عرش در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

==چیستی عرش==

*کلمه "[[عرش]]" به معنای جایی است که سقف دارد و نیز جایی که [[سلطان]] بر آن می‌نشیند<ref>مفردات، ۳۲۹.</ref>؛ اما در اصطلاح [[دینی]] عرصه [[زمامداری]] [[خداوند]] را گویند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 339.</ref>.

*این اصطلاح کنایه از استیلای [[خداوند]] بر مُلک و [[قیام]] او به [[تدبیر امور]] عالَم است<ref>یونس/ ۳.</ref>. [[عرش]] و پاره‌ای مفاهیم دیگر- همانند کرسی، [[لوح]] و قلم- مفاهیمی [[معنوی]] و مربوط به عالَم غیب‌اند که [[فهم]] [[انسان]] از راه یافتن به [[حقیقت]] آنها [[ناتوان]] است<ref>آشنایی با قرآن‌، ۲/ ۶۶ و ۶۷.</ref>. از این رو، عده‌ای از [[مسلمانان]] پرسیدن درباره آنها را جایز ندانسته‌اند. با این حال، برخی [[مسلمانان]] از [[امامان شیعه]]{{ع}} پرسش‌هایی کرده‌اند و [[امامان]] به [[قدر]] [[توانایی]] و [[درک]] پرسندگان، مفاهیم یاد شده‌ را توضیح و شرح داده‌اند<ref>ر.ک: اصول کافی، ۱/ ۳۸۲- ۳۷۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 339-340.</ref>.

*گروه‌های [[مسلمان]] برای [[عرش]] معانی متعددی برشمرده‌اند:

#مشبهَه، [[عرش]] را تختی همانند تخت‌های [[دنیایی]] دانسته‌اند که [[خداوند]] بر آن تکیه می‌زند<ref>الملل والنحل، ۱/ ۱۰۸- ۱۰۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 340.</ref>.

#برخی [[مسلمانان]]، [[عرش]] را- مطابق با هیئت بطلمیوسی- فلک نهم دانسته‌اند که محیط بر عالم جسمانی است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 340.</ref>.

#علمای [[شیعه]] بر آن‌اند که [[عرش]]، جسم نیست؛ بلکه کنایه است از [[سلطنت]] و استیلای [[خداوند متعال]] بر عالم [[خلقت]]<ref>المیزان، ۸/ ۱۷۳- ۱۶۶.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 340.</ref>.

*بنابر معنای سوم، [[عرش الهی]] هم مُلک [[خداوند]] را در بر می‌گیرد که مراد از آن تسلط بر جمیع آفریدگان است و هم [[علم الهی]] را می‌پوشاند که مراد از آن، صورت همه حوادث و وقایع به گونه اجمال است<ref>مصنفات شیخ مفید، ۵/ ۱/ ۴۵ و ۴۶.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 340.</ref>.

*[[قرآن]] در چند جا از [[عرش]] یاد کرده است؛ از آن جمله است در آیه‌ای که می‌فرماید: "کسانی [[عرش]] [[پروردگار]] را حمل می‌کنند"<ref>{{متن قرآن| وَالْمَلَكُ عَلَى أَرْجَائِهَا وَيَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمَانِيَةٌ }}؛ سوره الحاقه، آیه ۱۷.</ref>. در جای دیگر تصریح دارد که موجوداتی در پیرامون [[عرش]]، [[پروردگار]] خویش را [[تسبیح]] می‌گویند<ref>{{متن قرآن|وَوُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَا يَفْعَلُونَ }}؛ سوره زمر، آیه ۷۰.</ref>. از این گونه [[آیات]] می‌توان دریافت که [[عرش]]، [[مقام]] رفیعی از [[مقامات]] [[پروردگار]] است که در آن [[تدابیر]] و [[اوامر الهی]] به دست موجوداتی آسمانی تحقق می‌پذیرند<ref>التوحید، ۳۲۱- ۳۱۵.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 340.</ref>.

*"کرسی" معنایی نزدیک به "[[عرش]]" دارد؛ با این تفاوت که آنچه در [[عرش]] به گونه اجمال وجود دارد، در کرسی به گونه تفصیل [[ظهور]] می‌یابد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 340.</ref>.