قاعده لطف: تفاوت میان نسخهها
←شبهه نخست: خداوند؛ مبنای تشخیص حسن و قبح
خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
===شبهه نخست: خداوند؛ مبنای تشخیص حسن و قبح=== | ===شبهه نخست: خداوند؛ مبنای تشخیص حسن و قبح=== | ||
*'''بیان شبهه:''' | *'''بیان شبهه:''' | ||
*در میان [[فرق اسلامی]]، برخی مانند [[اشاعره]]، | *در میان [[فرق اسلامی]]، برخی مانند [[اشاعره]]، قاعده لطف را مبنائاً رد میکنند و [[حسن و قبح]] را تنها در محدوده اختیارات [[شارع]] [[مقدّس]] میدانند. ایشان معتقدند [[عقل]] ناقص [[آدمی]] در مقامی نیست که بتواند به همه جهات [[حسن]] یا [[قبح]] امور اشراف داشته باشد و در نتیجه، [[حکم]] جزمی بر [[حسن و قبح عقلی]] همه امور ممکن نیست. بنابراین، ملاک دراین باره، [[شرع]] [[الهی]] است و هر آنچه را که [[شارع]] [[فرمان]] داد، [[حسن]] است و هر آنچه را که [[نهی]] کرد، قطعاً [[قبیح]] است و کسی هم [[حق]] ندارد برای [[خداوند]] [[تعیین]] [[تکلیف]] کند که چه چیزی [[حسن]] و یا [[قبیح]] است و او فعّال مایشاء است؛ چنانکه فرمود: {{متن قرآن|لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَهُمْ يُسْأَلُونَ}}<ref>«او از آنچه انجام میدهد بازخواست نمیگردد ولی آنان بازخواست میشوند» سوره انبیاء، آیه ۲۳.</ref>. | ||
*نتیجه آنکه: چون | *نتیجه آنکه: چون قاعده لطف مبتنی بر قبول [[حسن و قبح عقلی]] است و آن نیز [[باطل]] است، بنابراین همه براهینی که متّکی بر قاعده لطف است به لحاظ مبنایی غلط هستند: مگر آنکه از طریق دیگری- یک شیوه اثباتی صحیح – ثابت گردد. | ||
*'''پاسخ شبهه:''' | *'''پاسخ شبهه:''' | ||
*[[متکلمان امامیه]] به این [[شبهه]] از طرق گوناگون [[عقلی]] و [[نقلی]] پاسخ گفتهاند که در اینجا به برخی از اهمّ آنها اشاره میگردد: | *[[متکلمان امامیه]] به این [[شبهه]] از طرق گوناگون [[عقلی]] و [[نقلی]] پاسخ گفتهاند که در اینجا به برخی از اهمّ آنها اشاره میگردد: |