وکالت: تفاوت میان نسخه‌ها

وکالت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۲۰

۱۴٬۱۷۱ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۱ آوریل ۲۰۲۰

←‏پرسش‌های وابسته

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۷۷

ویرایش

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 *این [[وکلا]] زیر نظر [[نواب اربعه]] (به [[سرپرستی]] [[امام زمان]]{{ع}}) توانستند [[سازمان سفارت]] و [[نیابت]] را در مقطع حساس به‌طور [[شایسته]] اداره نمایند و [[مذهب شیعه]] را از گزند حوادث مصون دارند<ref>آخرین امید، داود الهامی، ص ۱۲۲.</ref>. در برخی منابع از [[وکلا]] به [[نمایندگان حضرت مهدی]]{{ع}} و یا [[نمایندگان نواب]] [[حضرت]] تعبیر شده است<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۵۸.</ref>.
-== پرسش‌های وابسته ==
+*[[فرهنگ‌سازی]] جریان [[غیبت حضرت ولی عصر]]{{ع}} از زمان [[رسول اعظم]]{{صل}} شروع شده و تا [[غیبت]] صغرای [[حضرت]] ادامه پیدا کرد. هرچه جریان [[امامت]] به [[عصر غیبت]] نزدیک می‌شد، [[زمینه‌سازی]] برای [[غیبت]] [[حضرت]] نیز، بیشتر می‌شد.
+*مهم‌ترین فعالیتی که [[اهل بیت]]{{ع}} در راستای [[زمینه‌سازی]] عصر [[غیبت امام زمان]]{{ع}} نمودند، تأسیس و ساماندهی سازمان [[نیابت]] و [[وکالت]] بود.
+*[[ائمه معصوم]]{{عم}} به ویژه از زمان [[امام کاظم]]{{ع}}، [[نهاد وکالت]] را با [[هدف]] [[حفظ]] [[ارتباط]] خویش با [[مردم]] و ایجاد مجرای مطمئن در جمع‌آوری [[خمس]]، [[زکات]] و نذورات، پاسخ‌گویی به پرسش‌های [[فقهی]] و [[عقیدتی]] [[شیعیان]] و توجیه [[سیاسی]] آنان، برقراری پل ارتباطی میان [[مردم]] و [[امام]] و [[زمینه‌سازی]] برای [[زمان غیبت]]، تأسیس و ساماندهی کردند. خلفای بنی‌عباس نیز، در مقابل کوشیدند، با نفوذ در این سازمان، ضمن شناسایی [[وکلا]]، آن نهاد را نابود کند<ref>ر.ک: تاریخ تشیع، ج۱، ص۲۹۱.</ref>.
+*توسعه و توجّه به [[نظام وکالت]] تا جایی پیش رفت که اصلی‌ترین برنامه [[امام عسکری]]{{ع}} [[زمینه‌سازی]] برای [[دوران غیبت]] بود<ref>ر.ک: زندگانی تحلیلی پیشوایان ما، ص۲۷۷.</ref>. ایشان با نامه‌نگاری به مناطق مختلف، [[شیعیان]] خاص خود را از [[تولد حضرت مهدی]]{{ع}} [[آگاه]] می‌کردند و در فرصت‌های مناسب آن بزرگوار را به [[یاران خاص]] خود نشان می‌دادند و با صدور اعلامیه‌ها و بیانیه‌های کلّی و عمومی، [[صفات حضرت مهدی]]{{ع}} را [[پس از ظهور]] و قیامشان اعلام می‌داشتند. آن بزرگوار برای [[آمادگی مردم]] و [[درک]] شرایط [[غیبت]]، تماس خود را با [[شیعیان]] محدود کردند و با آنها از پشت پرده سخن می‌گفتند و به [[پرسش‌ها]] و مراجعات با [[نامه]] پاسخ می‌دادند<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۱۳.</ref>.
+*[[حضرت حجت بن الحسن عسکری]]{{ع}} در شرایطی به [[امامت]] رسیدند که دستگاه [[حکومت]]، به فشارها و سخت‌گیری‌های خود بر [[شیعیان]] افزوده بود و با [[اختناق]]، [[فقر]] و [[کشتار]]، تهدیدشان می‌کرد. فتنه‌های مختلفی چون [[قرامطه]] و زنگیان رخ می‌نمود و دستگاه [[حکومت]] آن را به [[شیعیان]] نسبت می‌داد تا از این راه، بهانه‌ای برای سرکوبی [[شیعه]] یافته باشد.
+*در [[جامعه]] آن روز، اختلاف‌های مذهبی، فرقه‌ای، قومی‌ و طبقاتی نیز، به اسفناکی اوضاع دامن می‌زد. [[ظهور]] مدّعیان [[مهدویت]] با [[نیابت]]، حوزه [[تشیّع]] و [[معارف]] اسلامی‌را تهدید می‌کرد. افزون بر این، در این دوره نمی‌توان از عیّاشی‌ها و خوشگذرانی‌های [[خلفا]] و شکاف عمیق میان [[فقرا]] و [[اغنیا]] هم، [[چشم]] پوشید <ref>ر.ک: درسنامه تاریخ عصر غیبت، ص۱۶۶-۱۷۴.</ref>.
+*در دوره [[غیبت صغری]]، [[امام]]{{ع}} کوشیدند، [[مردم]] را برای [[غیبت کبری]] آماده کنند. در این دوره، برای [[حمایت]] [[شیعیان]] و تحکیم [[باور]] آنان، به کمک [[نواب]] و [[وکلا]]، آنها را [[راهنمایی]] کردند.
+*گاهی خود در پوشش‌های گوناگون به [[دیدار]] [[شیعیان]] می‌رفتند و [[مشکلات]] آنان را حل می‌فرمودند. ایشان با صدور توقیعاتی در لعن اشخاص مدّعی [[نیابت]]، [[مدّعیان دروغین]] را به [[مردم]] معرّفی می‌کردند. [[امام]]{{ع}} از نیازهای [[جامعه]] در حوزه‌های مختلف نیز [[غافل]] نبودند. صدور توقیعاتی با مضامین [[فقهی]]، [[حقوقی]]، [[مالی]]، [[اخبار غیبی]]، [[حوادث آینده]] و شفای بیماران، [[گواه]] این مهم است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۱۴.</ref>.
+*[[امام زمان]]{{ع}} از راه نوّاب [[شیعیان]] را [[تغذیه]] [[فکری]] و [[فرهنگی]] می‌کردند و [[شیعیان]] سردرگم را به مسیر اصلی بر می‌گرداندند و پرده از چهره [[غلات]]، [[نایبان]] دروغین بر [[بابیت]]<ref>یعنی کسانی که مدّعی ارتباط با امام زمان{{ع}} هستند.</ref> بر می‌داشتند<ref>ر.ک: نواب اربعه و عظمت مقام هر یک، صص ۳۱-۴۶.</ref>. [[نواب]] نیز، می‌کوشیدند از راه [[پنهان]] داشتن نام و مکان [[حضرت]]، دستگاه [[حکومت]] را از آن بزرگوار [[منحرف]] و [[جان]] آن [[حضرت]] را از گزند حوادث مصون دارند و در عین حال، دودلی و [[سرگردانی]] [[مردم]] درباره [[وجود امام مهدی]]{{ع}} را بزدایند. [[سازماندهی]] و [[سرپرستی]] [[سازمان وکالت]]، از دیگر اقدامات [[نواب]] به‌شمار می‌رفت. آنها [[اموال]] [[مردم]] را اخذ و در مجرای خود توزیع می‌کردند. نوّاب، پل ارتباطی [[مردم]] با [[امام عصر]]{{ع}} بودند. سؤال‌ها و [[مشکلات]] [[مردم]] را بر [[امام]] عرضه داشته و پاسخ (شفاهی یا [[توقیع]]) را دریافت می‌کردند و به [[مردم]] ارائه می‌دادند.  [[نواب]] در کنار این فعالیت‌ها، [[شیعه]] را برای [[پذیرش]] [[غیبت کبری]] آماده می‌کردند<ref>تاریخ تشیع، ج۱، ص۳۱۹-۳۲۲؛ درسنامه تاریخ عصر غیبت، ص۱۹۵.</ref>.
+*به مدّت ۶۹ سال، یعنی از سال ۲۶۰ ه. ق تا سال ۳۲۹ ه. ق (سال درگذشت آخرین [[نائب خاص]] [[امام زمان]]{{ع}}) [[غیبت صغری]] شکل گرفت و در این [[غیبت]]، [[مردم]] به واسطه [[نواب خاص]] می‌توانستند [[مشکلات]] و مسائل خویش را به عرض [[امام]] برسانند و توسط آنان پاسخ دریافت دارند و حتّی گاه به [[دیدار امام]] برسند؛ از این رو، می‌توان گفت: در این مدت [[امام]]{{ع}} هم [[غائب]] بود، هم [[غائب]] نبود<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۱۵.</ref>.
+==چگونگی [[ارتباط]] [[امام زمان]]{{ع}} با [[شیعیان]] در [[دوران غیبت صغری]]==
+*[[ارتباط]] [[امام زمان]]{{ع}} با [[شیعیان]] در [[دوران غیبت صغری]] -از سال ۲۶۰ تا سال ۳۲۹ [[هجری]]- با [[نایبان]] آن [[حضرت]] بوده است (که به [[نواب اربعه]] مشهورند). اینان به ترتیب عبارت‌اند از:
+#[[ابوعمرو عثمان بن سعید عمری]]
+#[[ابوجعفر محمد بن عثمان بن سعید عمری]]
+#[[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]
+#[[ابوالحسن علی بن محمد سمری]]
+*[[شیعیان]]، پرسش‌های مکتوب و شفاهی خود را از آنها می‌پرسیدند و آنها پاسخ سؤالات را از [[حضرت]] به صورت [[توقیع]] و یا شفاهی می‌گرفتند و به [[شیعیان]] می‌رساندند. در این دوران [[حضرت]]، جز با [[نایبان خاص]] خود تماس نمی‌گرفتند، مگر در موارد استثنائی. البته [[امام زمان]]{{ع}} وکلای دیگری نیز در مناطق مختلف مانند: [[بغداد]]، [[کوفه]]، [[اهواز]]، [[همدان]]، [[قم]]، [[ری]]، [[آذربایجان]]، [[نیشابور]] و... داشتند که به واسطه این چهار نفر که در رأس سلسله مراتب وکلای [[امام]] بودند، امور [[مردم]] را به عرض [[حضرت]] می‌رساندند و از سوی [[امام]] درباره آنان، توقیع‌هایی صادر می‌شده است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۱۶.</ref>.
+===[[نایب]] اوّل: [[عثمان بن سعید]]===
+*وی در میان همگان مشهور و یک چهره شناخته شده بود. او از [[اصحاب]] سه [[امام]] ([[امام هادی]]، [[امام عسکری]] و [[حضرت]] [[حجّت]]{{ع}}) بود و در سال ۲۶۰ ه.ق [[امام حسن عسکری]]{{ع}} [[نیابت]] او را، از [[امام عصر]]{{ع}} به جمعیتی که برای اطلاع و خبر گرفتن از [[امام]] [[آینده]] حضور [[حضرت]] رسیده بودند، اعلام کردند<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۱۶.</ref>.
+===[[نایب دوم]]: [[محمد بن عثمان]]===
+*او [[فرزند]] [[نایب]] اوّل و در بسیاری از [[توقیعات]] که برای پدرش صادر شده بود، به [[وثاقت]] پسر نیز، تأکید شده است. در عین حال، از [[ناحیه]] [[حضرت]] برای شخص او توقیعاتی صادر شده است. دوران [[نیابت]] وی مقارن با ادامه [[خلافت]] [[معتمد]] و [[خلافت]] [[معتضد]] و ده سال از [[خلافت]] [[مقتدر]] بود و در سال ۳۰۵ [[وفات]] یافت<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۱۷.</ref>.
+===[[نایب سوم]]: [[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]===
+*وی در میان [[شیعیان]] [[بغداد]] از [[شهرت]] خاصی برخوردار بود. او یکی از افراد مورد [[اعتماد]] و [[اطمینان]] [[محمد بن عثمان]] به شمار می‌رفت. [[ابوالقاسم]] از [[اصحاب امام حسن عسکری]]{{ع}} و در زمان [[محمد بن عثمان]] یکی از [[کارگزاران]] نزدیک وی بود.
+*معرّفی و [[انتخاب]] [[حسین بن روح]]، [[نایب سوم]] به [[فرمان امام]]{{ع}} و از سوی [[محمد بن عثمان]] بود.
+[[حسین بن روح]] به خاطر انتساب به [[خاندان نوبختی]]، در زمان [[مقتدر]] در [[دستگاه عباسی]] از [[احترام]] خاصی برخوردار بود، ولی به [[دلیل]] برخی فعالیت‌ها در سال ۳۱۲ به زندان افتاد و این زندانی شدن پنج سال به درازا کشید. درباره [[نیابت]] ایشان، [[عالمان]] و محققان [[اهل سنت]] نیز، [[سخن]] گفته و درباره [[زندگی]] او [[تحقیق]] کرده‌اند<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۱۷.</ref>.
+===[[نایب چهارم]]: [[ابوالحسن علی بن محمد سمری]]===
+*او نیز، مانند [[نواب]] دیگر، از سوی [[امام]]{{ع}} توسط [[حسین بن روح]]، [[نایب]] معرفی شد. توقیعی که دلالت بر [[نیابت]] [[سمری]] دارد، از سوی [[امام]] شش روز پیش از [[مرگ]] وی صادر شده، [[مرگ]] او را [[تسلیت]] گفته و فرموده است: به [[نام خداوند]]... ای [[علی بن محمد سمری]]، [[خداوند]] [[پاداش]] [[برادران دینی]] تو را در [[مصیبت]] و [[مرگ]] تو بزرگ دارد. شما پس از شش روز دیگر خواهی مرد، پس کارهای خود را سامان بده و پس از خود، به هیچ‌کس [[وصیت]] نکن که [[جانشین]] تو گردد. [[غیبت]] کامل ([[غیبت کبری]]) فرا رسیده است و تا هنگامی‌که [[خدا]] بخواهد، دیگر در انظار عموم ظاهر نخواهم شد.
+*مدّت [[نیابت]] او از سال ۳۲۶ تا ۳۲۹، سه سال به دارازا کشید و در [[نیمه شعبان]] همان سال درگذست.
+*پس از [[رحلت]] چهارمین [[نائب]] [[امام]]{{ع}}، [[دوران غیبت کبری]] با اعلام [[امام زمان]]{{ع}} آغاز و راه‌های [[ارتباط]] ظاهری با آن [[حضرت]] بسته شد و [[رهبری دینی]] و مذهبی به [[فقیهان]] و [[مجتهدان]] انتقال یافت<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۱۷-۲۱۸.</ref>.
 == جستارهای وابسته ==
 * [[وکالت از امام]]