رابطه عمود نور با علم معصوم چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین شاکر؛

| تصویر = 847645352.jpg

::::::«یکی از مجاری علم و آگاهی [[امام]] طبق برخی روایات، "[[عمود نور]]" است که با عناوین دیگری مانند " مصباحی از نور" یا "مناری از نور" نیز ذکر شده است. روایات ذیل این عناوین، همگی در یک نکته اشتراک و اتحاد دارند هر چند در ذکر عنوان، زمان یا تعبیر از این فعل، اختلاف و تفاوت‌هایی در عبارات روایات وجود دارد؛ این امر مشترک، ارتباط عمود یا منار یا مصباح نور با اعمال بندگان و خلایق است. به تعبیر دیگر به طور قطع می‌توان ادعا نمود روایات این باب، می‌خواهد از آگاهی [[امام]] نسبت به کنش، رفتار و اعمال انسان‌ها خبر بدهد. از این رو ثمره و نتیجه وجود عمود نور برای [[امام]]، مشاهده و توان دیدن اعمال انسان‌هاست.

::::::[[عمود نور]] امری جدا از [[امام]] نیست؛ بلکه ویژگی و توانی در [[امام]] است که خداوند آن را برای احتجاج بر خلقش برای [[امام]] فراهم نموده است؛ مانند روایتی که پس از اشاره به وجود منار نور می‌فرماید:{{عربی|« فَبِهَذَا يَحْتَجُ‏ اللَّهُ‏ عَلَى‏ خَلْقِه‏»}} [[علامه مجلسی]] ذیل این روایت، ضمیر اشاره منفصل {{عربی|«هَذَا‏»}} را به خود [[امام]] بر می‌گرداند که صحیح هم همین است<ref>کلینی، کافی، ۳۸۷/۱؛ صفار،  بصائر الدرجات‏، ۴۳۲؛ مازندرانی، شرح اصول الکافی، ۳۶۰/۶.</ref>. با توجه به این جمله، اگر منار یا عمود نور را امری جدا از [[امام]] بدانیم، احتجاج الهی به [[امام]] صحیح نخواهد بود. [[علامه مجلسی]] ذیل روایات عمود نور چندین احتمال برای عنوان عمود نور مطرح می‌کند<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۴۰/۲۵.</ref>. مراد از عمود نور را روایتی صحیح <ref>مجلسی، مرآة العقول، ۲۶۸/۴.</ref>. از [[امام رضا]]{{ع}} به روشنی بازگو می‌کند؛ [[یونس بن عبدالرحمان]] برای یاران خود نقل می‌کند که [[امام]] به من فرمود: " توچه می‌گویی؟ آیا منظور عمودی از آهن است <ref>ملا صالح مازندرانی درباره این جمله [[امام]]{{ع}} می‌نویسد:ذکر الحدید علی سبیل التمثیل و الا فقد یکون العمود من خشب و نحوه‏؛ مازندرانی، شرح اصول الکافی، ۳۶۴/۶.</ref>. که برای صاحب [[امام]] تو برافراشته می‌گردد؟. من گفتم: نمی‌دانم. [[امام]] فرمود: بلکه مراد از عمود نور، ملک است که در هر شهری موکل است و خدا به وسیله او اعمال بندگان آن شهر را بلند و نمایان می‌کند". روایت با صراحت، عمود نور را به ملک تفسیر می‌کند. به گفته [[علامه مجلسی]] در مرآة العقول، نامیده شدن ملک با عنوان عمود، استعاره است؛ گویی ملک عمودی از نور است که [[امام]] در آن نظر می‌کند. همچنین ممکن است این تشبیه به این دلیل صورت گرفته که اعتماد [[امام]] در کشف امور، به ملک است<ref>تسمیه الملک عموداً علی الاستعاره، کأنه عمود نور ینظر فیه الإمام أو لأن اعتماده فی کشف الأمور علیه؛مجلسی، مرآة العقول، ۲۶۸/۴.</ref>»<ref>[[ومنابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، [[امامت‌پژوهی (نشریه)|فصلنامه امامت‌پژوهی]]، ش۶، ص۱۸۳-۱۸۴.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین امام‌خان؛

| تصویر = 11700.jpg

::::::«یکی دیگر از منابع [[علوم ائمه]] {{عم}} را می‌توان نور الهی نام گذاشت، چنانکه در روایات متعددی در اصول کافی آمده است. همانطور که حسن بن راشد می‌گوید: از [[امام صادق]] {{ع}} شنیدم که فرمود: {{عربی|"... فَإِذَا مَضَى الْإِمَامُ الَّذِي كَانَ قَبْلَهُ رُفِعَ لِهَذَا مَنَارٌ مِنْ نُورٍ يَنْظُرُ بِهِ إِلَى أَعْمَالِ الْخَلَائِقِ فَبِهَذَا يَحْتَجُّ اللَّهُ عَلَى خَلْقِه‏"}} <ref>[[کلینی]]، اصول الکافی، ج ۱، ص ۳۸۷.</ref>. هنگامی که امام پیشین از دنیا می‌رود، خداوند برای امام بعد از او ستونی از نور برمی‌افرازد که به‌وسیله آن اعمال مردم را می‌بیند، و از این طریق خداوند، حجت را بر خلق خود تمام می‌کند. در بعضی از روایات نیز تعبیر به {{عربی|"عَمُودٌ مِن نُورٍ"}} "ستونی از نور" شده است، ولی غالباً تعبیر {{عربی|"مَنَارٌ مِنْ نُورٍ"}} آمده است. و همانطور که ملاحظه می‌فرمایید تفاوت زیادی بین دو تعبیر وجود ندارد. [[علامه مجلسی|مرحوم علامه مجلسی]] شانزده حدیث در این زمینه نقل می‌کند، <ref>[[محمد باقر مجلسی|مجلسی، محمدباقر]]، بحار الانوار، ج ۲۵، ص ۳۶-۴۵.</ref> و همچنین در باب عرض اعمال روایات متعددی در این زمینه آمده است.<ref>[[محمد باقر مجلسی|مجلسی، محمدباقر]]، بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۳۳۳ به بعد.</ref>

::::::همچنین از [[امام باقر]] {{ع}} روایت شده است که فرمود: "در مورد [[امام]] حرف نزنید که امام در شکم مادر در حالی که جنین است حرف‌ها را می‌شنود. و هنگامی که به دنیا می‌آید فرشته‌ای بین دو چشمش این آیه را می‌نویسد: {{متن قرآن|وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ}} <ref>سوره انعام، آیه: ۱۱۵.</ref> و هنگامی که مسئولیت [[امامت]] را بردوش می‌گیرد، خداوند در هر شهر برایش مناری را بر می‌افرازد که امام به وسیله آن اعمال مردم را می‌بیند." <ref>صفار، محمد، [[بصائر الدرجات (کتاب)|بصائر الدرجات]]، ص ۴۳۶.</ref> صاحب [[بصائر الدرجات (کتاب)|بصائر الدرجات]] در همین رابطه از باب هفتم تا یازدهم بصائر الدرجات نزدیک به بیست و هفت روایت به مضامین مختلف نقل کرده است <ref>صفار، محمد، [[بصائر الدرجات (کتاب)|بصائر الدرجات]]، ص ۴۳۹ـ۴۳۱.</ref>»<ref>[[عسکری امام‌خان]]، [[منشأ و قلمرو علم امام (پایان‌نامه)|منشأ و قلمرو علم امام]]، فصل پنجم.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. آقای عرفانی (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة)؛

| تصویر = 11273.jpg

::::::«سومین منبعی‌ كه برای علوم [[معصومان]]{{عم}} می‌توان ذكر كرد، نور الهی می‌باشد كه در روایات متعدد به‌آن اشاره ‌شده‌ است از جمله: حسن بن راشد می‌گوید از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم كه می‌فرمود:‌ {{عربی|«فإذا مضَی الامامُ الذی كان قَبلَهُ رُفِعَ لهذا مَنَارٌ من نورٍ ینظُر به إلَی أَعمَالِ الْخَلائِق فبِهَذَا یحتَجُّ اللَّهُ عَلَی خَلْقِه‏»}}<ref>هنگامی كه امام پیشین از دنیا می‌رود، خداوند برای امام بعد از او مناری از نور می‌افروزد كه آن امام به وسیله آن اعمال مردم را می‌بیند، و از این طریق خداوند، حجت را بر خلق خود تمام می‌كند</ref> در کتاب بصائر آمده است که: امام هنگامی كه مسئولیت امامت را بر دوش می‌گیرد‌، خداوند در هر شهر برایش مناری از نور را بر می‌افروزد كه به‌ وسیله آن اعمال مردم را می‌بیند.صاحب بصائر الدرجات در همین رابطه بیست و هفت روایت به مضامین مختلف نقل كرده است. همچنین مرحوم مجلسی در بحار الانوار شانزده حدیث در این زمینه نقل می‌كند»<ref>[[بررسی علم غیب معصومان (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص ۱۹۰.</ref>.

{{پایان جمع شدن}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. آقای موسوی  (پژوهشگر دانشگاه قم)؛

| تصویر = 11954.jpg

::::::«یکی از مجاری علم و آگاهی امام طبق برخی روایات، "عمود نور" است که با عناوین دیگری مانند مصباحی از نور یا مناری از نور نیز ذکر شده است. عمود نور امری جدا از امام نیست؛ بلکه ویژگی و توانی در امام است که خداوند آن را برای احتجاج بر خلقش برای امام فراهم نموده ا ست؛ مانند روایتی که پس از اشاره به وجود منار نور می‌فرماید: فبهذا یحتجّ اهلل علی خلقه.

::::::[[علامه مجلسی]] ذیل این روایت، ضمیر اشاره منفصل "هذا" را به خود امام بر می‌گرداند که صحیح هم همین است.<ref>[[محمد بن یعقوب کلینی]]، پیشین، ج۱، ص۲۸۱.</ref> مراد از عمود نور را روایتی صحیح از [[امام رضا]]{{ع}} به روشنی بازگو می‌کند؛ یونس بن عبدالرحمان برای یاران خود نقل می‌کند که امام به من فرمود: تو چه می‌گویی؟ آیا منظور عمودی از آهن است که برای صاحب [[امام]] تو برافراشته می‌گردد؟ من گفتم: نمی‌دانم. امام فرمود: بلکه مراد از [[عمود نور]]، ملک است که در هر شهری موکل است و خدا به وسیله او اعمال بندگان آن شهر را بلند و نمایان میکند.<ref>[[محمد باقر مجلسی]]، مراة العقول، پیشین، ج۴، ص۲۶۸.</ref>