نیت: تفاوت میان نسخه‌ها

نیت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۲۳:۲۱

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۰

جز

جایگزینی متن - 'توفیق الهی' به 'توفیق الهی'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۸۵۷

ویرایش

@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 *نیت به معنای [[عزم]]، قصد، آهنگ، [[اراده]]، [[اندیشه]]، آنچه از قصد که به [[دل]] گیرند، [[هدف]]، گرایش و تمایل است. نیت در اصطلاح، هدفی است که شخص از فعل خود در نظر گرفته است. نیت در مفهومی دیگر یعنی توجه و خطور ذهنی. این معنا اغلب هنگام انجام [[عبادات]] مطرح می‌شود. منظور از نیت در این معنا در نظر داشتن خصوصیات فعل و قصد نهایی از انجام عمل، یعنی [[قرب الهی]] است. در [[حقیقت]] نیت واسطه میان [[علم]] و عمل است، زیرا تا [[علم]] به چیزی حاصل نشود، نیت و قصد انجام ممکن نیست و تا نیت حاصل نشود، عمل انجام نخواهد شد. [[امام سجاد]]{{ع}} در نیایش‌های خود پس از درخواست [[ایمان کامل]] در طلب نیت [[پاک]] و [[عمل صالح]] و [[هم‌بستگی]] آن دو نسبت به هم می‌فرماید: نیت مرا به [[نیکوترین]] نیت‌ها و کردارم را به [[بهترین]] کردارها [عمل [[خالص]] از [[خودنمایی]]] برسان<ref>صحیفه سجادیه، نیایش ۲۲</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 885.</ref>.
 *در [[تعالیم دینی]]، نیت [[انسان‌ها]] بر عمل آنها مقدم و ملاک ارزش‌گذاری عمل است. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در سخنی نیت [[مؤمن]] را [[برتر]] و بالاتر از عمل وی برمی‌شمرد، زیرا نیت مرز و میان [[ریا]] و [[اخلاص]] در عمل یا به عبارتی پذیرش و عدم پذیرش [[اعمال]] [[آدمی]] است. [[قرآن کریم]] در عمل منافقانه، نیت را یکی از مصادیق اصلی [[نفاق]] برمی‌شمرد.<ref>برای نمونه {{متن قرآن| ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَى طَائِفَةً مِّنكُمْ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لاَ يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ }}؛ آل عمران، آیه ۱۵۴</ref>. نیز در مورد عمل خالصانه حتی اگر به اصل عمل نینجامد، قبول عمل را تصور کرده است<ref>{{متن قرآن| وَلاَ عَلَى الَّذِينَ إِذَا مَا أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لاَ أَجِدُ مَا أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّوْا وَّأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلاَّ يَجِدُواْ مَا يُنفِقُونَ }}؛ سوره توبه، آیه ۹۲</ref>. [[امام]]{{ع}} نیز در فرازی می‌فرماید: آن‌که [[حق]] خدای خود و پیامبرش و [[خاندان]] پیامبرش را شناخته باشد، [[شهید]] مرده است و [[پاداش]] آن با خداست و [[ثواب]] کارهای [[نیکی]] را که در نیت داشته به او خواهد داد. نیت وی چون کشیدن شمشیری است بران. هر چیز را مدت و پایانی است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۹</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 886.</ref>.
-*[[امام علی]]{{ع}} در فرازهایی چند، رابطه عمل و نیت را گوشزد کرده‌اند: [[پاکی]] و [[خلوص]] نیت منتها درجه کمال<ref>نک: غررالحکم ۱ / ۷</ref>؛ نیت به منزله عمل خیر<ref>غررالحکم ۱ / ۶۲</ref>؛ سفارش به عمل با قید نیت [[پاک]]<ref>غررالحکم ۱ / ۱۳۰</ref>؛ کسب [[رضایت الهی]] در نیت [[پاک]] [[مردمان]] در عمل به فرایض و روابط بین افراد<ref>غررالحکم ۱ / ۲۷۱</ref>؛ عامل پذیرش [[اعمال]]، زیرا نیت [[خالص]]، ریب و [[ریا]] را از [[آدمی]] دور می‌کند<ref>غررالحکم ۱ / ۲۸۵</ref>؛ عامل [[نزدیکی به خداوند]]<ref>غررالحکم ۱ / ۳۴۷</ref>؛ نیت نشانه [[قلب]] و [[باطن]] [[آدمی]]<ref>غررالحکم ۱ / ۳۷۶</ref>؛ نیت [[خالص]]، عامل حصول [[فضیلت]] [[دانش]] برای شخص دانشمند<ref>غررالحکم ۲ / ۵۱۹</ref>؛ نیت [[خالص]]، باعث عمل به [[علم]] است<ref>غررالحکم ۲ / ۷۲۵</ref>؛ نیت به‌منزله [[قلب]] [[دانش]] است؛ نیت در [[اطاعت]] از [[پروردگار]]، عامل [[نیک‌بختی]] است<ref>غررالحکم ۲ / ۵۱۹</ref>؛ [[نیک]] [[پاک]]، عامل پاکیزگی [[اعمال]]<ref>غررالحکم ۲ / ۶۰۳</ref>؛ نیت، عامل [[توفیق]] [[الهی]]<ref>غررالحکم ۲ / ۷۲۰</ref>؛ نیت، عامل پذیرش و عدم پذیرش [[اعمال]]<ref>غررالحکم ۲ / ۸۶۴</ref>؛ نیت، عامل [[سعادت]] یا [[شقاوت]] اخروی<ref>غررالحکم ۲ / ۸۵۴</ref>؛ نیت، عامل کمال [[ایمان]]<ref>غررالحکم ۲ / ۸۷۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 750-751.</ref>.
+*[[امام علی]]{{ع}} در فرازهایی چند، رابطه عمل و نیت را گوشزد کرده‌اند: [[پاکی]] و [[خلوص]] نیت منتها درجه کمال<ref>نک: غررالحکم ۱ / ۷</ref>؛ نیت به منزله عمل خیر<ref>غررالحکم ۱ / ۶۲</ref>؛ سفارش به عمل با قید نیت [[پاک]]<ref>غررالحکم ۱ / ۱۳۰</ref>؛ کسب [[رضایت الهی]] در نیت [[پاک]] [[مردمان]] در عمل به فرایض و روابط بین افراد<ref>غررالحکم ۱ / ۲۷۱</ref>؛ عامل پذیرش [[اعمال]]، زیرا نیت [[خالص]]، ریب و [[ریا]] را از [[آدمی]] دور می‌کند<ref>غررالحکم ۱ / ۲۸۵</ref>؛ عامل [[نزدیکی به خداوند]]<ref>غررالحکم ۱ / ۳۴۷</ref>؛ نیت نشانه [[قلب]] و [[باطن]] [[آدمی]]<ref>غررالحکم ۱ / ۳۷۶</ref>؛ نیت [[خالص]]، عامل حصول [[فضیلت]] [[دانش]] برای شخص دانشمند<ref>غررالحکم ۲ / ۵۱۹</ref>؛ نیت [[خالص]]، باعث عمل به [[علم]] است<ref>غررالحکم ۲ / ۷۲۵</ref>؛ نیت به‌منزله [[قلب]] [[دانش]] است؛ نیت در [[اطاعت]] از [[پروردگار]]، عامل [[نیک‌بختی]] است<ref>غررالحکم ۲ / ۵۱۹</ref>؛ [[نیک]] [[پاک]]، عامل پاکیزگی [[اعمال]]<ref>غررالحکم ۲ / ۶۰۳</ref>؛ نیت، عامل [[توفیق الهی]]<ref>غررالحکم ۲ / ۷۲۰</ref>؛ نیت، عامل پذیرش و عدم پذیرش [[اعمال]]<ref>غررالحکم ۲ / ۸۶۴</ref>؛ نیت، عامل [[سعادت]] یا [[شقاوت]] اخروی<ref>غررالحکم ۲ / ۸۵۴</ref>؛ نیت، عامل کمال [[ایمان]]<ref>غررالحکم ۲ / ۸۷۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 750-751.</ref>.
 *[[امام]]{{ع}} درباره گواهی خود بر [[توحید]] بر [[صدق]] نیت خویش تأکید می‌کند و آن را دستاویزی در هنگامه [[معاد]] برمی‌شمرد: [[شهادت]] می‌دهم، شهادتی که [[خلوص]] از بوته [[آزمایش]] [[نیکو]] برآمده باشد و [[اعتقاد]] به آن با صفای نیت همراه بود. بدان چنگ درمی‌زنم، همواره تا آن‌گاه که ما را زنده می‌دارد و می‌اندوزیم آن را برای روزهای هولناکی که در پیش داریم. چنین شهادتی نشان [[عزم]] جزم ما در [[ایمان]] است و سرلوحه [[نیکوکاری]] و [[خشنودی]] [[خداوند]] و سبب دور ساختن [[شیطان]]<ref>{{متن حدیث|وَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ شَهَادَةً مُمْتَحَناً إِخْلَاصُهَا مُعْتَقَداً مُصَاصُهَا نَتَمَسَّكُ بِهَا أَبَداً مَا أَبْقَانَا وَ نَدَّخِرُهَا لِأَهَاوِيلِ مَا يَلْقَانَا، فَإِنَّهَا عَزِيمَةُ الْإِيمَانِ وَ فَاتِحَةُ الْإِحْسَانِ وَ مَرْضَاةُ الرَّحْمَنِ وَ مَدْحَرَةُ الشَّيْطَانِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 886.</ref>.
 *اثربخشی نیت در [[سعادت]] و [[شقاوت]] دنیوی و اخروی، موضوعی است که در [[سخنان امام]] مورد توجه قرار گرفته است. [[امام]]{{ع}} به برخی اثرهای اخروی پرداخته است: [[خلوص]] نیت، عامل [[آمرزش گناهان]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۵</ref> و عامل [[پاداش]] اعمال<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۵، ۲۳۳ و ۲ / ۶۵۰</ref> نیت [[فاسد]]، عامل [[نزول]] [[بلا]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۳۱۲</ref>؛ نیت، معیار سنجش عمل<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۵۲</ref>؛ نیت، عامل [[استجابت دعا]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۷۸</ref>؛ نیت خیر، عامل رهایی [[آدمی]] از قید و بندها<ref>غرر الحکم، ۱ / ۵۰۳</ref>؛ [[هم‌بستگی]] نیت با عطای [[الهی]]<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. [[امام]]{{ع}} در [[نهج البلاغه]] می‌فرماید: [[خداوند]] به سبب [[صدق]] نیت و [[باطل]] [[پاک]]، هرکس را که خواهد به [[بهشت]] می‌برد<ref>{{متن حدیث|وَ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ يُدْخِلُ بِصِدْقِ النِّيَّةِ وَ السَّرِيرَةِ الصَّالِحَةِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ الْجَنَّةَ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۴۰</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 887.</ref>.