امام علی در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

امام علی در نهج البلاغه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۶ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۱۷

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ، ‏۲۶ اکتبر ۲۰۲۰

←‏خلافت امام علی

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۲٬۹۹۷

ویرایش

@@ خط ۵۴: / خط ۵۴: @@
 *سال‌های ۳۹ و ۴۰ هجری برای [[امام]] سال‌هایی تلخ بود. [[معاویه]] گروه‌هایی را برای دست‌اندازی و ترساندن [[مردم]] به [[عراق]] می‌فرستاد. آنان به [[ستم]] و [[قتل]] و [[غارت]] [[مردمان]] می‌پرداختند و در [[کوفه]] کسی به ندای [[امام]] پاسخ نمی‌داد. [[امام]] {{ع}} در فرازهای زیادی به [[نکوهش]] [[کوفیان]] در [[سستی]] و فرار از [[جنگ]] پرداخته<ref>نک: خطبه‌های {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي قَدْ مَلِلْتُهُمْ وَ مَلُّونِي وَ سَئِمْتُهُمْ وَ سَئِمُونِي}}؛  ۲۵، ۲۷، ۳۰، {{متن حدیث|كَمْ أُدَارِيكُمْ كَمَا تُدَارَى الْبِكَارُ الْعَمِدَةُ وَ الثِّيَابُ الْمُتَدَاعِيَةُ، كُلَّمَا حِيصَتْ مِنْ جَانِبٍ تَهَتَّكَتْ مِنْ آخَرَ}}؛ ۶۹ و حکمت ۲۵۳</ref>. کار به جایی رسیده بود که [[سپاهیان]] [[معاویه]] به راحتی در [[شهرها]] حاضر می‌شدند و به نوامیس [[مردم]] هتک [[حرمت]] می‌کردند. چون به [[امام]] خبر رسید که غامدی به شهر [[انبار]] حمله کرده و خلخال از پای زنان جدا کرده، چنین فرمود: و اکنون، این مرد غامدی است که با [[سپاه]] خود به شهر [[انبار]] درآمده و حسان بن حسان البکری را کشته و مرزدارانتان را رانده است و کار را به آن‌جا رسانیده‌اند که شنیده‌ام یکی از آنها بر [[زن]] مسلمانی داخل شده و دیگری بر زنی از [[اهل ذمه]] و خلخال و دست‌بند و گردن‌بند و گوشواره‌اش را ربوده است و آن [[زن]] جز آنکه انا لله... گوید و از او ترحم جوید، چاره‌ای نداشته است. آنها پیروزمندانه، با [[غنایم]]، بی‌آن‌که زخمی بردارند یا قطره‌ای از خونشان ریخته شود، بازگشته‌اند. اگر مرد مسلمانی پس از این رسوایی از [[اندوه]] بمیرد، نه‌تنها نباید ملامتش کرد بلکه [[مرگ]] را سزاوارتر است<ref>{{متن حدیث|أَلَا وَ إِنِّي قَدْ دَعَوْتُكُمْ إِلَى قِتَالِ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَيْلًا وَ نَهَاراً وَ سِرّاً وَ إِعْلَاناً وَ قُلْتُ لَكُمُ اغْزُوهُمْ قَبْلَ أَنْ يَغْزُوكُمْ. فَوَاللَّهِ مَا غُزِيَ قَوْمٌ قَطُّ فِي عُقْرِ دَارِهِمْ إِلَّا ذَلُّوا فَتَوَاكَلْتُمْ وَ تَخَاذَلْتُمْ حَتَّى شُنَّتْ عَلَيْكُمُ الْغَارَاتُ وَ مُلِكَتْ عَلَيْكُمُ الْأَوْطَانُ. وَ هَذَا أَخُو غَامِدٍ قَدْ وَرَدَتْ خَيْلُهُ الْأَنْبَارَ وَ قَدْ قَتَلَ حَسَّانَ بْنَ حَسَّانَ الْبَكْرِيَّ وَ أَزَالَ خَيْلَكُمْ عَنْ مَسَالِحِهَا وَ لَقَدْ بَلَغَنِي أَنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ كَانَ يَدْخُلُ عَلَى الْمَرْأَةِ الْمُسْلِمَةِ وَ الْأُخْرَى الْمُعَاهِدَةِ، فَيَنْتَزِعُ حِجْلَهَا وَ قُلُبَهَا وَ قَلَائِدَهَا وَ رُعُثَهَا مَا تَمْتَنِعُ مِنْهُ إِلَّا بِالاسْتِرْجَاعِ وَ الِاسْتِرْحَامِ، ثُمَّ انْصَرَفُوا وَافِرِينَ مَا نَالَ رَجُلًا مِنْهُمْ كَلْمٌ وَ لَا أُرِيقَ لَهُمْ دَمٌ. فَلَوْ أَنَّ امْرَأً مُسْلِماً مَاتَ مِنْ بَعْدِ هَذَا أَسَفاً مَا كَانَ بِهِ مَلُوماً بَلْ كَانَ بِهِ عِنْدِي جَدِيراً}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲۷</ref>.
 *در ادامه [[خطبه]] در [[نکوهش]] [[کوفیان]] فرمود: ای به صورت مردان، عاری از [[مردانگی]]، با [[عقل]] [[کودکان]] و [[خرد]] زنان به حجله آرمیده، کاش نه شما را دیده بودم و نه می‌شناختمتان. این آشنایی برای من، به [[خدا]] [[سوگند]]، جز [[پشیمانی]] و [[اندوه]] هیچ ثمره‌ای نداشت. [[مرگ]] بر شما باد که دلم را مالامال [[خون]] گردانیدید و سینه‌ام را از [[خشم]] آکنده ساختید و جام زندگی‌ام را از شرنگ [[غم]] لبریز کردید و با نافرمانی‌های خود اندیشه‌‌ام را تباه ساختید<ref>{{متن حدیث|يَا أَشْبَاهَ الرِّجَالِ وَ لَا رِجَالَ، حُلُومُ الْأَطْفَالِ وَ عُقُولُ رَبَّاتِ الْحِجَالِ. لَوَدِدْتُ أَنِّي لَمْ أَرَكُمْ وَ لَمْ أَعْرِفْكُمْ مَعْرِفَةً وَ اللَّهِ جَرَّتْ نَدَماً وَ أَعْقَبَتْ سَدَماً. قَاتَلَكُمُ اللَّهُ لَقَدْ مَلَأْتُمْ قَلْبِي قَيْحاً وَ شَحَنْتُمْ صَدْرِي غَيْظاً وَ جَرَّعْتُمُونِي نُغَبَ التَّهْمَامِ أَنْفَاساً وَ أَفْسَدْتُمْ عَلَيَّ رَأْيِي بِالْعِصْيَانِ وَ الْخِذْلَانِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲۷</ref>.
-*[[علی]] {{ع}} از دست [[مردم]] [[خون]] [[دل]] می‌خورد و شکایت به [[خدا]] می‌برد. خدایا اینان از من خسته‌اند و من از آنان خسته. آنان از من به ستوه‌اند و من از آنان دل‌شکسته. پس بهتر از آنان را مونس من دار، و بدتر از مرا بر آنان بگمار<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي قَدْ مَلِلْتُهُمْ وَ مَلُّونِي وَ سَئِمْتُهُمْ وَ سَئِمُونِي فَأَبْدِلْنِي بِهِمْ خَيْراً مِنْهُمْ وَ أَبْدِلْهُمْ بِي شَرّاً مِنِّي}}؛ نهج البلاغه، خطبه  ۲۵</ref>. و گاه اگر کسی از اهل [[راز]] را می‌دید با او به درد [[دل]] می‌نشست، چنان‌که با [[کمیل]] درد [[دل]] می‌کند: بدان که در این‌جا [اشاره به سینه خود فرمود] [[علمی]] گرد آمده است، اگر برای آن عاملانی بیابم. آری، یکی را یافتم که نیکو درمی‌یافت ولی [[امین]] نبود، زیرا [[دین]] را وسیله رسیدن به [[دنیا]] ساخته بود و با [[نعمت]] [[خدا]] بر [[بندگان خدا]] [[برتری]] می‌فروخت و می‌خواست به [[حجت]] [[علم]]، [[اولیای خدا]] را مغلوب سازد، یا کسی که پیرو حاملان [[علم]] است، ولی در [[شناخت]] رمز و [[راز]] [[علم]] بصیرتش نیست، در اولین [[شبهه]] که بر او عارض می‌شود، [[شک]] و [[تردید]] در دلش شراره می‌افروزد. نه این و نه آن. یا کسی است که سخت خواستار [[لذت]] است و در شهوات، عنان گسیخته و شیفته جمع [[مال]] و اندوختن آن. اینان، هیچ‌یک پاسدار [[دین]] نباشند و بیش از هر چیز به ستوران چرنده می‌مانند. بدین‌ گونه است که [[علم]] با [[مرگ]] حاملانش می‌میرد<ref>{{متن حدیث|إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ أَوْعِيَةٌ فَخَيْرُهَا أَوْعَاهَا، فَاحْفَظْ عَنِّي مَا أَقُولُ لَكَ. النَّاسُ ثَلَاثَةٌ: فَعَالِمٌ رَبَّانِيٌّ وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَى سَبِيلِ نَجَاةٍ وَ هَمَجٌ رَعَاعٌ، أَتْبَاعُ كُلِّ نَاعِقٍ يَمِيلُونَ مَعَ كُلِّ رِيحٍ، لَمْ يَسْتَضِيئُوا بِنُورِ الْعِلْمِ وَ لَمْ يَلْجَئُوا إِلَى رُكْنٍ وَثِيقٍ. يَا كُمَيْلُ، الْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ الْمَالِ، الْعِلْمُ يَحْرُسُكَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ الْمَالَ، وَ الْمَالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ وَ الْعِلْمُ يَزْكُوا عَلَى الْإِنْفَاقِ، وَ صَنِيعُ الْمَالِ يَزُولُ بِزَوَالِهِ. يَا كُمَيْلَ بْنَ زِيَادٍ مَعْرِفَةُ الْعِلْمِ دِينٌ يُدَانُ بِهِ، بِهِ يَكْسِبُ الْإِنْسَانُ الطَّاعَةَ فِي حَيَاتِهِ وَ جَمِيلَ الْأُحْدُوثَةِ بَعْدَ وَفَاتِهِ، وَ الْعِلْمُ حَاكِمٌ وَ الْمَالُ مَحْكُومٌ عَلَيْهِ. يَا كُمَيْلُ هَلَكَ خُزَّانُ الْأَمْوَالِ وَ هُمْ أَحْيَاءٌ وَ الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِيَ الدَّهْرُ، أَعْيَانُهُمْ مَفْقُودَةٌ وَ أَمْثَالُهُمْ فِي الْقُلُوبِ مَوْجُودَةٌ. هَا إِنَّ هَاهُنَا لَعِلْماً جَمّاً -وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ- لَوْ أَصَبْتُ لَهُ حَمَلَةً؛ بَلَى [أُصِيبُ] أَصَبْتُ لَقِناً غَيْرَ مَأْمُونٍ عَلَيْهِ، مُسْتَعْمِلًا آلَةَ الدِّينِ لِلدُّنْيَا وَ مُسْتَظْهِراً بِنِعَمِ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ وَ بِحُجَجِهِ عَلَى أَوْلِيَائِهِ؛ أَوْ مُنْقَاداً لِحَمَلَةِ الْحَقِّ، لَا بَصِيرَةَ لَهُ فِي أَحْنَائِهِ، يَنْقَدِحُ الشَّكُّ فِي قَلْبِهِ لِأَوَّلِ عَارِضٍ مِنْ شُبْهَةٍ، أَلَا لَا ذَا وَ لَا ذَاكَ؛ أَوْ مَنْهُوماً بِاللَّذَّةِ سَلِسَ الْقِيَادِ لِلشَّهْوَةِ أَوْ مُغْرَماً بِالْجَمْعِ وَ الِادِّخَارِ؛ لَيْسَا مِنْ رُعَاةِ الدِّينِ فِي شَيْءٍ، أَقْرَبُ شَيْءٍ شَبَهاً بِهِمَا الْأَنْعَامُ السَّائِمَةُ؛ كَذَلِكَ يَمُوتُ الْعِلْمُ بِمَوْتِ حَامِلِيهِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت  ۱۳۹</ref>.
+*[[علی]] {{ع}} از دست [[مردم]] [[خون]] [[دل]] می‌خورد و شکایت به [[خدا]] می‌برد. خدایا اینان از من خسته‌اند و من از آنان خسته. آنان از من به ستوه‌اند و من از آنان دل‌شکسته. پس بهتر از آنان را مونس من دار، و بدتر از مرا بر آنان بگمار<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي قَدْ مَلِلْتُهُمْ وَ مَلُّونِي وَ سَئِمْتُهُمْ وَ سَئِمُونِي فَأَبْدِلْنِي بِهِمْ خَيْراً مِنْهُمْ وَ أَبْدِلْهُمْ بِي شَرّاً مِنِّي}}؛ نهج البلاغه، خطبه  ۲۵</ref>. و گاه اگر کسی از اهل [[راز]] را می‌دید با او به درد [[دل]] می‌نشست، چنان‌که با [[کمیل]] درد [[دل]] می‌کند: بدان که در این‌جا [اشاره به سینه خود فرمود] [[علمی]] گرد آمده است، اگر برای آن عاملانی بیابم. آری، یکی را یافتم که نیکو درمی‌یافت ولی [[امین]] نبود، زیرا [[دین]] را وسیله رسیدن به [[دنیا]] ساخته بود و با [[نعمت]] [[خدا]] بر [[بندگان خدا]] [[برتری]] می‌فروخت و می‌خواست به [[حجت]] [[علم]]، [[اولیای خدا]] را مغلوب سازد، یا کسی که پیرو حاملان [[علم]] است، ولی در [[شناخت]] رمز و [[راز]] [[علم]] بصیرتش نیست، در اولین [[شبهه]] که بر او عارض می‌شود، [[شک]] و [[تردید]] در دلش شراره می‌افروزد. نه این و نه آن. یا کسی است که سخت خواستار [[لذت]] است و در شهوات، عنان گسیخته و شیفته جمع [[مال]] و اندوختن آن. اینان، هیچ‌یک پاسدار [[دین]] نباشند و بیش از هر چیز به ستوران چرنده می‌مانند. بدین‌ گونه است که [[علم]] با [[مرگ]] حاملانش می‌میرد<ref>{{متن حدیث|إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ أَوْعِيَةٌ فَخَيْرُهَا أَوْعَاهَا، فَاحْفَظْ عَنِّي مَا أَقُولُ لَكَ. النَّاسُ ثَلَاثَةٌ: فَعَالِمٌ رَبَّانِيٌّ وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَى سَبِيلِ نَجَاةٍ وَ هَمَجٌ رَعَاعٌ، أَتْبَاعُ كُلِّ نَاعِقٍ يَمِيلُونَ مَعَ كُلِّ رِيحٍ، لَمْ يَسْتَضِيئُوا بِنُورِ الْعِلْمِ وَ لَمْ يَلْجَئُوا إِلَى رُكْنٍ وَثِيقٍ. يَا كُمَيْلُ، الْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ الْمَالِ، الْعِلْمُ يَحْرُسُكَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ الْمَالَ، وَ الْمَالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ وَ الْعِلْمُ يَزْكُوا عَلَى الْإِنْفَاقِ، وَ صَنِيعُ الْمَالِ يَزُولُ بِزَوَالِهِ. يَا كُمَيْلَ بْنَ زِيَادٍ مَعْرِفَةُ الْعِلْمِ دِينٌ يُدَانُ بِهِ، بِهِ يَكْسِبُ الْإِنْسَانُ الطَّاعَةَ فِي حَيَاتِهِ وَ جَمِيلَ الْأُحْدُوثَةِ بَعْدَ وَفَاتِهِ، وَ الْعِلْمُ حَاكِمٌ وَ الْمَالُ مَحْكُومٌ عَلَيْهِ. يَا كُمَيْلُ هَلَكَ خُزَّانُ الْأَمْوَالِ وَ هُمْ أَحْيَاءٌ وَ الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِيَ الدَّهْرُ، أَعْيَانُهُمْ مَفْقُودَةٌ وَ أَمْثَالُهُمْ فِي الْقُلُوبِ مَوْجُودَةٌ. هَا إِنَّ هَاهُنَا لَعِلْماً جَمّاً -وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ- لَوْ أَصَبْتُ لَهُ حَمَلَةً؛ بَلَى [أُصِيبُ] أَصَبْتُ لَقِناً غَيْرَ مَأْمُونٍ عَلَيْهِ، مُسْتَعْمِلًا آلَةَ الدِّينِ لِلدُّنْيَا وَ مُسْتَظْهِراً بِنِعَمِ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ وَ بِحُجَجِهِ عَلَى أَوْلِيَائِهِ؛ أَوْ مُنْقَاداً لِحَمَلَةِ الْحَقِّ، لَا بَصِيرَةَ لَهُ فِي أَحْنَائِهِ، يَنْقَدِحُ الشَّكُّ فِي قَلْبِهِ لِأَوَّلِ عَارِضٍ مِنْ شُبْهَةٍ، أَلَا لَا ذَا وَ لَا ذَاكَ؛ أَوْ مَنْهُوماً بِاللَّذَّةِ سَلِسَ الْقِيَادِ لِلشَّهْوَةِ أَوْ مُغْرَماً بِالْجَمْعِ وَ الِادِّخَارِ؛ لَيْسَا مِنْ رُعَاةِ الدِّينِ فِي شَيْءٍ، أَقْرَبُ شَيْءٍ شَبَهاً بِهِمَا الْأَنْعَامُ السَّائِمَةُ؛ كَذَلِكَ يَمُوتُ الْعِلْمُ بِمَوْتِ حَامِلِيهِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت  ١٤٧</ref>.
 ==[[شهادت امام علی]]{{ع}}==