پرش به محتوا

سلیم بن قیس هلالی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)...» ایجاد کرد)
 
خط ۱۵: خط ۱۵:


==[[سلیم]]؛ از [[یاران]] [[ائمه]]{{عم}}==
==[[سلیم]]؛ از [[یاران]] [[ائمه]]{{عم}}==
[[شیخ طوسی]] [[سلیم بن قیس هلالی]] را هم از کسانی برشمرده که از [[امام علی]]{{ع}} عالم [[روایت]] [[نقل]] کرده‌اند<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۶۶. (أسماء من روی عن أمیر المؤمنین{{ع}}، سلیم بن قیس الهلالی).</ref> و هم وی را از [[اصحاب امام حسن]]{{ع}}<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۹۴. (أصحاب أبی محمد الحسن بن علی{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی).</ref>، از [[اصحاب امام حسین]]{{ع}}<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۱۰۱. (أصحاب أبی عبدالله الحسین بن علی{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی).</ref>، از [[اصحاب امام سجاد]]{{ع}}<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۱۱۴. (أصحاب أبی محمد علی بن الحسین بن علی{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی ثم العامری الکوفی صاحب أمیرالمؤمنین{{ع}}).</ref> و از [[اصحاب امام باقر]]{{ع}} دانسته است<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۱۳۶. (أصحاب أبی جعفر محمد بن علی بن الحسین{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی).</ref>. برقی نیز [[سلیم بن قیس]] را هم از [[اصحاب امام علی]]{{ع}} و هم<ref>رجال البرقی، برقی، ص۴ (أصحاب أمیرالؤمنین{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی).</ref> از [[اصحاب امام حسین]]{{ع}} برشمرده است که قبلاً از [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} بوده‌اند<ref>رجال البرقی، برقی، ص۸. (أصحاب أبی عبدالله الحسین بن علی{{ع}}: من اصحاب رسول الله{{صل}}، سلیم بن قیس الهلالی).</ref>. او در جای دیگری [[سلیم]] را از [[اصحاب امام حسن]]{{ع}}، [[امام حسین]]{{ع}} و [[امام علی بن الحسین]]{{ع}} بر می‌شمارد<ref>رجال البرقی، برقی، ص۹. (و من أصحاب الحسن و الحسین و أصحاب علی بن الحسین{{عم}}، سلیم بن قیس الهلالی)</ref>. [[نجاشی]] نیز [[سلیم بن قیس]] را صاحب کتاب و [[کنیه]] وی را اباصادق دانسته و طریقه [[روایت]] از [[کتاب سلیم]] را به [[ابراهیم]] بن [[عمر]] [[یمانی]] منسوب کرده است<ref>رجال النجاشی، نجاشی، ص۸. (سلیم بن قیس الهلالی: له کتاب یکنی أبا صادق أخبرنی علی بن أحمد القمی قال: حدثنا محمد بن الحسن بن الولید قال: حدثنا محمد بن أبی القاسم ماجیلویه عن محمد بن علی الصیرفی عن حماد بن عیسی و عثمان بن عیسی قال حماد بن عیسی: و حدثنا إبراهیم بن عمر الیمانی عن سلیم بن قیس بالکتاب(.</ref>. ابن [[داود]] هم وی را از [[اصحاب امام علی]]{{ع}}، [[امام حسن]]{{ع}}، [[امام حسین]]{{ع}}، [[امام علی بن الحسین]]{{ع}} و [[امام باقر]]{{ع}} برشمرده و آورده است که برقی [[سلیم]] را از [[اولیا]] شمرده و کشی وی را [[تصدیق]] کرده است<ref>رجال ابن داوود، ابن داوود، ص۱۷۸ (صاحب الکتاب الهلالی ن سین ین قر[قی] من الأولیاء [کش] روی تصدیقه).</ref>. [[علامه حلی]] نیز طبق [[نقل]] برقی، وی را از [[اصحاب امام علی]]{{ع}} شمرده و<ref>خلاصة الأقوال، ص۱۹۲ (ما ذکره البرقی من أصحاب أمیر المؤمنین{{ع}}، سلیم بن قیس الهلالی).</ref> [[شیخ مفید]] [[سلیم بن قیس هلالی]] را از [[شرطه الخمیس]] دانسته است<ref>الاختصاص، ص۳ (و کان من شرطه الخمیس ابوالرضی عبدالله بن یحیی الحضرمی و سلیم بن قیس الهلالی و عبیده السلمانی المرادی عربی).</ref>. او در جای دیگری که [[اصحاب امام حسین]]{{ع}} را معرفی می‌کند نیز به نام [[سلیم بن قیس هلالی]] اشاره کرده است<ref> الاختصاص، ص۸ (أصحاب الحسین بن علی{{ع}} جمیع من استشهد معه و من اصحاب أمیرالمؤمنین{{ع}} حبیب بن مظاهر و میثم تمار و رشید الهجری و سلیم بن قیس الهلالی و ابوصادق و ابوسعید عقیصا).</ref>. [[ابن غضائری]] درباره [[سلیم بن قیس هلالی]] عامری می‌نویسد: وی از [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}، [[امام حسن]]{{ع}}، [[امام حسین]]{{ع}} و [[امام علی بن الحسین]]{{ع}} [[روایت]] [[نقل]] کرده است<ref>رجال ابن الغضائری، ابن الغضائری، ج۱، ص۶۳. البته مرحوم شوشتری مینویسد: آنچه از ابن غضائری نقل شده است مبنی بر اینکه {{عربی|روی عن ابی عبدالله و الحسن و الحسین و علی بن الحسین}}. ظاهر آن تحریف را میرساند؛ چگونه او امام صادق را بر حسنین و امام سجاد{{عم}} مقدم کرده است و چگونه است که از امام باقر{{ع}} نامی نبرده است؟ اصل این است که "روی عن أبی عبدالله الحسین و علی بن الحسین". روایت کردن سلیم از امام باقر{{ع}} معلوم نیست، تا اینکه درباره نقل او از امام صادق{{ع}} صحبت کنیم. اگرچه در رجال شیخ نقل شده که سلیم از اصحاب امام باقر{{ع}} است.از خبر دوم کشی نیز به دست میآید که سلیم در زمان امام سجاد{{ع}} از دنیا رفته است. (قاموس الرجال، ج۵، ص۲۳۴- ۲۳۵). مرحوم خوئی نیز می‌نویسد: این غضائری آورده که سلیم از أبی عبدالله و حسن و حسین و علی بن الحسین{{عم}} روایت نقل کرده و این جداً غریب است؛ زیرا سلیم بن قیس امام صادق{{ع}} را درک نکرده، بلکه ظاهر روایت اول از کشی می‌رساند که وی در زمان علی بن الحسین{{ع}} از دنیا رفته و لکن روایت، ضعیف است و شیخ در رجالش تصریح کرده که وی امام باقر{{ع}} را درک کرده است. (معجم رجال الحدیث ج۸، ص۲۲۰ - ۲۲۷).</ref>. [[آقا بزرگ طهرانی]] نیز می‌نویسد: [[سلیم بن قیس هلالی]] ([[ابوصادق]] عامری [[کوفی]] [[تابعی]])، دوران امیرالمؤمنین علی{{ع}}، [[امام حسن]]{{ع}}، [[امام حسین]]{{ع}}، [[علی بن الحسین]]{{ع}} و [[امام باقر]]{{ع}} را [[درک]] کرده و در زمان [[علی بن الحسین]]{{ع}} از [[دنیا]] رفته است<ref>الذریعه، آقابزرگ تهرانی ج۲، ص۱۵۴- ۱۵۶. نیز ر.ک: جامع الرواة، محمد علی اردبیلی، ج۱، ۳۷۴؛ طرائف المقال، سید علی بروجردی، ج۲، ص۸۸؛ منتهی المقال فی أحوال الرجال، شیخ محمد بن اسماعیل مازندرانی، ج۳، ص۳۷۴ - ۳۸۳ و نقد الرجال، تفرشی، ج۲، ص۳۵۵ - ۳۵۷.</ref>. [[عبدالله]] شبلی دمشقی هم مینویسد: [[سلیم]] از [[اصحاب]] [[علی بن ابیطالب]]{{ع}} است<ref>کتاب محاسن الوسائل فی معرفة الأوائل، محمد بن عبدالله شبلی دمشقی، ص۳۶۰.</ref>. خوانساری نیز می‌نویسد که شیخ [[ابو صادق]] [[سلیم بن قیس هلالی]] عامری [[کوفی]] [[مصاحب]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} بوده است<ref>روضات الجنات، خوانساری، ج۴، ص۶۵.</ref>.
*[[شیخ طوسی]] [[سلیم بن قیس هلالی]] را هم از کسانی برشمرده که از [[امام علی]]{{ع}} عالم [[روایت]] [[نقل]] کرده‌اند<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۶۶. (أسماء من روی عن أمیر المؤمنین{{ع}}، سلیم بن قیس الهلالی).</ref> و هم وی را از [[اصحاب امام حسن]]{{ع}}<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۹۴. (أصحاب أبی محمد الحسن بن علی{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی).</ref>، از [[اصحاب امام حسین]]{{ع}}<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۱۰۱. (أصحاب أبی عبدالله الحسین بن علی{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی).</ref>، از [[اصحاب امام سجاد]]{{ع}}<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۱۱۴. (أصحاب أبی محمد علی بن الحسین بن علی{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی ثم العامری الکوفی صاحب أمیرالمؤمنین{{ع}}).</ref> و از [[اصحاب امام باقر]]{{ع}} دانسته است<ref>رجال الطوسی، طوسی، ص۱۳۶. (أصحاب أبی جعفر محمد بن علی بن الحسین{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی).</ref>. [[برقی]] نیز [[سلیم بن قیس]] را هم از [[اصحاب امام علی]]{{ع}}<ref>رجال البرقی، برقی، ص۴ (أصحاب أمیرالؤمنین{{ع}}: سلیم بن قیس الهلالی).</ref> و هم از [[اصحاب امام حسین]]{{ع}} برشمرده است که قبلاً از [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} بوده‌اند<ref>رجال البرقی، برقی، ص۸. (أصحاب أبی عبدالله الحسین بن علی{{ع}}: من اصحاب رسول الله{{صل}}، سلیم بن قیس الهلالی).</ref>. او در جای دیگری [[سلیم]] را از [[اصحاب امام حسن]]{{ع}}، [[امام حسین]]{{ع}} و [[امام علی بن الحسین]]{{ع}} بر می‌شمارد<ref>رجال البرقی، برقی، ص۹. (و من أصحاب الحسن و الحسین و أصحاب علی بن الحسین{{عم}}، سلیم بن قیس الهلالی)</ref>.
[[سلیم]] از نظر مرحوم کشی
*[[نجاشی]] نیز [[سلیم بن قیس]] را صاحب کتاب و [[کنیه]] وی را اباصادق دانسته و طریقه [[روایت]] از [[کتاب سلیم]] را به [[ابراهیم بن عمر یمانی]] منسوب کرده است<ref>رجال النجاشی، نجاشی، ص۸. (سلیم بن قیس الهلالی: له کتاب یکنی أبا صادق أخبرنی علی بن أحمد القمی قال: حدثنا محمد بن الحسن بن الولید قال: حدثنا محمد بن أبی القاسم ماجیلویه عن محمد بن علی الصیرفی عن حماد بن عیسی و عثمان بن عیسی قال حماد بن عیسی: و حدثنا إبراهیم بن عمر الیمانی عن سلیم بن قیس بالکتاب).</ref>.
*[[ابن داود]] هم وی را از [[اصحاب امام علی]]{{ع}}، [[امام حسن]]{{ع}}، [[امام حسین]]{{ع}}، [[امام علی بن الحسین]]{{ع}} و [[امام باقر]]{{ع}} برشمرده و آورده است که [[برقی]] [[سلیم]] را از [[اولیا]] شمرده و [[کشی]] وی را [[تصدیق]] کرده است<ref>رجال ابن داوود، ابن داوود، ص۱۷۸ (صاحب الکتاب الهلالی ن سین ین قر[قی] من الأولیاء [کش] روی تصدیقه).</ref>. [[علامه حلی]] نیز طبق [[نقل]] [[برقی]]، وی را از [[اصحاب امام علی]]{{ع}} شمرده<ref>خلاصة الأقوال، ص۱۹۲ (ما ذکره البرقی من أصحاب أمیر المؤمنین{{ع}}، سلیم بن قیس الهلالی).</ref> و [[شیخ مفید]] [[سلیم بن قیس هلالی]] را از [[شرطه الخمیس]] دانسته است<ref>الاختصاص، ص۳ (و کان من شرطه الخمیس ابوالرضی عبدالله بن یحیی الحضرمی و سلیم بن قیس الهلالی و عبیده السلمانی المرادی عربی).</ref>. او در جای دیگری که [[اصحاب امام حسین]]{{ع}} را معرفی می‌کند نیز به نام [[سلیم بن قیس هلالی]] اشاره کرده است<ref> الاختصاص، ص۸ (أصحاب الحسین بن علی{{ع}} جمیع من استشهد معه و من اصحاب أمیرالمؤمنین{{ع}} حبیب بن مظاهر و میثم تمار و رشید الهجری و سلیم بن قیس الهلالی و ابوصادق و ابوسعید عقیصا).</ref>.
*[[ابن غضائری]] درباره [[سلیم بن قیس هلالی عامری]] می‌نویسد: وی از [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}، [[امام حسن]]{{ع}}، [[امام حسین]]{{ع}} و [[امام علی بن الحسین]]{{ع}} [[روایت]] [[نقل]] کرده است<ref>رجال ابن الغضائری، ابن الغضائری، ج۱، ص۶۳. البته مرحوم شوشتری مینویسد: آنچه از ابن غضائری نقل شده است مبنی بر اینکه {{عربی|روی عن ابی عبدالله و الحسن و الحسین و علی بن الحسین}}. ظاهر آن تحریف را میرساند؛ چگونه او امام صادق را بر حسنین و امام سجاد{{عم}} مقدم کرده است و چگونه است که از امام باقر{{ع}} نامی نبرده است؟ اصل این است که "روی عن أبی عبدالله الحسین و علی بن الحسین". روایت کردن سلیم از امام باقر{{ع}} معلوم نیست، تا اینکه درباره نقل او از امام صادق{{ع}} صحبت کنیم. اگرچه در رجال شیخ نقل شده که سلیم از اصحاب امام باقر{{ع}} است.از خبر دوم کشی نیز به دست میآید که سلیم در زمان امام سجاد{{ع}} از دنیا رفته است. (قاموس الرجال، ج۵، ص۲۳۴- ۲۳۵). مرحوم خوئی نیز می‌نویسد: این غضائری آورده که سلیم از أبی عبدالله و حسن و حسین و علی بن الحسین{{عم}} روایت نقل کرده و این جداً غریب است؛ زیرا سلیم بن قیس امام صادق{{ع}} را درک نکرده، بلکه ظاهر روایت اول از کشی می‌رساند که وی در زمان علی بن الحسین{{ع}} از دنیا رفته و لکن روایت، ضعیف است و شیخ در رجالش تصریح کرده که وی امام باقر{{ع}} را درک کرده است. (معجم رجال الحدیث ج۸، ص۲۲۰ - ۲۲۷).</ref>.
*[[آقا بزرگ طهرانی]] نیز می‌نویسد: [[سلیم بن قیس هلالی]] ([[ابوصادق]] عامری [[کوفی]] [[تابعی]])، دوران [[امیرالمؤمنین علی]]{{ع}}، [[امام حسن]]{{ع}}، [[امام حسین]]{{ع}}، [[علی بن الحسین]]{{ع}} و [[امام باقر]]{{ع}} را [[درک]] کرده و در زمان [[علی بن الحسین]]{{ع}} از [[دنیا]] رفته است<ref>الذریعه، آقابزرگ تهرانی ج۲، ص۱۵۴- ۱۵۶. نیز ر.ک: جامع الرواة، محمد علی اردبیلی، ج۱، ۳۷۴؛ طرائف المقال، سید علی بروجردی، ج۲، ص۸۸؛ منتهی المقال فی أحوال الرجال، شیخ محمد بن اسماعیل مازندرانی، ج۳، ص۳۷۴ - ۳۸۳ و نقد الرجال، تفرشی، ج۲، ص۳۵۵ - ۳۵۷.</ref>.
*[[عبدالله شبلی دمشقی]] هم می‌نویسد: [[سلیم]] از [[اصحاب]] [[علی بن ابیطالب]]{{ع}} است<ref>کتاب محاسن الوسائل فی معرفة الأوائل، محمد بن عبدالله شبلی دمشقی، ص۳۶۰.</ref>.
*[[خوانساری]] نیز می‌نویسد که شیخ [[ابو صادق]] [[سلیم بن قیس هلالی]] عامری [[کوفی]] [[مصاحب]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} بوده است<ref>روضات الجنات، خوانساری، ج۴، ص۶۵.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[سلیم بن قیس هلالی (مقاله)|مقاله «سلیم بن قیس هلالی»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۳۷۵-۳۷۷.</ref>
 
==[[سلیم]] از نظر مرحوم [[کشی]]==
مرحوم کشی می‌نویسد: [[ابان بن ابی عیاش]] می‌گوید: [[سلیم بن قیس]] عامر هلالی کتاب را به او سپرده و برای وی خوانده است و او نیز آن را برای [[علی بن الحسین]]{{ع}} خوانده و آن [[حضرت]] فرموده است: {{متن حدیث|صدق سلیم رحمة الله علیه هذا حدیث نعرفه}}؛ [[سلیم]]، راست گفته است، این، [[حدیثی]] است که ما آن را می‌شناسیم. همچنین مرحوم کشی می‌نویسد: ابان از [[سلیم]] [[نقل]] می‌کند که گفت: "به [[علی]]{{ع}} گفتم: یا [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}! من از [[سلمان]] و [[مقداد]] و [[ابوذر]] مطالبی در [[تفسیر قرآن]] و روایت‌هایی از [[پیامبر]]{{صل}} و سپس [[تصدیق]] آن چه را از او شنیده بودم از شما شنیدم و در دست [[مردم]] مطالب بسیاری از [[تفسیر قرآن]] و [[احادیث]] منقول از [[پیامبر]]{{صل}} را دیدم که با آنچه از شما شنیده بودم، [[مخالف]] بود و شما معتقدید که آنها [[باطل]] است؟ آیا از نظر شما [[مردم]] به عمد بر [[پیامبر]]{{صل}} [[دروغ]] می‌بندند و [[قرآن]] را به [[رأی]] خویش [[تفسیر]] می‌کنند"؟<ref>ان شاء الله در جای خود نقل خواهد شد.</ref>
مرحوم کشی می‌نویسد: [[ابان بن ابی عیاش]] می‌گوید: [[سلیم بن قیس]] عامر هلالی کتاب را به او سپرده و برای وی خوانده است و او نیز آن را برای [[علی بن الحسین]]{{ع}} خوانده و آن [[حضرت]] فرموده است: {{متن حدیث|صدق سلیم رحمة الله علیه هذا حدیث نعرفه}}؛ [[سلیم]]، راست گفته است، این، [[حدیثی]] است که ما آن را می‌شناسیم. همچنین مرحوم کشی می‌نویسد: ابان از [[سلیم]] [[نقل]] می‌کند که گفت: "به [[علی]]{{ع}} گفتم: یا [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}! من از [[سلمان]] و [[مقداد]] و [[ابوذر]] مطالبی در [[تفسیر قرآن]] و روایت‌هایی از [[پیامبر]]{{صل}} و سپس [[تصدیق]] آن چه را از او شنیده بودم از شما شنیدم و در دست [[مردم]] مطالب بسیاری از [[تفسیر قرآن]] و [[احادیث]] منقول از [[پیامبر]]{{صل}} را دیدم که با آنچه از شما شنیده بودم، [[مخالف]] بود و شما معتقدید که آنها [[باطل]] است؟ آیا از نظر شما [[مردم]] به عمد بر [[پیامبر]]{{صل}} [[دروغ]] می‌بندند و [[قرآن]] را به [[رأی]] خویش [[تفسیر]] می‌کنند"؟<ref>ان شاء الله در جای خود نقل خواهد شد.</ref>
ابان می‌گوید: "بعد از [[وفات امام زین العابدین]]{{ع}} به [[سفر]] [[حج]] رفتم و [[امام باقر]]{{ع}} را [[ملاقات]] کردم و همه این [[حدیث]] را برایش [[نقل]] کردم و یک حرف هم از آن کم نکردم؛ پس چشمان آن [[حضرت]] اشکآلود شد و فرمود: "سلیم بعد از [[شهادت]] جدم، [[حسین]]{{ع}} نزد من آمد، در حالی که من در [[خدمت]] پدرم نشسته بودم و این [[حدیث]] را عیناً برایم [[نقل]] کرد. پدرم به او گفت: "راست گفتی؛ پدرم این [[حدیث]] را از [[امیر المؤمنین]]{{ع}} برایت [[نقل]] کرد، در حالی که ما حاضر بودیم. سپس [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} و آنچه را که از [[پیامبر]]{{صل}} شنیده بودند، برای [[سلیم]] [[نقل]] کردند"<ref>رجال الکشی، ص۱۰۴- ۱۰۵.</ref>.
ابان می‌گوید: "بعد از [[وفات امام زین العابدین]]{{ع}} به [[سفر]] [[حج]] رفتم و [[امام باقر]]{{ع}} را [[ملاقات]] کردم و همه این [[حدیث]] را برایش [[نقل]] کردم و یک حرف هم از آن کم نکردم؛ پس چشمان آن [[حضرت]] اشکآلود شد و فرمود: "سلیم بعد از [[شهادت]] جدم، [[حسین]]{{ع}} نزد من آمد، در حالی که من در [[خدمت]] پدرم نشسته بودم و این [[حدیث]] را عیناً برایم [[نقل]] کرد. پدرم به او گفت: "راست گفتی؛ پدرم این [[حدیث]] را از [[امیر المؤمنین]]{{ع}} برایت [[نقل]] کرد، در حالی که ما حاضر بودیم. سپس [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} و آنچه را که از [[پیامبر]]{{صل}} شنیده بودند، برای [[سلیم]] [[نقل]] کردند"<ref>رجال الکشی، ص۱۰۴- ۱۰۵.</ref>.
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش