعونی]] [[مبتلا]] می‌سازد. | #'''[[کبر]]:''' این ملکه، [[مانع]] از آن است که [[انسان]] معایب خویشتن را دریابد؛ بلکه در خود و برای خود تنها [[فضیلت]] [[برتری]] و [[شایستگی]] دیده، [[آدمی]] را به نوعی به شخصیّت [[فرعونی]] [[مبتلا]] می‌سازد. از این رو از پذیرش [[حق]] سرباز زده، [[مردمان]] را یک‌سر حقیر و بی‌ارزش می‌پندارد. این حالات، سراسر زائیده [[خیال]] است، و از هیچ واقعیّتی برخوردار نیست. از همین رو است که [[قرآن کریم]] [[متکبّران]] را این‌گونه یاد کرده است: {{متن قرآن|وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ}}<ref>«و روی خود را از مردم مگردان و بر زمین خرامان گام برمدار که خداوند هیچ خود پسند خویشتن‌ستایی را دوست نمی‌دارد» سوره لقمان، آیه ۱۸.</ref>. | ||
از این رو از پذیرش [[حق]] سرباز زده، [[مردمان]] را یک‌سر حقیر و بی‌ارزش می‌پندارد. این حالات، سراسر زائیده [[خیال]] است، و از هیچ واقعیّتی برخوردار نیست. از همین رو است که [[قرآن کریم]] [[متکبّران]] را این‌گونه یاد کرده است: {{متن قرآن|وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ}}<ref>«و روی خود را از مردم مگردان و بر زمین خرامان گام برمدار که خداوند هیچ خود پسند خویشتن‌ستایی را دوست نمی‌دارد» سوره لقمان، آیه ۱۸.</ref>. | |||
#'''عقده خودکم‌بینی و [[ضعف نفس]]:''' این ملکه، [[انسان]] را از [[درک]] استعدادهای خود باز داشته او را از [[تکامل]] باز می‌دارد. آنان که به این حالت مبتلایند، خود را [[شایسته]] هیچ پیشرفتی ندانسته، تنها [[پستی]] و [[ذلّت]] را مناسب خود می‌یابند. از این رو [[یأس]]، [[ترس]] از دست یازیدن به امور مهم، و سرانجام عقب‌افتادگی در امور عادی و روزمره، دست‌یاب آنان خواهد شد. | #'''عقده خودکم‌بینی و [[ضعف نفس]]:''' این ملکه، [[انسان]] را از [[درک]] استعدادهای خود باز داشته او را از [[تکامل]] باز می‌دارد. آنان که به این حالت مبتلایند، خود را [[شایسته]] هیچ پیشرفتی ندانسته، تنها [[پستی]] و [[ذلّت]] را مناسب خود می‌یابند. از این رو [[یأس]]، [[ترس]] از دست یازیدن به امور مهم، و سرانجام عقب‌افتادگی در امور عادی و روزمره، دست‌یاب آنان خواهد شد. | ||
#'''عُجب:''' [[خودپسندی]]، ملکه‌ای است که موجب می‌شود [[انسان]] برای خود و اعمالش ارزشی بیش از آنچه در [[حقیقت]] داراست، قائل شده تمامی رذائل خود را [[فضائل]]، و تمامی [[اعمال]] خود را در نهایتِ مراتب [[حسن]] و نیکوئی ببیند. از این رو به واسطه خود و [[اعمال]] خود به دیگران فخر فروخته، ناز و دلال لحظه‌ای از او جدا نمی‌شود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۱۵۸-۱۵۹.</ref>. | #'''عُجب:''' [[خودپسندی]]، ملکه‌ای است که موجب می‌شود [[انسان]] برای خود و اعمالش ارزشی بیش از آنچه در [[حقیقت]] داراست، قائل شده تمامی رذائل خود را [[فضائل]]، و تمامی [[اعمال]] خود را در نهایتِ مراتب [[حسن]] و نیکوئی ببیند. از این رو به واسطه خود و [[اعمال]] خود به دیگران فخر فروخته، ناز و دلال لحظه‌ای از او جدا نمی‌شود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۱۵۸-۱۵۹.</ref>. | ||