پرش به محتوا

انتقام در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
==[[انتقام]] در درسنامه==
==[[انتقام]] در درسنامه==
*یکی از ابعاد [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} افزون بر جنبه‌های [[اصلاح]] گری، [[انسان]] سازی، [[عدالت گستری]]، کمال بخشی و احیاگری [[دین]] [[خداوند]] [[خون خواهی]] از [[دشمنان]] [[خداوند]]، [[پیامبر اعظم]]{{صل}}، [[اهل بیت]]{{ع}} و همه [[ستمدیدگان]] [[تاریخ]] است. در این میان [[خونخواهی]] از [[سید الشهدا]]{{ع}} از ویژگی خاصی برخوردار است. بنابراین با استفاده از [[روایات]] گروه‌هایی که از آنان [[انتقام]] گرفته می‌شود، عبارتند از:
*یکی از ابعاد [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} افزون بر جنبه‌های [[اصلاح]] گری، [[انسان]] سازی، [[عدالت گستری]]، کمال بخشی و احیاگری [[دین]] [[خداوند]] [[خون خواهی]] از [[دشمنان]] [[خداوند]]، [[پیامبر اعظم]]{{صل}}، [[اهل بیت]]{{ع}} و همه [[ستمدیدگان]] [[تاریخ]] است. در این میان [[خونخواهی]] از [[سید الشهدا]]{{ع}} از ویژگی خاصی برخوردار است. بنابراین با استفاده از [[روایات]] گروه‌هایی که از آنان [[انتقام]] گرفته می‌شود، عبارتند از:
*[[دشمنان]] [[خداوند]]: [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} در [[حدیث معراج]]، پس از بیان دیدن [[نور]] [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} و آخرین [[جانشین]] خود در میان آنها، فرمود: … عرض کردم: "پروردگارا! اینان چه کسانی هستند؟" [[خداوند]] فرمود: {{متن حدیث|"هَؤُلَاءِ الْأَئِمهُ وَ هَذَا الْقَائِمُ الذِی یُحِل حَلَالِی وَ یُحَرمُ حَرَامِی وَ بِهِ أَنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِی …"}}<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۵۲، ح۲؛ نعمانی، الغیبه؛ ص۹۳.</ref>؛ ایشان پیشوایانند و این [[قائم]] است؛ همو که [[حلال]] مرا [[حلال]] می‌کند و [[حرام]] مرا را [[حرام]] می‌سازد و از [[دشمنان]] من [[انتقام]] می‌گیرد…. [[احمد بن اسحاق]] گوید: بر [[امام عسکری]]{{ع}} وارد شدم و خواستم از [[جانشین]] پس از وی [[پرسش]] کنم؛ او آغاز سخن کرد و فرمود:‌ای [[احمد بن اسحاق]]! [[خدای تعالی]] از زمان [[آدم]]{{ع}} [[زمین]] را خالی از [[حجت]] نگذاشته است و تا [[روز قیامت]] نیز خالی از [[حجت]] نخواهد گذاشت. به واسطه اوست که [[بلا]] را از اهل [[زمین]] دفع می‌کند و به خاطر اوست که [[باران]] می‌فرستد و [[برکات]] [[زمین]] را بیرون می‌آورد. گفتم:‌ ای [[فرزند]] [[رسول خدا]]! [[امام]] و [[جانشین]] پس از شما کیست؟ [[حضرت]] شتابان برخاست و داخل [[خانه]] شد و سپس برگشت، در حالی که بر شانه‌اش [[کودکی]] سه ساله بود که صورتش مانند [[ماه]] شب چهارده می‌درخشید. فرمود:‌ای [[احمد بن اسحاق]]! اگر نزد [[خدای تعالی]] و حجت‌های او گرامی نبودی، این فرزندم را به تو نمی‌نمودم. او هم نام و هم [[کنیه]] [[رسول خدا]]{{صل}} است؛ کسی است که [[زمین]] را آکنده از [[عدل و داد]] می‌کند، همچنان که پر از [[ظلم و جور]] شده باشد…. [[احمد بن اسحاق]] گوید: گفتم:‌ای مولای من! آیا نشانه‌ای هست که قلبم بدان مطمئن شود؟ آن [[کودک]] به زبان [[عربی]] [[فصیح]] به سخن درآمد و فرمود: {{متن حدیث|"اَنَا بقیة الله فِی أَرْضِهِ وَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِهِ فَلَا تَطْلُبْ أَثَراً بَعْدَ عَیْنٍ یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ"}}<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۸۴، ح۱.</ref>؛ ای [[احمد بن اسحاق]]! منم [[بقیة الله]] در [[زمین]] [[خداوند]] و [[انتقام]] گیرنده، از [[دشمنان]] او؛ پس از [[مشاهده]]، جست و جوی نشانه مکن!
*[[دشمنان]] [[خداوند]]: [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} در [[حدیث معراج]]، پس از بیان دیدن [[نور]] [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} و آخرین [[جانشین]] خود در میان آنها، فرمود: … عرض کردم: "پروردگارا! اینان چه کسانی هستند؟" [[خداوند]] فرمود: {{متن حدیث|هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّةُ وَ هَذَا الْقَائِمُ الَّذِي يُحِلُّ حَلَالِي وَ يُحَرِّمُ حَرَامِي وَ بِهِ أَنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِي }}<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۵۲، ح۲؛ نعمانی، الغیبه؛ ص۹۳.</ref>؛ ایشان پیشوایانند و این [[قائم]] است؛ همو که [[حلال]] مرا [[حلال]] می‌کند و [[حرام]] مرا را [[حرام]] می‌سازد و از [[دشمنان]] من [[انتقام]] می‌گیرد…. [[احمد بن اسحاق]] گوید: بر [[امام عسکری]]{{ع}} وارد شدم و خواستم از [[جانشین]] پس از وی [[پرسش]] کنم؛ او آغاز سخن کرد و فرمود:‌ای [[احمد بن اسحاق]]! [[خدای تعالی]] از زمان [[آدم]]{{ع}} [[زمین]] را خالی از [[حجت]] نگذاشته است و تا [[روز قیامت]] نیز خالی از [[حجت]] نخواهد گذاشت. به واسطه اوست که [[بلا]] را از اهل [[زمین]] دفع می‌کند و به خاطر اوست که [[باران]] می‌فرستد و [[برکات]] [[زمین]] را بیرون می‌آورد. گفتم:‌ ای [[فرزند]] [[رسول خدا]]! [[امام]] و [[جانشین]] پس از شما کیست؟ [[حضرت]] شتابان برخاست و داخل [[خانه]] شد و سپس برگشت، در حالی که بر شانه‌اش [[کودکی]] سه ساله بود که صورتش مانند [[ماه]] شب چهارده می‌درخشید. فرمود:‌ای [[احمد بن اسحاق]]! اگر نزد [[خدای تعالی]] و حجت‌های او گرامی نبودی، این فرزندم را به تو نمی‌نمودم. او هم نام و هم [[کنیه]] [[رسول خدا]]{{صل}} است؛ کسی است که [[زمین]] را آکنده از [[عدل و داد]] می‌کند، همچنان که پر از [[ظلم و جور]] شده باشد…. [[احمد بن اسحاق]] گوید: گفتم:‌ای مولای من! آیا نشانه‌ای هست که قلبم بدان مطمئن شود؟ آن [[کودک]] به زبان [[عربی]] [[فصیح]] به سخن درآمد و فرمود: {{متن حدیث|أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِهِ فَلَا تَطْلُبْ أَثَراً بَعْدَ عَيْنٍ يَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ }}<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۸۴، ح۱.</ref>؛ ای [[احمد بن اسحاق]]! منم [[بقیة الله]] در [[زمین]] [[خداوند]] و [[انتقام]] گیرنده، از [[دشمنان]] او؛ پس از [[مشاهده]]، جست و جوی نشانه مکن!
*'''[[قاتلان امام حسین]]{{ع}}''': [[امام صادق]]{{ع}} درباره [[انتقام]] از [[قاتلان امام حسین]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|"لما کَانَ مِنْ أَمْرِ الْحُسَیْنِ{{ع}} مَا کَانَ ضَجتِ الْمَلَائِکَهُ إِلَی اللهِ بِالْبُکَاءِ وَ قَالَتْ یُفْعَلُ هَذَا بِالْحُسَیْنِ صَفِیکَ وَ ابْنِ نَبِیکَ قَالَ فَأَقَامَ اللهُ لَهُمْ ظِل الْقَائِمِ وَ قَالَ بِهَذَا أَنْتَقِمُ لِهَذَا"}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۵، ح۶؛ طوسی، الامالی، ج۲، ص۳۳.</ref>؛ چون کار [[حسین]]{{ع}} چنان شد که شد ([[اصحاب]] و جوان‌هایش کشته شدند و خودش تنها ماند)، [[فرشتگان]] به سوی [[خدا]] شیون و [[گریه]] کردند و گفتند: با [[حسین]] [[برگزیده]] و پسر پیغمبرت چنین [[رفتاری]] کنند؟ پس [[خدا]] [[سایه]] [[حضرت قائم]]{{ع}} را به آنها نمود و فرمود: با این [[انتقام]] او را می‌گیرم. در پاره‌ای از [[روایات]] نیز آمده است که: آن [[حضرت]] [[انتقام]] گیرنده [[خون]] تمامی [[امامان]]{{ع}} و [[مظلومان]] [[تاریخ]] است. [[فرات]] بن أحنف از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده که به [[نقل]] از [[پدران]] خود{{ع}} فرمود: در زمان [[خلافت]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} [[آب]] [[فرات]] بالا آمد، پس آن [[حضرت]] و دو فرزندش [[حسن]] و [[حسین]]{{ع}} سوار شدند چون گذرشان بر [[طایفه]] ثقیف افتاد، آنان گفتند: [[علی]]{{ع}} آمده است [[آب]] را به جای خود بازگرداند (فرو نشاند). پس [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|"أَمَا وَ اللهِ لَأُقْتَلَن أَنَا وَ ابْنَایَ هَذَانِ وَ لَیَبْعَثَن اللهُ رَجُلًا مِنْ وُلْدِی فِی آخِرِ الزمَانِ یُطَالِبُ بِدِمَائِنَا"}}<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۴۰، ح۱؛ نک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۲، ص۸، ح۱.</ref>؛ بدانید به [[خدا]] قسم! من و این دو فرزندم یقیناً کشته خواهیم شد و بدون تردید [[خداوند]] مردی از [[فرزندان]] من را در [[آخرالزمان]] بر می‌انگیزاند که [[خونخواهی]] ما خواهد کرد. علاوه بر [[منتقم]]، یکی از [[القاب]] آن [[حضرت]] "مَوْتور" است. "مَوْتور" از نظر لغت به کسی گویند که یکی از خویشاوندانش کشته شده؛ ولی [[خون]] بهای او گرفته نشده است<ref>طریحی، مجمع البحرین، ج۳، ص۵۰۹.</ref>. در برخی [[روایات]]، از [[حضرت مهدی]]{{ع}} با عنوان "[[موتور]] بوالده"<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۷۸، ح۲۲.</ref> یا "[[موتور]] [[بابیه]]"<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۷۹؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۲۲.</ref> یاد شده است؛ یعنی، کسی که پدرش کشته شده و از [[خون]] او مطالبه و [[خونخواهی]] نشده است. مراد از [[پدر]] در این [[روایت]]، ممکن است [[امام حسن عسکری]]{{ع}} یا [[امام حسین]]{{ع}} باشد یا اینکه جنس [[پدر]] است که شامل همه [[امامان معصوم]]{{ع}} باشد. در روایاتی چند این [[انتقام]] به [[اراده خداوند]] و به دست آن [[حضرت]] و در بعضی به آن [[حضرت]] نسبت داده شده است. در هر حال تفاوتی نمی‌کند [[خداوند]] به دست او از دشمنانش [[انتقام]] بگیرد یا اینکه خود [[حضرت]] از [[دشمنان]] خود و خاندانش [[انتقام]] بگیرد، این وعده‌ای است که [[خداوند]] در [[قرآن]] فرموده است. در کامل الزیارات از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده که درباره [[آیه]] {{متن قرآن|وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ}}<ref>"و هر کس مظلوم کشته شود، به سرپرست وی قدرتی داده‌ایم، پس [او] نباید در قتل زیاده روی کند": اسراء، آیه ۳۳.</ref>؛ فرمود: {{متن حدیث|"ذَلِکَ قَائِمُ آلِ مُحَمدٍ یَخْرُجُ فَیَقْتُلُ بِدَمِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِی…"}}<ref>ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، ص۶۳.</ref>؛ او [[قائم آل محمد]] است؛ [[قیام]] می‌کند و به [[انتقام]] از [[خون]] [[حسین بن علی]]، [[دست]] به [[کشتار]] می‌زند….
*'''[[قاتلان امام حسین]]{{ع}}''': [[امام صادق]]{{ع}} درباره [[انتقام]] از [[قاتلان امام حسین]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث| لَمَّا كَانَ مِنْ أَمْرِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ مَا كَانَ، ضَجَّتِ الْمَلَائِكَةُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى وَ قَالَتْ: يَا رَبِّ يُفْعَلُ هَذَا بِالْحُسَيْنِ صَفِيِّكَ وَ ابْنِ نَبِيِّكَ! قَالَ: فَأَقَامَ اللَّهُ لَهُمْ ظِلَّ الْقَائِمِ عَلَيْهِ السَّلَامُ وَ قَالَ: بِهَذَا أَنْتَقِمُ لَهُ مِنْ ظَالِمِيه‏}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۵، ح۶؛ طوسی، الامالی، ج۲، ص۳۳.</ref>؛ چون کار [[حسین]]{{ع}} چنان شد که شد ([[اصحاب]] و جوان‌هایش کشته شدند و خودش تنها ماند)، [[فرشتگان]] به سوی [[خدا]] شیون و [[گریه]] کردند و گفتند: با [[حسین]] [[برگزیده]] و پسر پیغمبرت چنین [[رفتاری]] کنند؟ پس [[خدا]] [[سایه]] [[حضرت قائم]]{{ع}} را به آنها نمود و فرمود: با این [[انتقام]] او را می‌گیرم. در پاره‌ای از [[روایات]] نیز آمده است که: آن [[حضرت]] [[انتقام]] گیرنده [[خون]] تمامی [[امامان]]{{ع}} و [[مظلومان]] [[تاریخ]] است. [[فرات]] بن أحنف از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده که به [[نقل]] از [[پدران]] خود{{ع}} فرمود: در زمان [[خلافت]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} [[آب]] [[فرات]] بالا آمد، پس آن [[حضرت]] و دو فرزندش [[حسن]] و [[حسین]]{{ع}} سوار شدند چون گذرشان بر [[طایفه]] ثقیف افتاد، آنان گفتند: [[علی]]{{ع}} آمده است [[آب]] را به جای خود بازگرداند (فرو نشاند). پس [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث| أَمَا وَ اللَّهِ لَأُقْتَلَنَّ أَنَا وَ ابْنَايَ هَذَانِ وَ لَيَبْعَثَنَّ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ وُلْدِي فِي آخِرِ الزَّمَانِ يُطَالِبُ بِدِمَائِنَا }}<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۴۰، ح۱؛ نک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۲، ص۸، ح۱.</ref>؛ بدانید به [[خدا]] قسم! من و این دو فرزندم یقیناً کشته خواهیم شد و بدون تردید [[خداوند]] مردی از [[فرزندان]] من را در [[آخرالزمان]] بر می‌انگیزاند که [[خونخواهی]] ما خواهد کرد. علاوه بر [[منتقم]]، یکی از [[القاب]] آن [[حضرت]] "مَوْتور" است. "مَوْتور" از نظر لغت به کسی گویند که یکی از خویشاوندانش کشته شده؛ ولی [[خون]] بهای او گرفته نشده است<ref>طریحی، مجمع البحرین، ج۳، ص۵۰۹.</ref>. در برخی [[روایات]]، از [[حضرت مهدی]]{{ع}} با عنوان "[[موتور]] بوالده"<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۷۸، ح۲۲.</ref> یا "[[موتور]] [[بابیه]]"<ref>نعمانی، الغیبه، ص۱۷۹؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۲۲.</ref> یاد شده است؛ یعنی، کسی که پدرش کشته شده و از [[خون]] او مطالبه و [[خونخواهی]] نشده است. مراد از [[پدر]] در این [[روایت]]، ممکن است [[امام حسن عسکری]]{{ع}} یا [[امام حسین]]{{ع}} باشد یا اینکه جنس [[پدر]] است که شامل همه [[امامان معصوم]]{{ع}} باشد. در روایاتی چند این [[انتقام]] به [[اراده خداوند]] و به دست آن [[حضرت]] و در بعضی به آن [[حضرت]] نسبت داده شده است. در هر حال تفاوتی نمی‌کند [[خداوند]] به دست او از دشمنانش [[انتقام]] بگیرد یا اینکه خود [[حضرت]] از [[دشمنان]] خود و خاندانش [[انتقام]] بگیرد، این وعده‌ای است که [[خداوند]] در [[قرآن]] فرموده است. در کامل الزیارات از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده که درباره [[آیه]] {{متن قرآن|وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ}}<ref>"و هر کس مظلوم کشته شود، به سرپرست وی قدرتی داده‌ایم، پس [او] نباید در قتل زیاده روی کند": اسراء، آیه ۳۳.</ref>؛ فرمود: {{متن حدیث|ذَلِكَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ يَخْرُجُ فَيَقْتُلُ بِدَمِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِي‏}}<ref>ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، ص۶۳.</ref>؛ او [[قائم آل محمد]] است؛ [[قیام]] می‌کند و به [[انتقام]] از [[خون]] [[حسین بن علی]]، [[دست]] به [[کشتار]] می‌زند.
*البته این [[انتقام]] به دو صورت تصور می‌شود:
*البته این [[انتقام]] به دو صورت تصور می‌شود:
#[[ستمگران]] یاد شده به [[دنیا]] بر می‌گردند؛ آن گاه [[حضرت]] از آنان [[انتقام]] می‌گیرد.
#[[ستمگران]] یاد شده به [[دنیا]] بر می‌گردند؛ آن گاه [[حضرت]] از آنان [[انتقام]] می‌گیرد.
#[[فرزندان]] آنان که به کارهای [[پدران]] و گذشتگان خود خشنودند، مورد [[انتقام]] قرار می‌گیرند.
#[[فرزندان]] آنان که به کارهای [[پدران]] و گذشتگان خود خشنودند، مورد [[انتقام]] قرار می‌گیرند.
*[[عبدالسلام بن صالح هروی]] گوید: به [[حضرت رضا]]{{ع}} عرض کردم: نظرتان درباره این [[حدیث]] [[امام صادق]]{{ع}} چیست که [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|"إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ قَتَلَ ذَرَارِی قَتَلَهِ الْحُسَیْنِ{{ع}}بِفِعَالِ آبَائِهَا"}}؛ زمانی که [[قائم]]{{ع}} [[قیام]] کند [[فرزندان]] [[قاتلان حسین]]{{ع}} را به خاطر [[کردار]] پدرانشان خواهد کشت؟ [[حضرت]] فرمود: همین طور است. گفتم: پس معنای این [[آیه]] چیست: {{متن قرآن|وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى}}<ref>"و هیچ باربرداری بار [گناه] دیگری را برنمی دارد": انعام، آیه۱۶۴.</ref>؟  [[امام]] در پاسخ فرمود: {{متن حدیث|ا"صَدَقَ اللهُ فِی جَمِیعِ أَقْوَالِهِ وَ لَکِنْ ذَرَارِی قَتَلَهِ الْحُسَیْنِ{{ع}} یَرْضَوْنَ بِفِعَالِ آبَائِهِمْ وَ یَفْتَخِرُونَ بِهَا وَ مَنْ رَضِیَ شَیْئاً کَانَ کَمَنْ أَتَاهُ وَ لَوْ أَن رَجُلًا قُتِلَ بِالْمَشْرِقِ فَرَضِیَ بِقَتْلِهِ رَجُلٌ بِالْمَغْرِبِ لَکَانَ الراضِی عِنْدَ اللهِ عَز وَ جَل شَرِیکَ الْقَاتِلِ وَ إِنمَا یَقْتُلُهُمُ الْقَائِمُ{{ع}}إِذَا خَرَجَ لِرِضَاهُمْ بِفِعْلِ آبَائِهِمْ"}}<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۷۳، ح۵.</ref>؛ [[خداوند]] در تمام گفتارهایش درست گفته است؛ لکن [[فرزندان]] [[قاتلان حسین]]{{ع}} از [[کردار]] پدرانشان [[راضی]] هستند و به آن [[افتخار]] می‌کنند و هر کس از کاری [[راضی]] باشد، مثل کسی است که آن را انجام داده، و اگر کسی در [[مشرق]] کشته شود و دیگری در [[مغرب]] از این [[قتل]] [[راضی]] باشد، نزد [[خدا]] با [[قاتل]] شریک خواهد بود. در اینجا مناسب است به جهت اهمیت بحث [[انتقام]]، به مفهوم و انواع آن اشاره‌ای کنیم. "[[انتقام]]"<ref>برگرفته از: دایره المعارف قرآن کریم، مدخل انتقام، محمد ابوطالبی.</ref> گاه به [[انسان]] نسبت داده می‌شود و گاه به [[خداوند]]. تفاوت این دو در این است که انتقام‌های بشری، بیشتر در پی زیانی است که فرد بر اثر [[ناتوانی]] از [[ناحیه]] [[دشمن]] دیده و بدین [[وسیله]] می‌خواهد ناکامی و [[شکست]] خود را جبران کند! ازاین رو گاه ضمن گرفتن [[انتقام]]، از حد [[میانه روی]] بیرون رفته، مرتکب کارهای ناروا و خلاف [[حق]] می‌شود. اما [[انتقام]] [[الهی]] بر اثر آسیب دیدن [[خداوند]] یا برای تشفی خاطر نیست؛ زیرا [[خداوند]] آسیب پذیر نیست و تشفی خاطر در او راه ندارد، بلکه [[انتقام]] او به معنای [[کیفر]] دادن [[گناه]] کاران، براساس [[حق]] و [[عدالت]] است.
*[[عبدالسلام بن صالح هروی]] گوید: به [[حضرت رضا]]{{ع}} عرض کردم: نظرتان درباره این [[حدیث]] [[امام صادق]]{{ع}} چیست که [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ قَتَلَ ذَرَارِيَّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ بِفِعَالِ آبَائِهَا}}؛ زمانی که [[قائم]]{{ع}} [[قیام]] کند [[فرزندان]] [[قاتلان حسین]]{{ع}} را به خاطر [[کردار]] پدرانشان خواهد کشت؟ [[حضرت]] فرمود: همین طور است. گفتم: پس معنای این [[آیه]] چیست: {{متن قرآن|وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى}}<ref>"و هیچ باربرداری بار [گناه] دیگری را برنمی دارد": انعام، آیه۱۶۴.</ref>؟  [[امام]] در پاسخ فرمود: {{متن حدیث|َ صَدَقَ اللَّهُ فِي جَمِيعِ أَقْوَالِهِ وَ لَكِنْ ذَرَارِيُّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ ع يَرْضَوْنَ بِأَفْعَالِ آبَائِهِمْ وَ يَفْتَخِرُونَ بِهَا وَ مَنْ رَضِيَ شَيْئاً كَانَ كَمَنْ أَتَاهُ وَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا قُتِلَ بِالْمَشْرِقِ فَرَضِيَ بِقَتْلِهِ رَجُلٌ فِي الْمَغْرِبِ لَكَانَ الرَّاضِي عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ شَرِيكَ الْقَاتِلِ وَ إِنَّمَا يَقْتُلُهُمُ الْقَائِمُ ع إِذَا خَرَجَ لِرِضَاهُمْ بِفِعْلِ آبَائِهِمْ }}<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۷۳، ح۵.</ref>؛ [[خداوند]] در تمام گفتارهایش درست گفته است؛ لکن [[فرزندان]] [[قاتلان حسین]]{{ع}} از [[کردار]] پدرانشان [[راضی]] هستند و به آن [[افتخار]] می‌کنند و هر کس از کاری [[راضی]] باشد، مثل کسی است که آن را انجام داده، و اگر کسی در [[مشرق]] کشته شود و دیگری در [[مغرب]] از این [[قتل]] [[راضی]] باشد، نزد [[خدا]] با [[قاتل]] شریک خواهد بود. در اینجا مناسب است به جهت اهمیت بحث [[انتقام]]، به مفهوم و انواع آن اشاره‌ای کنیم. "[[انتقام]]"<ref>برگرفته از: دایره المعارف قرآن کریم، مدخل انتقام، محمد ابوطالبی.</ref> گاه به [[انسان]] نسبت داده می‌شود و گاه به [[خداوند]]. تفاوت این دو در این است که انتقام‌های بشری، بیشتر در پی زیانی است که فرد بر اثر [[ناتوانی]] از [[ناحیه]] [[دشمن]] دیده و بدین [[وسیله]] می‌خواهد ناکامی و [[شکست]] خود را جبران کند! ازاین رو گاه ضمن گرفتن [[انتقام]]، از حد [[میانه روی]] بیرون رفته، مرتکب کارهای ناروا و خلاف [[حق]] می‌شود. اما [[انتقام]] [[الهی]] بر اثر آسیب دیدن [[خداوند]] یا برای تشفی خاطر نیست؛ زیرا [[خداوند]] آسیب پذیر نیست و تشفی خاطر در او راه ندارد، بلکه [[انتقام]] او به معنای [[کیفر]] دادن [[گناه]] کاران، براساس [[حق]] و [[عدالت]] است.
*از [[روایات]] فراوانی استفاده می‌‏شود [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} [[هنگام قیام]] [[جهانی]] خود، از ستمگرانی که به [[خاندان]] او و [[بشریت]] [[ستم]] کردند، [[انتقام]] خواهد گرفت؛ چه آنان که [[حقوق]] [[پدران]] او را [[غصب]] کردند و [[مردم]] را از بهره‌‏مندی از این چراغ‏‌های [[هدایت]] [[محروم]] ساختند، و چه آنان که به فرودستان در طول [[تاریخ]] [[ستم]] کردند؛ بدین‏ سبب است که یکی از لقب‌‏های آن [[حضرت]]، [[منتقم]] است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۸۴-۸۶.</ref>.
*از [[روایات]] فراوانی استفاده می‌‏شود [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} [[هنگام قیام]] [[جهانی]] خود، از ستمگرانی که به [[خاندان]] او و [[بشریت]] [[ستم]] کردند، [[انتقام]] خواهد گرفت؛ چه آنان که [[حقوق]] [[پدران]] او را [[غصب]] کردند و [[مردم]] را از بهره‌‏مندی از این چراغ‏‌های [[هدایت]] [[محروم]] ساختند، و چه آنان که به فرودستان در طول [[تاریخ]] [[ستم]] کردند؛ بدین‏ سبب است که یکی از لقب‌‏های آن [[حضرت]]، [[منتقم]] است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۸۴-۸۶.</ref>.
*[[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]]{{صل}} در [[حدیث معراج]]، پس از بیان دیدن [[نور]] [[پیشوایان معصوم]]{{عم}} و آخرین [[جانشین]] خود میان آن‏ها، فرمود:... عرض کردم: "پروردگارا! اینان چه کسانی هستند؟ فرمود: ایشان پیشوایانند و این [[قائم]] است؛ همو که [[حلال]] مرا [[حلال]] می‏‌کند و [[حرام]] مرا را [[حرام]] می‏سازد و از [[دشمنان]] من [[انتقام]] می‏‌گیرد»...<ref> {{متن حدیث|" هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّةُ وَ هَذَا الْقَائِمُ‏ الَّذِي‏ يُحِلُ‏ حَلَالِي‏ وَ يُحَرِّمُ‏ حَرَامِي‏ وَ بِهِ‏ أَنْتَقِمُ‏ مِنْ‏ أَعْدَائِي‏ ‏‏"}}؛ نعمانی، الغیبة؛ ص ۹۳؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص ۲۵۲، ح ۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۸۴-۸۶.</ref>.
*[[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]]{{صل}} در [[حدیث معراج]]، پس از بیان دیدن [[نور]] [[پیشوایان معصوم]]{{عم}} و آخرین [[جانشین]] خود میان آن‏ها، فرمود:... عرض کردم: "پروردگارا! اینان چه کسانی هستند؟ فرمود: ایشان پیشوایانند و این [[قائم]] است؛ همو که [[حلال]] مرا [[حلال]] می‏‌کند و [[حرام]] مرا را [[حرام]] می‏سازد و از [[دشمنان]] من [[انتقام]] می‏‌گیرد»...<ref> {{متن حدیث|" هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّةُ وَ هَذَا الْقَائِمُ‏ الَّذِي‏ يُحِلُ‏ حَلَالِي‏ وَ يُحَرِّمُ‏ حَرَامِي‏ وَ بِهِ‏ أَنْتَقِمُ‏ مِنْ‏ أَعْدَائِي‏ ‏‏"}}؛ نعمانی، الغیبة؛ ص ۹۳؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص ۲۵۲، ح ۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۸۴-۸۶.</ref>.
خط ۲۶: خط ۲۶:
*کشتن [[اولاد]] کشندگان [[حسین]]{{ع}} به [[جرم]] و [[گناه]] پدرانشان، [[اسراف]] در [[قتل]] نمی‌باشد زیرا همین سؤال را از [[امام رضا]]{{ع}} می‌پرسند که چرا [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[فرزندان]] را به [[گناه]] پدرانشان می‌کشد؟ [[حضرت]] فرمودند: [[فرزندان]] [[قاتلان حسین]]{{ع}} کسانی هستند که از [[کردار]] [[پدران]] خود خشنودند و به آن [[کارها]] [[افتخار]] می‌کند، و هر کس از کاری [[راضی]] باشد، گویا آن کار را انجام داده است؛ اگر کسی در [[شرق]] عالم کشته شود، و شخص دیگری در [[غرب]] عالم از [[قتل]] او [[خشنود]] باشد، در نزد [[خدای تعالی]] با [[قاتل]] شریک خواهد بود. از این روست که [[حضرت قائم]]{{ع}} آنها را خواهد کشت. و [[خونخواهی]] [[سیدالشهدا]]{{ع}} از اهداف اصلی [[قیام]] [[حضرت قائم]]{{ع}} است زیرا [[شعار]] [[یاوران]] ایشان {{متن حدیث|يَا لَثَارَاتِ الْحُسَيْنِ}} است. یعنی: هان ای خونخواهان [[حسین]].  
*کشتن [[اولاد]] کشندگان [[حسین]]{{ع}} به [[جرم]] و [[گناه]] پدرانشان، [[اسراف]] در [[قتل]] نمی‌باشد زیرا همین سؤال را از [[امام رضا]]{{ع}} می‌پرسند که چرا [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[فرزندان]] را به [[گناه]] پدرانشان می‌کشد؟ [[حضرت]] فرمودند: [[فرزندان]] [[قاتلان حسین]]{{ع}} کسانی هستند که از [[کردار]] [[پدران]] خود خشنودند و به آن [[کارها]] [[افتخار]] می‌کند، و هر کس از کاری [[راضی]] باشد، گویا آن کار را انجام داده است؛ اگر کسی در [[شرق]] عالم کشته شود، و شخص دیگری در [[غرب]] عالم از [[قتل]] او [[خشنود]] باشد، در نزد [[خدای تعالی]] با [[قاتل]] شریک خواهد بود. از این روست که [[حضرت قائم]]{{ع}} آنها را خواهد کشت. و [[خونخواهی]] [[سیدالشهدا]]{{ع}} از اهداف اصلی [[قیام]] [[حضرت قائم]]{{ع}} است زیرا [[شعار]] [[یاوران]] ایشان {{متن حدیث|يَا لَثَارَاتِ الْحُسَيْنِ}} است. یعنی: هان ای خونخواهان [[حسین]].  
*[[خداوند]] در [[معراج]] به [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: این ([[مهدی]]) [[قائم]] شما ([[اهل بیت]]) است که [[حلال]] مرا [[حلال]] و [[حرام]] مرا [[حرام]] می‌کند و از [[دشمنان]] من [[انتقام]] می‌کشد<ref>کفایة الخصام: ۶۹۹ ح ۲.</ref>.  
*[[خداوند]] در [[معراج]] به [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: این ([[مهدی]]) [[قائم]] شما ([[اهل بیت]]) است که [[حلال]] مرا [[حلال]] و [[حرام]] مرا [[حرام]] می‌کند و از [[دشمنان]] من [[انتقام]] می‌کشد<ref>کفایة الخصام: ۶۹۹ ح ۲.</ref>.  
*در [[دعای ندبه]] - که از [[ادعیه]] معتبر [[شیعه]] است - نیز به [[انتقام]] [[حضرت حجت]] [[الله]]{{ع}} از [[دشمنان]] و [[قاتلین]] [[سیدالشهداء]] اشاره شده است. {{متن حدیث|أَيْنَ الطَّالِبُ بِذُحُولِ الْأَنْبِيَاءِ وَ أَبْنَاءِ الْأَنْبِيَاءِ أَيْنَ الطَّالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِكَرْبَلَاءَ أَيْنَ الْمَنْصُورُ عَلَى مَنِ اعْتَدَى عَلَيْهِ وَ افْتَرَى}}؛ (کجاست آن منتقمی که [[خونخواهی]] [[پیامبران]] و [[فرزندان]] آنان را بکند، کجاست آنکه برای [[شهید]] [[کربلا]] [[[حسین بن علی]]{{ع}}] [[انتقام]] بکشد، کجاست آن کسی که به [[یاری]] [[ستم‌دیدگان]] و مورد [[تهمت]] واقع‌شده‌گان بشتابد).  
*در [[دعای ندبه]] - که از [[ادعیه]] معتبر [[شیعه]] است - نیز به [[انتقام]] [[حضرت حجت]] [[الله]]{{ع}} از [[دشمنان]] و [[قاتلین]] [[سیدالشهداء]] اشاره شده است. {{متن حدیث|أَيْنَ الطَّالِبُ بِذُحُولِ الْأَنْبِيَاءِ وَ أَبْنَاءِ الْأَنْبِيَاءِ أَيْنَ الطَّالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِكَرْبَلَاءَ أَيْنَ الْمَنْصُورُ عَلَى مَنِ اعْتَدَى عَلَيْهِ وَ افْتَرَى}}؛ (کجاست آن منتقمی که [[خونخواهی]] [[پیامبران]] و [[فرزندان]] آنان را بکند، کجاست آنکه برای [[شهید]] [[کربلا]] [[حسین بن علی]]{{ع}} [[انتقام]] بکشد، کجاست آن کسی که به [[یاری]] [[ستم‌دیدگان]] و مورد [[تهمت]] واقع‌شده‌گان بشتابد).  
*[[قصه]] [[انتقام]] فقط منحصر به [[سیدالشهداء]] نیست، بلکه پس از [[ظهور حضرت حجت]]{{ع}} از [[قاتلین]] تمام [[اهل بیت]]{{عم}} خوانخواهی خواهد شد و در [[رجعت]] تمام آنان زنده خواهد شد و به [[دست حضرت]] [[قصاص]] می‌شوند. اولین کسانی که [[پس از ظهور]] مورد [[قصاص]] و [[انتقام]] قرار می‌گیرند، دشمنانی هستند که از [[قریش]] به [[مخالفت]] با [[خاندان رسول خدا]] پرداختند<ref>ر.ک: قریش.</ref>.  
*[[قصه]] [[انتقام]] فقط منحصر به [[سیدالشهداء]] نیست، بلکه پس از [[ظهور حضرت حجت]]{{ع}} از [[قاتلین]] تمام [[اهل بیت]]{{عم}} خوانخواهی خواهد شد و در [[رجعت]] تمام آنان زنده خواهد شد و به [[دست حضرت]] [[قصاص]] می‌شوند. اولین کسانی که [[پس از ظهور]] مورد [[قصاص]] و [[انتقام]] قرار می‌گیرند، دشمنانی هستند که از [[قریش]] به [[مخالفت]] با [[خاندان رسول خدا]] پرداختند<ref>ر.ک: قریش.</ref>.  
*[[امام باقر]]{{ع}} فرمود: بدان! وقتی [[حضرت قائم]]{{ع}} [[قیام]] کند، زنی از [[منافقین]] را به [[دنیا]] بازگرداند و او را به [[قصاص]] مادرش [[فاطمه زهرا]]{{س}} حد می‌زند. [[راوی]] سؤال کرد: جانم به قربانت! برای چه او را حد می‌زند؟ [[حضرت]] پاسخ داد برای تهمتی که به [[مادر]] [[ابراهیم]] ([[فرزند]] [[رسول خدا]]) زد؛ [[راوی]] سؤال کرد: چرا [[خداوند]] حد آن [[زن]] را تا [[زمان ظهور]] به تأخیر انداخت و برای [[حضرت قائم]]{{ع}} گذاشت؟ فرمود: چون [[خداوند]] [[حضرت رسول]] را برای عالمیان [[رحمت]] قرار داد ولی [[حضرت مهدی]]{{ع}} نقمت است (برای [[کافران]]).  
*[[امام باقر]]{{ع}} فرمود: بدان! وقتی [[حضرت قائم]]{{ع}} [[قیام]] کند، زنی از [[منافقین]] را به [[دنیا]] بازگرداند و او را به [[قصاص]] مادرش [[فاطمه زهرا]]{{س}} حد می‌زند. [[راوی]] سؤال کرد: جانم به قربانت! برای چه او را حد می‌زند؟ [[حضرت]] پاسخ داد برای تهمتی که به [[مادر]] [[ابراهیم]] ([[فرزند]] [[رسول خدا]]) زد؛ [[راوی]] سؤال کرد: چرا [[خداوند]] حد آن [[زن]] را تا [[زمان ظهور]] به تأخیر انداخت و برای [[حضرت قائم]]{{ع}} گذاشت؟ فرمود: چون [[خداوند]] [[حضرت رسول]] را برای عالمیان [[رحمت]] قرار داد ولی [[حضرت مهدی]]{{ع}} نقمت است (برای [[کافران]]).  
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش