شأن پیامبر: تفاوت میان نسخهها
←مقدمه
(←منابع) |
(←مقدمه) |
||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*با تتبّع در [[آیات]] و [[سنّت]] و [[سیره نبوی]]، چهار [[شأن]] برای [[حضرت | *با تتبّع در [[آیات]] و [[سنّت]] و [[سیره نبوی]]، چهار [[شأن]] برای [[حضرت ختمی مرتبت]]{{صل}}، [[استنباط]] میشود که سه [[شأن]] مربوط به صلاحیت [[علمی]] یا [[اجتماعی]] [[ایشان]] و [[شأن]] چهارم نوعی [[اقتدار]] و [[تسلط فوق العاده تکوینی]] است: | ||
#[[ایشان]] [[مقام امامت]] داشت؛ یعنی [[پیشوا]] و [[مرجع]] [[دینی]] [[مسلمانان]] و [[گفتار]] و کردارشان برای همگان [[حجت]] بود. [[علامه طباطبائی]] با استناد به [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا}}<ref>«و آنچه پیامبر به شما میدهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز میدارد دست بکشید» سوره حشر، آیه ۷.</ref> [[مقام امامت]] را در همه جوانب برای [[حضرت]] [[اثبات]] نموده و میفرماید: "امر در این جمله با [[صرف]] نظر از سیاقی که دارد، [[تمام]] [[اوامر و نواهی]] [[رسول خدا]]{{صل}} را شامل میشود و تنها منحصر به دادن و ندادن سهمی از [[فیء]] آنچه از [[اموال]] [[کفار]]، پس از فرو نشستن [[آتش]] [[جنگ]] بگیرند نیست، بلکه شامل همه [[اوامر]] و نواهیای که صادر میفرماید هست"<ref>محمدحسین طباطبائی، المیزان، ج۱۹، ص۲۰۴.</ref>. | #[[ایشان]] [[مقام امامت]] داشت؛ یعنی [[پیشوا]] و [[مرجع]] [[دینی]] [[مسلمانان]] و [[گفتار]] و کردارشان برای همگان [[حجت]] بود. [[علامه طباطبائی]] با استناد به [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا}}<ref>«و آنچه پیامبر به شما میدهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز میدارد دست بکشید» سوره حشر، آیه ۷.</ref> [[مقام امامت]] را در همه جوانب برای [[حضرت]] [[اثبات]] نموده و میفرماید: "امر در این جمله با [[صرف]] نظر از سیاقی که دارد، [[تمام]] [[اوامر و نواهی]] [[رسول خدا]]{{صل}} را شامل میشود و تنها منحصر به دادن و ندادن سهمی از [[فیء]] آنچه از [[اموال]] [[کفار]]، پس از فرو نشستن [[آتش]] [[جنگ]] بگیرند نیست، بلکه شامل همه [[اوامر]] و نواهیای که صادر میفرماید هست"<ref>محمدحسین طباطبائی، المیزان، ج۱۹، ص۲۰۴.</ref>. | ||
#[[ایشان]] دارای [[مقام]] [[قضا]] بود و حکمشان در [[اختلافات]] [[حقوقی]] و مخاصمات داخلی نافذ بود. در [[شرع]] [[مقدس]] [[اسلام]]، [[قضا]] شأنی [[الهی]] است و همانگونه که [[خداوند]] [[عادل]] است، [[قاضی]] نیز کسی است که در مخاصمات و [[اختلافات]] باید به [[عدل]] [[حکم]] کند<ref>مرتضی مطهری، امامت و رهبری، ص۴۷.</ref>. این مَنصب به [[نصّ]] [[قرآن]]: {{متن قرآن|فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref>«پس نه، به پروردگارت سوگند که ایمان نمیآورند تا در آنچه میانشان ستیز رخ داده است تو را داور کنند سپس از آن داوری که کردهای در خود دلتنگی نیابند و یکسره (بدان) تن در دهند» سوره نساء، آیه ۶۵.</ref> به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[تفویض]] شده است. از نظرگاه [[علامه]] معنای این [[آیه]] عام است، زیرا هم شامل [[احکام]] [[تشریعی]] [[خدا]] و [[رسول]] و هم [[احکام]] [[تکوینی]] [[خدای تعالی]] - هر دو - میشود، بلکه از این هم عمومیتر است و شامل قضای [[رسول خدا]]{{صل}} یعنی [[داوری]] آنجناب و حتی همه روشهایی که آن [[حضرت]] در [[زندگی]] پرخیر و [[برکت]] خویش [[سیره]] قرار داده نیز میشود و [[مسلمانان]] باید [[اعمال]] آن جناب را [[سیره]] خود قرار دهند، هر چند خوشآیندشان نباشد<ref>المیزان، ج۴، ص۴۰۶.</ref>. | #[[ایشان]] دارای [[مقام]] [[قضا]] بود و حکمشان در [[اختلافات]] [[حقوقی]] و مخاصمات داخلی نافذ بود. در [[شرع]] [[مقدس]] [[اسلام]]، [[قضا]] شأنی [[الهی]] است و همانگونه که [[خداوند]] [[عادل]] است، [[قاضی]] نیز کسی است که در مخاصمات و [[اختلافات]] باید به [[عدل]] [[حکم]] کند<ref>مرتضی مطهری، امامت و رهبری، ص۴۷.</ref>. این مَنصب به [[نصّ]] [[قرآن]]: {{متن قرآن|فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref>«پس نه، به پروردگارت سوگند که ایمان نمیآورند تا در آنچه میانشان ستیز رخ داده است تو را داور کنند سپس از آن داوری که کردهای در خود دلتنگی نیابند و یکسره (بدان) تن در دهند» سوره نساء، آیه ۶۵.</ref> به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[تفویض]] شده است. از نظرگاه [[علامه]] معنای این [[آیه]] عام است، زیرا هم شامل [[احکام]] [[تشریعی]] [[خدا]] و [[رسول]] و هم [[احکام]] [[تکوینی]] [[خدای تعالی]] - هر دو - میشود، بلکه از این هم عمومیتر است و شامل قضای [[رسول خدا]]{{صل}} یعنی [[داوری]] آنجناب و حتی همه روشهایی که آن [[حضرت]] در [[زندگی]] پرخیر و [[برکت]] خویش [[سیره]] قرار داده نیز میشود و [[مسلمانان]] باید [[اعمال]] آن جناب را [[سیره]] خود قرار دهند، هر چند خوشآیندشان نباشد<ref>المیزان، ج۴، ص۴۰۶.</ref>. | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
*[[مقام]] و [[منصب]] چهارم که در واقع [[برترین]] و عالیترین مرتبه وجودی [[حضرت]] محسوب میشود، همان [[مقام]] "[[ولایت]]" است که به [[حکم]] [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}<ref>«پیامبر بر مؤمنان از خودشان سزاوارتر است» سوره احزاب، آیه ۶.</ref>، [[پیامبر]] مکرّم [[اسلام]]{{صل}} نسبت به [[مؤمنان]] اَولی به [[تصرف]] (صاحب اختیارتر از خودشان) است؛ همانطور که [[پدران]] در امور مربوط به [[فرزندان]] خود - در صورت صغیر یا [[نادان]] و [[نابینا]] بودنشان - دارای [[ولایت]] و [[اولویت]] ([[برتری]]) هستند، [[پیغمبر]] گرامی [[اسلام]]{{صل}} نیز بر [[اهل]] [[ایمان]] [[ولایت]] و [[اولویت]] [[تصرف]] دارد و به منزله پدرشان است و [[صلاح]] [[امور دنیا]] و [[دین]] آنان در قبضه [[اقتدار]] و [[اختیار]] اوست. به مقتضای همین [[منصب]]، [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "من و [[علی]] دو [[پدر]] این [[امت]] هستیم"<ref>{{متن حدیث|أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ}}. تفسیر صافی، ج۴، ص۱۶؛ به نقل از: علل الشّرائع صدوق.</ref>. بیان این [[کلام]] به سبب همان اولویتی است که [[خداوند متعال]] برای آن بزرگوار قرار داده و [[ایشان]] را ولی و صاحب [[اختیار]] [[تمام]] [[امت]] نموده؛ به طوری که [[حکم]] آن بزرگوار برای [[مردم]]، از خواست خودشان نافذتر است<ref>برای آگاهی بیشتر، ر.ک: سیدحسین میرجهانی اصفهانی، امامت و ولایت خاتمالانبیاء، ماهنامه موعود، ۱۵ اسفند ۱۳۸۵، شماره ۶۶.</ref>. | *[[مقام]] و [[منصب]] چهارم که در واقع [[برترین]] و عالیترین مرتبه وجودی [[حضرت]] محسوب میشود، همان [[مقام]] "[[ولایت]]" است که به [[حکم]] [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}<ref>«پیامبر بر مؤمنان از خودشان سزاوارتر است» سوره احزاب، آیه ۶.</ref>، [[پیامبر]] مکرّم [[اسلام]]{{صل}} نسبت به [[مؤمنان]] اَولی به [[تصرف]] (صاحب اختیارتر از خودشان) است؛ همانطور که [[پدران]] در امور مربوط به [[فرزندان]] خود - در صورت صغیر یا [[نادان]] و [[نابینا]] بودنشان - دارای [[ولایت]] و [[اولویت]] ([[برتری]]) هستند، [[پیغمبر]] گرامی [[اسلام]]{{صل}} نیز بر [[اهل]] [[ایمان]] [[ولایت]] و [[اولویت]] [[تصرف]] دارد و به منزله پدرشان است و [[صلاح]] [[امور دنیا]] و [[دین]] آنان در قبضه [[اقتدار]] و [[اختیار]] اوست. به مقتضای همین [[منصب]]، [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "من و [[علی]] دو [[پدر]] این [[امت]] هستیم"<ref>{{متن حدیث|أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ}}. تفسیر صافی، ج۴، ص۱۶؛ به نقل از: علل الشّرائع صدوق.</ref>. بیان این [[کلام]] به سبب همان اولویتی است که [[خداوند متعال]] برای آن بزرگوار قرار داده و [[ایشان]] را ولی و صاحب [[اختیار]] [[تمام]] [[امت]] نموده؛ به طوری که [[حکم]] آن بزرگوار برای [[مردم]]، از خواست خودشان نافذتر است<ref>برای آگاهی بیشتر، ر.ک: سیدحسین میرجهانی اصفهانی، امامت و ولایت خاتمالانبیاء، ماهنامه موعود، ۱۵ اسفند ۱۳۸۵، شماره ۶۶.</ref>. | ||
*از آنجایی که بیشترِ خطابهای قرآنیِ متعلق به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} با دو لفظ "نبی" و "رسول" است، میتوان به لازم و ملزوم بودنِ دو مقامِ [[رسالت]] و [[نبوت]] با [[امامت]] و [[ولایت]]، پی برد. به عبارت دقیقتر، وقتی [[خدای متعال]] آن [[حضرت]] را به [[مقام رسالت]] و [[نبوت]] [[مبعوث]] فرمود، [[رسالت]] و [[نبوت]] با [[امامت]] و [[ولایت]] توأم بود و این دو [[مقام]] ظاهری هیچگاه خالی از آن دو [[مقام]] [[باطنی]] نبوده است. از طرفی، چون [[مقام نبوت]] و [[رسالت]]، مخصوص [[پیامبر اکرم]]{{صل}} است، لذا [[قرآن کریم]]، [[ایشان]] را فقط با این دو لفظ خطاب کردهاند، برخلاف [[امامت]] و [[ولایت]] که از مراتب اختصاصی آن [[حضرت]] نیست، بلکه پس از [[رحلت]] [[ایشان]]، این دو [[مرتبت]] به [[جانشینان]] برحق و اوصیای آن [[حضرت]]، یکی پس از دیگری انتقال یافته است <ref>برای اطلاع بیشتر از رابطه نبوت و ولایت، ر.ک: محمدحسین طباطبائی، ظهور شیعه به ضمیمه مصاحبه پرفسور هانری کربن، ص۱۳۴ به بعد.</ref><ref>[[هادی اکبری ملکآبادی| اکبری ملکآبادی، هادی]] و [[رقیه یوسفی سوته| یوسفی سوته، رقیه]] ، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)| ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۲۱-۲۶.</ref>. | *از آنجایی که بیشترِ خطابهای قرآنیِ متعلق به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} با دو لفظ "نبی" و "رسول" است، میتوان به لازم و ملزوم بودنِ دو مقامِ [[رسالت]] و [[نبوت]] با [[امامت]] و [[ولایت]]، پی برد. به عبارت دقیقتر، وقتی [[خدای متعال]] آن [[حضرت]] را به [[مقام رسالت]] و [[نبوت]] [[مبعوث]] فرمود، [[رسالت]] و [[نبوت]] با [[امامت]] و [[ولایت]] توأم بود و این دو [[مقام]] ظاهری هیچگاه خالی از آن دو [[مقام]] [[باطنی]] نبوده است. از طرفی، چون [[مقام نبوت]] و [[رسالت]]، مخصوص [[پیامبر اکرم]]{{صل}} است، لذا [[قرآن کریم]]، [[ایشان]] را فقط با این دو لفظ خطاب کردهاند، برخلاف [[امامت]] و [[ولایت]] که از مراتب اختصاصی آن [[حضرت]] نیست، بلکه پس از [[رحلت]] [[ایشان]]، این دو [[مرتبت]] به [[جانشینان]] برحق و اوصیای آن [[حضرت]]، یکی پس از دیگری انتقال یافته است <ref>برای اطلاع بیشتر از رابطه نبوت و ولایت، ر.ک: محمدحسین طباطبائی، ظهور شیعه به ضمیمه مصاحبه پرفسور هانری کربن، ص۱۳۴ به بعد.</ref><ref>[[هادی اکبری ملکآبادی| اکبری ملکآبادی، هادی]] و [[رقیه یوسفی سوته| یوسفی سوته، رقیه]] ، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)| ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۲۱-۲۶.</ref>. | ||
==شأن [[پیامبر]] راهی برای اثبات [[نبوت]]== | ==شأن [[پیامبر]] راهی برای اثبات [[نبوت]]== | ||
* قلمرو دین، همه امور مربوط به سعادت انسان است و [[پیامبر]] در همه این امور باید [[معصوم]] باشد لذا مهمترین [[شئون پیامبر]] عبارت است از: | * قلمرو دین، همه امور مربوط به سعادت انسان است و [[پیامبر]] در همه این امور باید [[معصوم]] باشد لذا مهمترین [[شئون پیامبر]] عبارت است از: |