عزاداری: تفاوت میان نسخهها
←مراسم عزاداری
(←منابع) |
|||
خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
در سایر [[ادیان]] نیز چنین [[هنجارها]] و مراسمی وجود دارد؛ مثل مراسم یادآوری از [[مصلوب]] شدن [[حضرت عیسی]] در [[دین مسیحیت]]. در [[فرهنگ]] [[ایرانی]] قبل از [[اسلام]] نیز «[[خون]] سیاوش» و «[[مرگ]] سهراب»، اگر چه به نوعی افسانه میماند، ولی در کاهش [[غم]] و غصههای داغداران ایفای نقش میکرده است. تیشه بر سر زدن فرهاد، بیابان گردی [[مجنون]]، ناکامی [[زلیخا]]، [[صبر]] [[یعقوب]] در غم فرزندش [[یوسف]]، بردار رفتن [[حلاج]]، و...، همه و همه، عناصری نمادین از غم و [[اندوه]] برای [[درک]] این معنی و کنار آمدن با غم است.<ref>[[محمد کاویانی|کاویانی، محمد]]، [[روانشناسی عزاداری (مقاله)|مقاله «روانشناسی عزاداری»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۴ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۴]] ص ۲۸.</ref> | در سایر [[ادیان]] نیز چنین [[هنجارها]] و مراسمی وجود دارد؛ مثل مراسم یادآوری از [[مصلوب]] شدن [[حضرت عیسی]] در [[دین مسیحیت]]. در [[فرهنگ]] [[ایرانی]] قبل از [[اسلام]] نیز «[[خون]] سیاوش» و «[[مرگ]] سهراب»، اگر چه به نوعی افسانه میماند، ولی در کاهش [[غم]] و غصههای داغداران ایفای نقش میکرده است. تیشه بر سر زدن فرهاد، بیابان گردی [[مجنون]]، ناکامی [[زلیخا]]، [[صبر]] [[یعقوب]] در غم فرزندش [[یوسف]]، بردار رفتن [[حلاج]]، و...، همه و همه، عناصری نمادین از غم و [[اندوه]] برای [[درک]] این معنی و کنار آمدن با غم است.<ref>[[محمد کاویانی|کاویانی، محمد]]، [[روانشناسی عزاداری (مقاله)|مقاله «روانشناسی عزاداری»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۴ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۴]] ص ۲۸.</ref> | ||
==[[مراسم]] عزادری یک گروه [[اجتماعی]]== | |||
[[انسان]] موجودی اجتماعی است و بخش بسیاری از [[زندگی]] خود را در گروهها میگذراند. گروههای [[خانواده]]، مدرسه، هم بازیها، هم سالان، همکاران، گروههای مذهبی، [[سیاسی]]، اجتماعی و...، از گروههایی هستند که ما معمولاً بخش جالب توجهی از زندگی خود را با آنها میگذرانیم. گروههای مذهبی نیز در همین ردیف است و به عنوان یک گروه بررسی میشود. | |||
===تعریف گروه=== | |||
گروه متشکل از دو یا چند نفر است که با هم تعامل دارند، در اهدافی مشترکند، [[روابط]] [[پایداری]] با هم دارند، به نحوی به هم وابستهاند و خود را عضوی از گروه تلقی میکنند (بارون<ref>Baron</ref> و بایرن<ref>Byrne</ref>، ۱۹۷۷)، از این تعریف چند ویژگی برای گروه به دست میآید: | |||
#تعامل دارند. | |||
#وابستهاند، به نحوی که آن چه برای یک فرد اتفاق میافتد، بر دیگران نیز موثر است. | |||
# روابط آنها [[پایدار]] است و چه بسا روزها و هفتهها و ماهها و سالها ادامه دارد و منشأ آثاری در جنبههای دراز مدت زندگی مثل [[ازدواج]] هم میشود. | |||
#اهداف مشترک دارند که برای رسیدن به آن با هم تلاش و [[همکاری]] میکنند. | |||
#این تعامل در قالب گروه، معمولاً به گونهای نظاممند است که هر عضو، جایگاهی دارد و خودش و دیگران، او را در آن جایگاه میشناسند. | |||
#خود را بخشی از گروه میدانند. | |||
گروه با این تعریف و ویژگیهایی که ذکر شد، کارکردهای [[روانشناختی]] متعددی دارد. بعضی از آن کارکردها عبارتند از: | |||
#بخشی از نیاز [[روانی]] ما به تعلق داشتن را برآورده میسازد. | |||
#با [[راحتی]] بیشتری به اهداف مشترک میرسیم. | |||
# [[دانش]] و اطلاعاتی به دست میآوریم که در بیرون گروه برایمان میسر نیست. | |||
#در مقابل [[دشمن]] مشترک [[احساس امنیت]] بیشتر بر [[ایمان]] حاصل میشود. | |||
#باعث [[استحکام]] و تثبیت [[هویت اجتماعی]] ما میشود. | |||
#در ایجاد و [[تغییر]] [[احساسات]] و [[عواطف]]، باعث تسهیل اجتماعی ما میشود. | |||
#ویژگی جمعی بودن بعضی برنامهها، باعث استدامه و استمرار برنامه میشود. | |||
#به [[اعتماد]] نفس بیشتر فرد کمک میکند. | |||
#به افراد بهویژه [[کودکان]] در فرایند اجتماعی شدن کمک میکند. | |||
#فواید جانبیاش مثل مشاورهها، دوستیابیها، شغلیابیها، [[قرض]] الحسنهها، دید و بازدیدها به هنگام [[بیماری]] و [[مشکلات]]، نیز از طریق گروههای مذهبی، حاصل میشود. | |||
#هنجارهای گروه (خوب یا بد)، معمولاً مورد پذیرش همه اعضاء قرار میگیرد (افراد به جهت اهمیتی که برای گروه قائل هستند، از [[اختلافات]] کوچک میگذرند و گاهی به واقع، [[تغییر]] نگرش میدهند. | |||
#این گروهها میتواند شروع و مبنایی باشد برای شروع و شکلدهی کارهای تشکیلاتی آشکار و مخفی و انجام دادن کارهای [[فرهنگی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]] و گاهی نظامی. | |||
یکی از نمونههای این حرکت، اقدامات [[سید جمال الدین اسد آبادی]] بود، او از [[مراسم]] [[ساده]] مذهبی شروع کرد و در نهایت تشکیلاتی شکل داد که [[حکومت مصر]] ناچار به [[اخراج]] ایشان از [[کشور]] [[مصر]] شد. | |||
تمام کارکردهایی که برای گروههای اجتماعی ذکر شده در گروههای مذهبی نیز وجود دارد. برای اجتناب از تفصیل، به توضیح آنها نمیپردازیم. اما بسیاری از آن کارکردها را در قالب یک [[حدیث]] در [[سخنان امام علی]]{{ع}} میخوانیم<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ مَنِ اخْتَلَفَ إِلَى الْمَسْجِدِ أَصَابَ إِحْدَى الثَّمَانِ أَخاً مُسْتَفَاداً فِي اللَّهِ أَوْ عِلْماً مُسْتَطْرَفاً أَوْ آيَةً مُحْكَمَةً أَوْ رَحْمَةً مُنْتَظَرَةً أَوْ كَلِمَةً تَرُدُّهُ عَنْ رَدًى أَوْ يَسْمَعَ كَلِمَةً تَدُلُّهُ عَلَى هُدًى أَوْ يَتْرُكَ ذَنْباً خَشْيَةً أَوْ حَيَاءً}} (بحارالانوار، ج۸۳، ص۳۵۱، باب ۸، روایت ۴).</ref>. آن [[حضرت]] میفرمایند: هرگاه کسی به [[مسجد]] رفت و آمد کند، یکی از بهرههای هشتگانه را نصیب خود خواهد کرد: | |||
#یافتن یک [[برادر دینی]] و [[دوستی]] که در مسیر [[الهی]] با او همراه باشد. | |||
# [[علمی]] جدید بر [[علوم]] او اضافه خواهد شد. | |||
#نشانهای از [[نشانهها]] و [[آیات محکم]] الهی بر او روشن خواهد شد. | |||
# [[رحمت]] مورد انتظارش را از جانب [[خدا]] دریافت خواهد کرد. | |||
#سخنی میشود که باعث دوری و اجتناب او از پستیها میشود. | |||
#یا سخنی که موجب [[هدایت]] او به [[راه راست]] خواهد شد. | |||
#یا باعث ترک گناهی از [[خوف]] الهی میشود. | |||
#یا حجب و حیای او پیش دیگران، او را از [[گناه]] باز خواهد داشت.<ref>[[محمد کاویانی|کاویانی، محمد]]، [[روانشناسی عزاداری (مقاله)|مقاله «روانشناسی عزاداری»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۴ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۴]] ص ۳۱.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == |