محمد بن مسلمه: تفاوت میان نسخه‌ها

==مقدمه==

محمد بن مسلمه گوید: پیامبر{{صل}} زرهی از زره‌های ایشان را به من بخشید و به [[سعد بن معاذ]] هم زرهی بخشید که به آن "سحل" می‌گفتند. آنها [[زمین]] و مزرعه نداشتند.

کشتن ابن اشرف در ماه [[ربیع الاول]] و آغاز بیست و پنجمین ماه [[هجرت]] صورت گرفت. ابن اشرف، شاعر بود و [[پیامبر]]{{صل}} و اصحاب ایشان را هجو می‌کرد و در [[شعر]] خود [[کافران]] [[قریش]] را علیه [[مسلمانان]] بر می‌انگیخت. هنگامی که پیامبر{{صل}} به [[مدینه]] آمدند، [[مردم مدینه]] از گروه‌های مختلف بودند؛ برخی [[مسلمان]]، برخی [[اهل]] [[جنگ]] و برخی هم با قبیله‌های [[اوس و خزرج]] هم [[پیمان]] بودند. پیامبر{{صل}} پس از ورود به مدینه، قصد داشتند با همه پیمان [[دوستی]] ببندند، در عین حال گاهی مسلمانانی بودند که [[پدران]] ایشان، [[کافر]] بودند. [[مشرکان]] و [[یهودیان]] مدینه نیز پیامبر{{صل}} و اصحاب آن [[حضرت]] را به شدت [[آزار]] می‌دادند و [[خداوند متعال]] پیامبر خود و مسلمانان را به [[شکیبایی]] و گذشت از ایشان [[فرمان]] می‌داد و در این باره آیاتی نیز نازل شد<ref>{{متن قرآن|لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا أَذًى كَثِيرًا وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ}}؛ «بی‌گمان با مال و جانتان آزمون خواهید شد و از آنان که پیش از شما به آنان کتاب (آسمانی) داده‌اند و از کسانی که شرک ورزیده‌اند (سخنان دل) آزار بسیار خواهید شنید و اگر شکیبایی کنید و پرهیزگاری ورزید؛ بی‌گمان این از کارهایی است که آهنگ آن می‌کنند» (سوره آل عمران، آیه ۱۸۶). {{متن قرآن|وَدَّ كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا}}؛ «بسیاری از اهل کتاب با آنکه حق برای آنان روشن است، از رشکی در درون جانشان، خوش دارند که شما را از پس ایمان به کفر بازگردانند؛ باری، (از آنان) درگذرید و چشم بپوشید تا (زمانی که) خداوند فرمان خویش را (پیش) آورد که خداوند بر هر کاری تواناست» (سوره بقره، آیه ۱۰۹).</ref>.

[[محمد بن مسلمه]] گفت: "ای [[رسول خدا]] من از عهده او بر می‌آیم و او را خواهم کشت". پیامبر{{صل}} فرمود: "این کار را بکن". نقل شده، محمد بن مسلمه تا چند [[روز]] چیزی نمی‌خورد. پیامبر{{صل}} او را احضار کرد و فرمود: "[[محمد]]، چرا [[خوراک]] و شامیدنی را ترک کرده‌ای؟" او گفت: "ای رسول خدا، تعهدی برای شما کرده‌ام که نمی‌دانم می‌توانم آن را انجام دهم یا نه". پیامبر{{صل}} فرمود: "تو باید تلاش کنی". و همچنین فرمود: "درباره او با [[سعد بن معاذ]] [[مشورت]] کن".

ابو نائله گفت: "[[خوار]] ساختن او و جدا شدن از او". کعب گفت: "خوشحالم کردی، حالا چه چیز را در گرو من می‌گذارید؟ [[پسران]] و زنانتان؟" ابو نائله گفت: "می‌خواهی ما را رسوا کنی و کار ما را آشکار سازی؟ نه! ولی ما آن [[قدر]] [[اسلحه]] در گرو تو می‌گذاریم که [[خشنود]] شوی". ابو نائله این مطلب را برای این می‌گفت که وقتی با اسلحه به سوی او آمدند [[تعجب]] نکند. کعب هم گفت: "آری! در [[سلاح]]، [[وفای به عهد]] است و همان کافی است".

سپس ابو نائله از نزد کعب بیرون رفت تا در وقتی که قرار گذاشته بود برگردد. او پیش [[یاران]] خود آمد و تصمیم گرفتند که شبانگاه پیش کعب بروند. آنگاه شب به حضور [[پیامبر]]{{صل}} آمدند و ماجرا را خبر دادند. پیامبر{{صل}} تا [[بقیع]] به همراه آنها آمد و از آنجا ایشان را روانه کرد و فرمود: "در [[پناه]] [[برکت]] و [[یاری خدا]] بروید". نقل شده، پیامبر{{صل}} در شب چهاردهم ماه [[ربیع]] [[الأول]] بیست و پنجمین ماه [[هجرت]]، بعد از گزاردن [[نماز]] عشاء آنها را در شبی مهتابی که همچون [[روز]] روشن بود، روانه کرد<ref>روش واقدی از لحاظ ذکر تاریخ وقایع به مراتب کامل‌تر از روش ابن اسحاق است. در عین حال لازم است به برخی از اشتباهات تاریخی که در مغازی واقدی هم هست اشاره کنیم. برای نمونه: در مورد تاریخ قتل کعب بن اشرف، اختلافی چنین دیده می‌شود که از یک سو واقدی می‌گوید، محمد بن مسلمه در شب چهاردهم ربیع الأول، که ماه بیست و پنجم هجرت است، برای کشتن کعب رفته است و پیامبر{{صل}} او را تا بقیع همراهی فرموده است، در صورتی که در واقعه ذی امر می‌نویسد که پیامبر{{صل}} روز پنجشنبه دوازدهم ربیع الاول از مدینه به غطفان رفته‌اند. بدیهی است که ظاهرا امکان ندارد که پیامبر{{صل}} دو روز پس از خروج از مدینه محمد بن مسلمه را تا بقیع همراهی کرده باشند. (المغازی، واقدی، ترجمه: مهدوی دامغانی، ص۳۳ (مقدمه).</ref>.

در مسیر حرکت به سمت [[احد]]، [[پیامبر]]{{صل}} [[شب]] را در منطقه شیخان<ref>شیخان: نام جایی میان مدینه و احد، در سمت شرقی مدینه است. (وفاء الوفا، سمهودی، ج۴، ص۱۰۳).</ref> توقف فرمود. ابن ابی هم با [[اصحاب]] خود همراه پیامبر{{صل}} بود. چون پیامبر{{صل}} از [[دیدار]] [[سپاه]] خود فارغ شد، [[آفتاب]] غروب کرد و [[بلال]] [[اذان]] [[مغرب]] گفت و پیامبر{{صل}} با [[یاران]] خود [[نماز]] گزارد. سپس بلال آذان نماز عشاء را گفت و آن [[حضرت]] نماز عشاء را هم به جا آورد. پیامبر{{صل}} میان بنی نجار فرود آمده بود. [[رسول خدا]]{{صل}} محمد بن مسلمه را همراه پنجاه نفر به [[پاسداری]] گماشت و آنها بر گرد [[لشکر]] می‌گشتند و پاسداری می‌دادند تا اینکه [[پیامبر]]{{صل}} در آخر شب قصد حرکت فرمود. چون پیامبر{{صل}} [[شب]] [[شنبه]] حرکت کرد [[مشرکان]] ایشان را می‌دیدند و همین که در منطقه شیخان فرود آمدند، مشرکان، سواران و [[سپاهیان]] خود را گرد آوردند و [[عکرمة بن ابی جهل]] را به [[سرپرستی]] آنان [[منصوب]] کردند. آن شب اسب‌های آنها شیهه می‌کشیدند و آرام نداشتند و [[پیشگامان]] آنها به [[مسلمانان]] که [[کفار]] [[حره]] بودند نزدیک شدند ولی در آن منطقه پیش نمی‌رفتند و بالاخره سواران آنها برگشتند چه هم [[وزارت]] از امور منطقه [[ایران]] حره بسیار و هم از پاسداران [[محمد بن مسلمه]] [[بیم]] داشتند<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۲۱۷.</ref>.

محمد بن مسلمه درباره ماجرای [[جنگ احد]] می‌گوید: چون مسلمانان پراکنده و گریزان شدند، با چشم خود [[رسول خدا]]{{صل}} را دیدم و با گوش خود شنیدم که آن [[حضرت]] می‌فرمود: "فلانی و فلانی پیش من بیایید، من [[رسول]] خدایم!" ولی هیچ یک از آن دو توجهی به آن حضرت نکردند و گریختند.

نقل شده، در این حال، [[فاطمه]]{{س}} همراه برخی از [[زنان]] از [[مدینه]] بیرون آمده بود و چون چهره [[پیامبر]]{{صل}} را چنان دید، او را در آغوش گرفت و به [[پاک]] کردن [[خون]] از چهره آن [[حضرت]] پرداخت. [[پیامبر]]{{صل}} در این حال می‌فرمود: "[[خشم]] [[الهی]] نسبت به مردمی که چهره پیامبرش را خونین کردند شدید خواهد بود!" [[علی]]{{ع}} برای آوردن آب به آبگیر رفت و به [[فاطمه]]{{س}} فرمود: "این شمشیری که [[نکوهش]] نمی‌شود را بگیر". پس علی{{ع}} در سپر خود آب آورد و پیامبر{{صل}} که سخت [[تشنه]] بود، خواست آب بیاشامد ولی نتوانست. چون از آب بویی استشمام کرد که خوشش نیامد و فرمود: این، آبی است که بو و طعم آن دگرگون شده است". چون در دهان پیامبر{{صل}} خون جمع شده بود، با آن آب مضمضه فرمود و دهان خود را شستشو داد. فاطمه{{س}} هم خون از چهره پیامبر شست. پیامبر{{صل}} نتوانست از آن آب بیاشامد و [[محمد بن مسلمه]] همراه [[زن‌ها]] به جستجوی آب رفت. از [[مدینه]] چهارده [[زن]] به کمک [[لشکر]] آمده بودند که فاطمه{{س}} [[دختر پیامبر]]{{صل}} هم با ایشان بود. زن‌ها خوراکی و [[آشامیدنی]] بر پشت خود حمل می‌کردند و زخم مجروحان را بسته و آنها را مداوا کرده و به آنها آب می‌رساندند<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۲۴۹-۲۵۰.</ref>.

چون محمد بن مسلمه در آنجا آب خوردنی نیافت و پیامبر{{صل}} نیز بسیار تشنه بود، خود را به قناتی که در محله [[قصور]] التیمیین قرار داشت، رساند و با مشک خود از آب آن قنات، آب شیرین برای پیامبر{{صل}} آورد که پیامبر{{صل}} آشامید و برای محمد بن مسلمه[[دعا]] فرمود<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۲۵۰.</ref>.

واقدی نیز می‌نویسد: این واقعه در ماه [[ربیع الاول]]، که سی و ششمین ماه [[هجرت]] رسول خدا{{صل}} است، اتفاق افتاده است. پیامبر{{صل}} به محمد بن مسلمه فرمود: "پیش [[یهودیان]] بنی نضیر برو و بگو، مرا رسول خدا فرستاده است تا بگویم که از سرزمین او بیرون بروید". محمد بن مسلمه وقتی پیش یهودیان آمد، گفت: "مرا رسول خدا برای رساندن پیامی پیش شما فرستاده است و آن [[پیام]] را نمی‌گویم تا اینکه قبلا مطلبی را که خودتان بهتر می‌دانید، برای تان بگویم و گفت: شما را به توراتی که [[خدا]] بر [[موسی]] نازل فرموده است، [[سوگند]] می‌دهم، به یاد بیاورید که من پیش از آنکه [[محمد]]{{صل}} به [[رسالت]] [[مبعوث]] شود، پیش شما آمدم؛ [[تورات]] پیش شما بود و شما در همین جا که اکنون نشسته‌اید به من گفتید: ای ابن [[مسلمة]]، اگر آمده‌ای که با هم چاشت بخوریم، [[غذا]] آماده کنیم و بیاوریم و اگر دلت می‌خواهد تو را به [[آیین یهود]] در آوریم، [[آداب]] آن را به تو بیاموزیم؟ و من گفتم: برای من چاشت بیاورید ولی مرا به [[دین یهود]] [[دعوت]] نکنید که به خدا قسم، من هرگز [[یهودی]] نمی‌شوم! و شما مرا در کاسه بزرگی غذا دادید و به خدا قسم، گویی هم اکنون هم آن کاسه در نظرم هست که شبیه عقیق، رنگارنگ بود. شما به من گفتید: چیزی تو را از [[دین]] ما باز نمی‌دارد مگر اینکه [[دین یهود]] است. سپس گفتید: شاید می‌خواهی پیرو دین حنیفی شوی که درباره آن شنیده‌ای، ولی [[ابو عامر]] آن [[آیین]] را [[دوست]] نمی‌دارد و به آن عقیده‌ای ندارد. و هم گفتید: صاحب آن آیین، که خندان و در عین حال بسیار کشنده است، می‌آید؛ چشمان او سرخ فام است؛ او از جانب [[یمن]] خواهد آمد، بر شتر سوار می‌شود و [[عبا]] می‌پوشد و به پاره‌ای از هر چیز [[قناعت]] می‌کند؛ [[شمشیر]] او بر دوش اوست، نشانه‌ای همراه او نیست و او به [[حکمت]] صحبت می‌کند. گویی همین جمع شما در آن [[روز]] هم جمع بود و به [[خدا]] قسم، گفتید که در دهکده شما [[خون‌ریزی]] و مثله و [[غارت]] خواهد بود؟

گفتند: " بله، ما این مطالب را گفته‌ایم ولی [[محمد]] آن [[پیامبری]] که می‌آید، نیست. " [[محمد بن مسلمه]] گفت: بسیار خوب، آسوده شدم، حالا به شما می‌گویم که [[رسول خدا]]{{صل}} مرا به سوی شما فرستاده و [[پیام]] داده است که به شما بگویم: پیمانی را که با شما بسته بودم با تصمیمی که برای غافلگیر کردن من داشتید شکستید!" آنگاه محمد بن مسلمه اندیشه‌ای را که [[یهودیان]] برای [[کشتن پیامبر]]{{صل}} کرده بودند و رفتن [[عمرو]] بن جحاش را به روی پشت بام برای انداختن سنگ، باز گفت. یهودیان[[سکوت]] کردند چون سخنی نداشتند که بگویند<ref>در این باره چنین نقل شده، چون عمرو بن امیه از بئر معونه برگشت و به محل قنات رسید، به دو نفر از بنی عامر برخورد و از نسب آن دو پرسید. آنها نسب خود را گفتند؛ او منتظر ماند و همین که آن دو خوابیدند، هر دو را کشت و پس از اندک زمانی که بیش از چند دقیقه طول نکشید، به حضور پیامبر{{صل}} رسید و این خبر را داد. پیامبر{{صل}} فرمود: کار بدی کردی، آنها از من امان داشتند! گفت: من خبر نداشتم و می‌پنداشتم که هنوز مشرک و کافرند، وانگهی، قوم ایشان آن خیانت را نسبت به ما روا داشته بودند، عمرو بن امیه لباس‌ها و وسایل جنگی آن دو را هم با خود آورده بود، پیامبر{{صل}} دستور داد به آنها دست نزنند تا همراه خون‌بهایشان، برای بستگان آنها بفرستند. عامر بن طفیل هم کسی را به سراغ پیامبر{{صل}} فرستاد و پیام داد: مردی از یاران تو دو نفر از افراد مرا کشته است در صورتی که هر دو نفر از تو امان داشته‌اند، پس، خون بهای هر دو را برای ما بفرست. پیامبر{{صل}} برای گفت‌و‌گو درباره پرداخت خون‌بهای آن دو به نزد قبیله بنی نضیر رفتند. زیرا، بنی نضیر هم‌پیمان بنی عامر بودند. پیامبر{{صل}} روز شنبه‌ای به این منظور از مدینه بیرون آمدند و گروهی از مهاجران و انصار هم همراه آن حضرت بودند. آنها در مسجد قبا نماز گزاردند، سپس، پیش بنی نضیر، که در مجمع خود بودند، آمدند. پیامبر{{صل}} و یارانش در نزد آنها نشستند و رسول خدا درباره کمک بنی نضیر برای پرداخت خون‌بهای دو نفری که عمرو بن امیه آنها را کشته بود، صحبت فرمود. بنی نضیر گفتند: ای ابو القاسم، هر چه دوست داشته باشی انجام می‌دهیم؟ چگونه است که لطف کرده و به دیدار ما آمده‌ای، بنشین تا غذا بیاوریم! پیامبر{{صل}} نشسته و به دیوار خانه‌ای تکیه داده بود. در این هنگام، گروهی از آنها با یکدیگر خلوت کرده و در گوشی صحبت کردند. حیی بن اخطب گفت: ای گروه یهود، محمد همراه عده کمی از یاران خود که به ده نفر نمی‌رسند اینجا آمده است -در آن روز ابوبکر، عمر، علی، زبیر، طلحه، سعد بن معاذ، اسید بن حضیر و سعد بن عباده همراه پیامبر{{صل}} بودند-؛ پس باید از بالای پشت بام این خانه سنگی بر سر او افکند و او را کشت، چون هیچ وقت او را تنهاتر از این ساعت نمی‌یابید! اگر او کشته شود، یاران او پراکنده خواهند شد، قریش به مکه برخواهند گشت و فقط افراد قبیله‌های اوس و خزرج، که هم‌پیمانان شمایند، اینجا باقی می‌مانند. بنابراین کاری را که بالاخره یک روزی باید انجام دهید، الآن تمامش کنید. پس، عمرو بن جحاش گفت: من هم اکنون بالای پشت بام می‌روم و سنگ را بر سر او می‌افکنم. سلام بن مشکم گفت: ای قوم فقط این دفعه حرف مرا گوش کنید و پس از آن، در موارد دیگر با من مخالفت کنید! و به خدا، اگر این کار را بکنید، معروف خواهد شد که ما نسبت به محمد پیمان‌شکنی و مکر کرده‌ایم و این، نقض پیمانی است که میان ما و او بسته شده است؛ این کار را نکنید و به خدا سوگند، اگر این کار را بکنید، هر کس که تا روز قیامت سرپرستی اسلام را به عهده بگیرد، دشمنی خود را با یهود آشکار خواهد ساخت. در این هنگام که سنگ را آماده کرده بودند، تا بر سر پیامبر{{صل}} بیفکنند و او را بکشند، جبرئیل آن حضرت را از قصد ایشان آگاه ساخت و رسول خدا{{صل}} به سرعت برخاست و چنین وانمود که برای انجام کاری می‌رود و به سمت مدینه حرکت کرد. (المغازی، واقدی، ج۱، ص۳۶۳-۳۶۴).</ref>.

محمد بن مسلمه درباره این [[جنگ]] نقل می‌کند: در آن شب [[خالد بن ولید]] همراه صد سوار از ناحیه وادی عقیق خود را به مذاد رساند و مقابل [[خیمه]] پیامبر{{صل}} در آن سوی [[خندق]] ایستاد. من به [[مسلمانان]] هشدار داده و به [[عباد بن بشر]] که سر پاسدار خیمه پیامبر{{صل}} و در آن [[زمان]] در حال [[نماز]] بود، گفتم: مواظب باش غافلگیر نشوی! او به سرعت به [[رکوع]] و [[سجود]] پرداخت و [[خالد]] همراه سه نفر دیگر جلوتر آمدند، و شنیدم که می‌گویند: این، خیمه [[محمد]] است، [[تیراندازی]] کنید! و به تیراندازی پرداختند. ما در این طرف خندق و آنها در طرف دیگر خندق، به مقابله پرداختیم و به سوی یکدیگر تیراندازی کردیم و [[یاران]] ما به کمک ما و یاران ایشان هم به [[یاری]] آنها شتافتند. گروه زیادی از هر دو سو زخمی شدند، و سپس آنها در کناره خندق به حرکت در آمدند و ما هم آنها را تعقیب کردیم، و به هر [[پست]] [[نگهبانی]] که می‌رسیدیم گروهی با ما [[راه]] می‌‌افتادند و گروهی هم همچنان [[پاسداری]] می‌دادند، تا به منطقه را تج رسیدیم. در آنجا [[دشمن]] مدتی طولانی ایستاد، و [[منتظر]] آمدن [[بنی قریظه]] شد تا به مرکز [[مدینه]] [[حمله]] کند. ناگاه متوجه شدیم که سواران [[سلمة بن اسلم بن حریش]]، که مشغول پاسداری از مدینه بودند، رسیدند و خود را به [[لشکر]] [[خالد]] زدند و با آنها به [[جنگ]] پرداختند. به اندازه دوشیدن میشی بیشتر طول نکشید که دیدم سواران خالد فرار کردند، و سواران [[سلمة]] بن [[اسلم]] آنها را تعقیب کردند تا اینکه آنها را از جایی که آمده بودند، بیرون کردند. چون صبح شد [[قریش]] و [[غطفان]] خالد را [[سرزنش]] کرده و گفتند: "هیچ کاری انجام ندادی؛ نه نسبت به آنها که از [[خندق]] پاسداری می‌کردند، و نه نسبت به آنان که به تو حمله کردند". خالد گفت: "من امشب جایی نمی‌روم؛ سواران دیگری را بفرستید تا ببینیم چه می‌کنند"<ref>المغازی، واقدی، ج۲، ص۶۶-۴۶۵.</ref>.

برای این جنگ، پیامبر{{صل}} روز چهارشنبه هفت روز باقی مانده از ماه [[ذی قعده]]، به سوی بنی قریظه حرکت فرمود و پانزده [[روز]] ایشان را محاصره کرد، و روز [[پنجشنبه]] هفتم [[ذی حجه]] [[سال]] پنجم [[هجرت به مدینه]] بازگشت. ایشان [[ابن ام مکتوم]] را در [[مدینه]] [[جانشین]] خود قرار داده بود.

علت این [[جنگ]] آن بود که چون [[مشرکان]] از [[جنگ خندق]] بازگشتند، [[بنی قریظه]] به شدت ترسیدند و گفتند: [[محمد]] به سراغ ما خواهد آمد! و [[پیامبر]]{{صل}} به [[اصحاب]] خود [[دستور]] [[جنگ]] با آنها را نداده بود تا آنکه [[جبرئیل]] به حضورش رسید.... نقل شده، در این هنگام جبرئیل در حالی که سوار بر استری بود که زین چرمی و قطیفه‌ای بر آن بود، و دندان‌هایش خاک‌آلود بود، به نزد پیامبر{{صل}} آمد. پس جبرئیل در جایی که [[مسلمانان]]، جنازه‌ها را می‌گذاشتند، ایستاد و بانگ برداشت که بهانه‌ات برای ترک جنگ چیست؟ پیامبر{{صل}} هراسان از [[خیمه]] خود بیرون آمد. [[جبرئیل]] گفت: "چگونه [[اسلحه]] را کنار گذاشتی، و حال آنکه هنوز [[فرشتگان]] اسلحه را کنار نگذاشته‌اند؟ ما [[دشمن]] را تا منطقه حمراء الاسد راندیم و اکنون [[خداوند]] به تو [[فرمان]] می‌دهد که به سوی بنی قریظه حرکت کنی؛ من هم به طرف ایشان می‌روم و حصارهای آنان را [[متزلزل]] خواهم ساخت".

و گفته شده است که جبرئیل، در حالی که سوار بر اسبی ابلق بود به حضور پیامبر{{صل}} رسید. پیامبر{{صل}}، [[علی]]{{ع}} را خواست و [[پرچم]] را به او [[تسلیم]] فرمود. پرچم همچنان به حال خود بود و آن را پس از بازگشت از [[خندق]]، باز نکرده بودند. پیامبر{{صل}} به [[بلال]] دستور داد تا به [[مردم]] بگوید که پیامبر دستور داده‌اند [[نماز عصر]] را باید در محله بنی قریظه بخوانید. پیامبر{{صل}} [[زره]] و کلاهخود پوشید و نیزه‌ای به دست گرفت، و سپر برداشت، و بر اسب خود سوار شد. [[یاران پیامبر]]{{صل}} در حالی که [[لباس]] جنگ پوشیده و بر اسب‌های خود سوار شده بودند، گرد آن [[حضرت]] را گرفتند. آنان سی و شش اسب داشتند. پیامبر{{صل}} دو اسب یدک داشتند و بر اسب دیگری که نامش لحیف بود سوار شدند که سه اسب همراه آن [[حضرت]] بود. [[علی]]{{ع}} و [[مرثد بن ابی مرثد]] هم بر اسب سوار بودند. [[محمد بن مسلمه]] نیز در این [[جنگ]] شرکت داشت<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۴۹۶-۴۹۸.</ref>.

محمد بن مسلمه نقل می‌کند: [[بنی قریظه]] را به سخت‌ترین صورت محاصره کردیم. روزی پیش از سپیده دم به حصارهای آنها نزدیک شدیم و از تپه‌های ریگی به سوی آنها تیر می‌انداختیم، و پیوسته کنار حصارهای آنها بودیم و تا شب از آنجا کنار نرفتیم. [[پیامبر]]{{صل}} هم ما را به [[جهاد]] و [[صبر]] و [[پایداری]] [[تشویق]] می‌فرمود. ما شب را هم کنار حصارهای آنها گذراندیم و به اردوگاه خود باز نگشتیم. آنها ناچار جنگ با ما را رها، و از ادامه آن خودداری کردند و به پیامبر{{صل}} پیشنهاد [[گفتگو]] دادند، و پیامبر{{صل}} نیز پذیرفتند. بنی قریظه برای گفتگو نباش بن [[قیس]] را از حصار بیرون فرستادند. او ساعتی با پیامبر{{صل}} گفتگو کرد و ضمن آن گفت: "ما به همان ترتیب که [[بنی نضیر]] [[تسلیم]] شدند، تسلیم می‌شویم. [[اموال]] و [[اسلحه]] ما از شما باشد، و خون‌های ما محفوظ بماند و ما همراه [[زنان]] و [[کودکان]] از [[شهر]] شما می‌رویم، و از اموال ما به اندازه بار شتری غیر از اسلحه، از آن خودمان باشد".

[[ثعلبه]] و [[اسید]]، [[پسران]] سعیه، و [[اسد بن عبید]] عموی آنها گفتند: "ای گروه [[بنی قریظه]]، به [[خدا]] قسم شما می‌دانید که او [[رسول]] خداست، و صفات او همه همان‌هایی است که می‌دانیم و [[دانشمندان]] خودمان و دانشمندان [[بنی نضیر]] برای ما نقل کرده‌اند. یکی از ایشان همین حی بن اخطب بود، و دیگری [[جبیر]] بن هبان که در نظر ما از همه راستگوتر بود، و او در بستر [[مرگ]] خود مشخصات [[پیامبر]] را بیان کرد".

[[یهودیان]] گفتند: "ما از [[تورات]] جدا نمی‌شویم!" این سه نفر همینکه [[سرپیچی]] یهودیان را دیدند، در همان شبی که فردای آن بنی قریظه از حصارها پایین آمدند، پایین آمده و [[اسلام]] آوردند و خود و [[زن]] و فرزند و اموالشان در [[امان]] قرار گرفتند. پس مردی از یهودیان به نام [[عمرو]] بن [[سعدی]]، به آنها گفت: "شما مگر برای محمد [[سوگند]] نخورده و پیمان نبسته بودید که هیچ یک از دشمنانش را علیه او [[یاری]] نکنید، و بلکه او را علیه [[دشمن]] یاری کنید؟ من که در این کار اخیر شما دخالت نداشتم، و در [[مکر]] و [[حیله]] شما شرکت نکردم، اما می‌گویم اکنون که از وارد شدن به [[آیین]] او خودداری می‌کنید، لااقل در [[یهودی]] بودن خودتان با پرداخت [[جزیه]] [[پایدار]] بمانید و به خدا قسم، من نمی‌دانم که این را هم محمد خواهد پذیرفت یا نه". آنها گفتند: "ما هرگز چنین [[تسلیم]] [[عرب]] نخواهیم شد که جزیه و [[خراج]] به گردن بگیریم؛ کشته شدن بهتر از این است". او گفت: "پس در این صورت من از شما بیزارم". و همان شب همراه [[فرزندان]] سعیه از حصار بیرون آمد. او از کنار پاسداران [[سپاه اسلام]] که [[محمد بن مسلمه]] [[فرماندهی]] ایشان را بر عهده داشت، گذشت. محمد بن مسلمه گفت: کیستی؟" او گفت: "[[عمرو]] بن [[سعدی]]". محمد بن مسلمه گفت: "برو!" آنگاه گفت: "خدایا مرا از [[بخشش]] اشخاص [[کریم]] درباره خطایم [[محروم]] نفرما" و [[راه]] را برای او باز کرد. عمرو بن سعدی از آنجا بیرون رفت و خود را به [[مسجد رسول خدا]]{{صل}} رساند و تا صبح همان جا خوابید. پس از صبح معلوم نشد که کجا رفت، و وقتی [[اصحاب]] درباره او از [[رسول خدا]]{{صل}} پرسیدند، فرمود: "او مردی است که [[خداوند]] به سبب [[وفای به عهد]] او را [[نجات]] داد". گفته شده است که هیچ یک از [[یهودیان]] به [[جنگ]] نپرداختند<ref>المغازی، واقدی، ج۲، ص۵۰۴-۵۰۱ (با تلخیص).</ref>.

چون محاصره یهودیان سخت شد، کسی را به حضور [[پیامبر]]{{صل}} فرستادند و تقاضا کردند که [[ابولبابة بن عبد المنذر]] را برای [[گفتگو]] پیش ما بفرست.

چون محاصره بر [[یهودیان]]، دشوار شد و آنها به [[فرمان]] [[رسول خدا]]{{صل}} تن داده، از حصارها بیرون آمدند، [[پیامبر]]{{صل}} [[دستور]] داد تا [[اسیران]] آنها را با ریسمان بستند و [[محمد بن مسلمة]] [[مأمور]] این کار شد و آنها را در گوشه ای گرد آورد. سپس [[زن‌ها]] و بچه‌ها را از حصارها بیرون آوردند و در محلی قرار دادند و پیامبر{{صل}} [[عبدالله بن سلام]] را به [[سرپرستی]] آنها برگزید و دستور فرمود تا کالاهای آنها و آنچه از [[اسلحه]] و اثاث در حصارهایشان بود، گرد آورده شود. [[سربازان]] [[اسلام]] هزار و پانصد [[شمشیر]]، سیصد [[زره]]، دو هزار نیزه، و هزار و پانصد سپر فلزی و چرمی، و مقدار زیادی [[لباس]] و ظرف و اثاث را از حصار آنها بیرون آوردند. مقدار زیادی شراب و خم‌های شراب پیدا شد که [[مسلمانان]] همه آنها را بدون اینکه خمسی از آن جدا کنند، به [[زمین]] ریختند و از بین بردند. همچنین تعدادی شتران نر آبکش و دام‌های فراوان به دست آمد که همه را یک جا گرد آوردند.

نقل شده، پیامبر{{صل}} محمد بن مسلمه را همراه ده مرد به این سریه روانه فرمود. او به هنگام شب به [[سرزمین]] [[بنی ثعلبه]] رسید و آنها کمین کردند تا محمد بن مسلمه و یارانش خوابیدند. [[دشمن]] که تعداد آنها صد نفر بود، آنها را محاصره کرد و [[مسلمانان]] تا موقعی که [[تیراندازی]] نشده بود، متوجه محاصره نشدند. محمد بن مسلمه که کمانش همراهش بود، از جا برخاست و به یاران خود [[فرمان]] داد تا [[سلاح]] بپوشند. آنها هم آماده شدند، و ساعتی از شب را به تیراندازی به یک دیگر مشغول بودند. آنگاه آن [[عرب‌ها]] با نیزه به مسلمانان [[حمله]] کردند و سه نفر از ایشان را کشتند. یاران [[محمد بن مسلمة]] اطراف او جمع شدند و یک نفر از دشمن را کشتند. آنها دوباره به مسلمانان حمله کردند و بقیه را هم کشتند. محمد بن مسلمه هم زخمی شد و به [[زمین]] افتاد و چون پاشنه‌هایش زخمی شده بود، نمی‌توانست حرکت کند. افراد دشمن جامه‌های مسلمانان را در آوردند و با خود بردند.

پس از مدتی مردی از کنار کشته‌های مسلمانان عبور کرد و {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} گفت. محمد بن مسلمه چون صدای او را شنید دانست که [[مسلمان]] است و حرکتی کرد. آن مرد به [[محمد بن مسلمه]] آب و [[خوراک]] داد و او را با خود به [[مدینه]] برد. [[پیامبر]]{{صل}} [[ابوعبیده جراح]] را همراه [[چهل]] نفر به [[محل]] کشته شدن [[مسلمانان]] فرستاد. [[عبیده]] کسی را پیدا نکرد و چند شتری را که یافته بود به [[غنیمت]] گرفت و به مدینه آمد. در این سریه، محمد بن مسلمه همراه این ده نفر بود: ابو [[نائله]]، [[حارث]] بن [[اوس]]، ابو [[عبس]] بن [[جبر]]، نعمان بن عصر، [[محیصة بن مسعود]]، حویصه، [[ابو بردة بن نیار]]، و دو مرد از مزینه و مردی از [[غطفان]]. دو [[مرد]] [[مزنی]] و مرد غطفانی کشته شدند، و محمد بن مسلمه از میان مجروحان [[جان]] سالم برد.

اما میان پیامبر{{صل}} و مشرکان در این [[غزوه]] [[جنگی]] پیش نیامد. عهدنامه‌ای بسته شد و این افراد بر آن [[شهادت]] دادند: [[ابوبکر بن ابی قحافه]]، [[عمر بن خطاب]]، [[عبدالرحمن بن عوف]]، [[سعد بن ابی وقاص]]، [[عثمان بن عفان]]، [[ابو عبیدة بن جراح]]، [[محمد بن مسلمه]]، [[حویطب]] بن [[عبد]] العزی، و مکرز بن حفص بن اخیف که اسامی ایشان را بالای [[عهدنامه]] نوشته بودند<ref>المغازی، واقدی، ج۲، ص۶۱۲.</ref>.

نقل شده، چون پیامبر{{صل}} به ناحیه منزله رسیدند، در آنجا منطقه‌ای را [[مسجد]] قرار داده، و [[نافله]] آخر شب را گزاردند. در این هنگام [[ناقه]] آن [[حضرت]] برخاست و به [[راه]] افتاد و لگامش را از پی خود می‌کشید و قصد داشت به سوی صخره‌ای برود.

پیامبر{{صل}} فرمود: "او را [[آزاد]] بگذارید که [[مأمور]] است" و حیوان کنار صخره سنگی زانو زد. [[پیامبر]]{{صل}} به آنجا رفتند و [[دستور]] دادند بار و بنه ایشان را هم آنجا بگذارند و به [[مردم]] هم فرمود که به آنجا کوچ کنند و در آنجا مسجدی ساختند که تا امروز هم آنجا [[مسجد]] اهالی [[خیبر]] است. سپس پیامبر{{صل}} [[محمد بن مسلمه]] را احضار و به او فرمودند: "جایی دورتر از حصارهای [[یهودیان]] و خالی از رطوبت در نظر بگیر که از دستبردها و [[شبیخون]] آنها هم محفوظ باشیم". محمد بن مسلمه حرکت کرد و اطراف را گشت تا به منطقه [[رجیع]]<ref>رجیع، صحرایی در نزدیکی خیبر است. (وفاء الوفا، سمهودی، ج۴، ص۷۹).</ref> رسید، و هنگام شب به حضور پیامبر{{صل}} برگشت و گفت: [[منزل]] خوبی پیدا کردم". پیامبر{{صل}} فرمود: در [[پناه]] [[برکت]] و [[لطف خدا]] حرکت کنید<ref>المغازی، واقدی، ج۲، ص۶۴۴.</ref>. [[مسلمانان]] در منطقه نطاة چهار صد خرما بن را بریدند، و در هیچ جای دیگر از خیبر خرمابنی نبریدند. محمد بن مسلمه به درختان کوچک خرمای کبیس<ref>نوعی خرماست. (القاموس المحیط، فیروز آبادی، ج۲، ص۲۴۵).</ref> نگاه کرد، و گفت: من خودم این درخت را به دست خود [[قطع]] کردم و بعد شنیدم که [[بلال]] جار می‌زند که درختان را قطع نکنید، و ما خودداری کردیم.

==کشته شدن مرحب==