علائم و نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله محمدی ری‌شهری؛

| تصویر = 11046759983.jpg

::::::«تعبیر "نشانه" یا در [[عربی]]، "علامت" و جمع آن، "[[علائم]]"<ref>کلمه علائم، عربی نیست و در فارسی به عنوان جمع علامت به کار می‌رود (ر.ک: لغت‌نامه دهخدا: ذیل «علامت»، فرهنگ عمید: ذیل «علائم»).</ref> و در منابع قدیمی، "[[آیه]]" و جمع آن "[[آیات]]"<ref>در کتاب الغیبه نعمانی (ص ۲۶۱) در دو حدیث، کلمه آیه ذکر شده است. در الغیبة طوسی (ص ۴۴۴) کلمه آیه چندین بار در یک حدیث به کار رفته و در کتاب الفتن ابن حماد (ص ۱۵۰، ۱۵۱ و ۱۵۳) در کلام صحابه.</ref>، با اضافه به [[ظهور]]، درباره اتفاقاتی در مقدمه [[ظهور]] [[مهدی]]{{ع}} به کار رفته است. کلمه علامت یا [[آیه]] به معنای نشانه و چیزی است که بر مطلبی [[راهنمایی]] و دلالت کند<ref>(لغت‌نامه دهخدا). </ref> و موجب [[شناخت]] آن شود.

::::::واژه علامت، تنها یک بار به صورت جمع، با تعبیر "علامات" در [[قرآن]] به کار رفته است<ref>{{متن قرآن|وَأَلْقَى فِي الأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَأَنْهَارًا وَسُبُلاً لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ وَعَلامَاتٍ وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ}}؛ [خداوند] در زمین، کوه‌هایی استوار افکند تا شما را نجنباند و رودها و راه‌ها قرار داد تا شما راه خود را پیدا کنید. و علامت‌هایی‌ دیگر نیز قرار داد. و آنان به وسیله ستاره‌ قطبی‌ راه‌یابی می‌کنند؛ نحل، آیه ۱۵ و ۱۶.</ref> که می‌توان مراد از آن را هر گونه علامت وضعی یا طبیعی و حتی زبان‌ها و اشارات دانست، که در روی [[زمین]] برای راهیابی مورد استفاده قرار می‌گیرد<ref>ر.ک: به تفاسیر، ذیل آیه فوق.</ref>. آنچه با بحث نشانه‌های [[ظهور]] تناسب دارد، [[آیه]] ۲۴۸ سوره بقره است که می‌فرماید: [[پیامبر]] [[بنی اسرائیل]] به آنان گفت که نشانه [[پادشاهی]] [[طالوت]]، صندوق [[مقدس]] [[موسی]] {{ع}} است<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَن يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِّمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}‌.</ref>. همچنین [[آیات]] ۴۱ سوره [[آل عمران]] و ۱۰ سوره [[مریم]] که [[خداوند]] نشانه‌ای برای باردار شدن [[همسر]] [[زکریا]]{{ع}} قرار داد و آن، از دست دادن [[قدرت]] تکلم با [[مردم]] بود<ref>{{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّيَ آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلاَّ تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَةَ أَيَّامٍ إِلاَّ رَمْزًا}} (آل عمران، آیه ۴۱). {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّي آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلاَّ تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا}} (مریم، آیه ۱۰).</ref>»<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص ۴۱۳-۴۱۴.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین آیتی؛

| تصویر = 151879.jpg

::::::«"علامة" در لغت [[عرب]] به معنای نشانه است<ref>لسان‌العرب، ج۱۲، ص۴۱۹.</ref>. بنابراین منظور از [[علائم ظهور]]، نشانه‌هایی است که نزدیک شدن [[ظهور]] را نشان می‌دهند و به وسیله آن‌ها می‌توان [[امام مهدی]] {{ع}} را از [[مدعیان دروغین]] شناسایی کرد. علامت یا نشانه چنان‌که پیداست، کارکردی جز حکایت‌گری ندارد؛ مانند سپیدی مو که علامت [[پیری]] است و زردی رخ که نشانه [[بیماری]] است. بنابراین: با تحلیل ماهیت [[علائم ظهور]]، در می‌یابیم که [[علائم ظهور]]، نسبت به [[ظهور]] رابطه سببی و مسببی ندارند ([[علت]] و سبب تحقق [[ظهور]] نیستند) بلکه تنها جنبه اعلام و کاشفیت دارند؛ یعنی تحقق آن‌ها کاشف از این واقعیت است که [[ظهور]] نزدیک شده است. به تعبیر دیگر، [[نشانه‌های ظهور]]، رخدادهایی هستند برای اعلام عمومی نزدیک شدن [[ظهور]] و ایجاد [[آمادگی]] روانی [[مردم]] برای استقبال از [[ظهور]] [[امام مهدی|مهدی موعود]] {{ع}}<ref>تاریخ الغیبة الکبری، ص۸-۳۹۶.</ref>»<ref>[[نصرت‌الله آیتی|آیتی، نصرت‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۵.</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین یوسفیان؛

| تصویر = Pic2391.jpg

::::::«علایم، به معنای [[نشانه‌ها]]، به اموری گفته می‌شود که نمایانگر مقصود و مطلوب می‌باشند. مراد از [[علایم ظهور]]، آن دسته از حوادثی است که بر اساس بیان [[پیشوایان معصوم]]{{عم}}، قبل یا [[در آستانه ظهور]] واقع خواهد شد و تحقّق هر کدام نزدیک شدن [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را نوید می‌دهد»<ref>[[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]؛ [[شرایط ظهور (کتاب)|شرایط ظهور]]، ص ۱۳.</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی؛

| تصویر = 11538.jpg

::::::«قبل از آنکه بحث نشانه‌های [[ظهور]] [[حضرت]] را بررسی کنیم تذکر این نکته لازم است که با دقت در [[علائم ظهور]] در می‌یابیم که این [[علائم]] و [[نشانه‌ها]] نسبت به [[ظهور]] رابطه سببی و مسببی ندارند یعنی این [[نشانه‌ها]] [[علت]] و سبب تحقق [[ظهور]] نیستند بلکه تنها زمان [[ظهور]] را اعلام می‌کنند و به اصطلاح کاشف از این واقعیت است که [[ظهور]] نزدیک شده است و به تعبیر دیگر نشانه‌های [[ظهور]] رخدادهایی هستند برای "اعلام عمومی نزدیکی [[ظهور]]" و "ایجاد [[آمادگی]] روانی [[مردم]]" برای استقبال از [[ظهور]] [[امام]]<ref>محمد صدر، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۳۹۶، ترجمه شده به نام تاریخ غیبت کبری ترجمه دکتر سید حسن افتخارزاده.</ref>؛ نه اینکه [[علت]] [[ظهور]] باشد که بگوییم حتماً بعد از ظاهر شدن [[نشانه‌ها]]، [[ظهور]] [[امام]] تحقق می‌یابد. بلکه ممکن است نشانه‌ای بیاید ولی اراده‌ [[الهی]] تغییر کند و [[ظهور]] [[امام]] انجام نشود.

:::::*'''منظور از [[نشانه‌های ظهور]]''': رخدادهایی را که براساس پیش‌بینی [[ائمه]] {{عم}} پیش از [[ظهور]] [[حضرت]] یا در آستانه آن، پدید خواهند آمد نشانه‌های [[ظهور]] گویند، تحقق هر کدام از [[نشانه‌ها]] نویدی است بر نزدیک‌تر شدن [[ظهور]] [[امام]]؛ بنابراین پدیدار شدن یک یا چند نشانه از مجموعه نشانه‌های [[ظهور]]، چیزی جز نزدیک‌تر شدن زمان [[ظهور]] را نمی‌رساند. البته بعضی از [[نشانه‌ها]] و علائمی که [[ائمه]] {{عم}} [[پیشگویی]] کرده‌اند به وقوع پیوسته است. مثلاً در [[روایات]] به [[اختلاف]] در میان [[امت اسلام]]، [[انحراف]] بنی‌عباس و [[جنگ‌های صلیبی]] و... به عنوان نشانه‌های [[ظهور]] خبر داده شده، که ظاهراً آنها تحقق پیدا کرده است<ref>غیبت نعمانی، علائم پیش از قیام.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. حجت الاسلام و المسلمین آصف آگاه ؛

| تصویر = 1368302.jpg

::::::«"علامت" در لغت به معنای چیزی است که نشانه راه یا شئ دیگری باشد<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۲، ۴۲۰.</ref>. این واژه با دو کلمه "عَلَم"<ref>طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج ۶، ۱۲۳.</ref> و "شَرَط"<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۷، ۳۲۹.</ref> مترادف است. نکته دیگر این که جمع کلمه علامت، علامات است، نه [[علائم]] و این تعبیر، غلط مشهوری است که گویا هم‌نشینی با کلمه شرایط، موجب آن شده است. واژه علامت با شش کلمه "دلالت، [[آیه]]، اثر، سمة، اماره و رسم" مشابه و قریب‌المعنی است. از این‌رو، [[ابی هلال عسکری]] درصدد بازنمایی [[حدود]] و ثغور معنای این کلمه و بیان فرق بین "علامت و کلمات مشابه آن" برآمده است<ref>عسکری، ابو هلال، الفروق اللغویه، ۵۴.</ref>. در برخی [[روایات]] نیز چنانچه گذشت، از سه واژه "دلالت، [[آیه]] و اماره" در معرفی [[علائم ظهور]] استفاده شده است.

::::::تعریف [[نشانه‌های ظهور]]، از دو منظر قابل بررسی است. یکی از حیث کارکرد، یا به عبارت دیگر، کیفیت رابطه آن با واقعه که از قبیل "[[کشف]]" است؛ و دیگری از حیث تقدم و تأخر آن از واقعه. غالب تعریف‌هایی که انجام شده، ناظر به تقدم و تأخر زمانی است، نه حیث [[کشف]] علامت؛ از این‌رو، بسیاری از تعریف‌ها جامع نیستند. برخی از تعریف‌ها:

| عنوان پاسخ‌دهنده = ٦. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛

| تصویر = Pic259.jpg

::::::«بحث [[علایم ظهور]] [[ارتباط]] بسیار نزدیکی با بحث [[شرایط ظهور]] دارد. لذا لازم است این دو واژه با هم تعریف شود تا تفاوت این دو نیز معلوم گردد. شرایط به معنای سبب‌ها و زمینه‌ها به اموری گفته می‌شود که تحقّق مطلوب و مشروط به وجود آنها بستگی دارد و تا اینها محقّق نشوند مشروط به وجود نمی‌آید. یعنی یک نوع رابطه علّی و معلولی بین آنها برقرار است. بر این اساس مراد از [[شرایط ظهور]] آن دسته از اموری هستند که تحقّق [[ظهور]] وابسته به وجود آنهاست و تا آنها محقّق نشوند [[ظهور]] نیز واقع نخواهد شد.

::::::علایم به معنای [[نشانه‌ها]] به اموری گفته می‌شود که نمایانگر مقصود و مطلوب می‌باشند. به عبارت دیگر نشانه‌ پدیده‌ای است که با مقصود و مطلوب مرتبط بوده و ضمن آنکه [[آدمی]] را به سوی آن [[راهنمایی]] می‌کند، در مسیر بودن و نزدیک شدن به [[هدف]] را یادآور می‌شود. مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس بیان [[پیشوایان معصوم]]{{ع}}، قبل و یا [[در آستانۀ ظهور]] واقع خواهد شد و تحقّق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} را می‌دهد. با توجه به بیان فوق می‌توان تفاوت‌های علایم و [[شرایط ظهور]] را چنین برشمرد: علائم فقط کاشفاز پدیده ظهورند ولی شرایط محقّق ظهورند. بر این اساس علایم در پیدایش مطلوب اثر و نقشی ندارند به خلاف شرایط که در پیدایش مشروط دارای تأثیرند؛ علایم لازم نیست در یک زمان جمع باشند، بلکه می‌توانند یکی پس از دیگری تحقّق یابند ولی شرایط باید در یک زمان جمع باشند تا پدیده [[ظهور]] تحقّق [[عینی]] یابد؛

| عنوان پاسخ‌دهنده = ٨. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛

| تصویر = 1368303.jpg

::::::«[[علائم ظهور]]، نشانه‌هایی است که قبل از [[ظهور امام زمان]] به وقوع می‌پیوندد و از نزدیک شدن و حتمی بودن [[ظهور]] خبر می‌دهد و مایه [[امید]] [[مؤمنان]] و [[ترس]] و [[وحشت]] [[کافران]] می‌شود. [[اعتقاد]] به آمدن [[مصلح]] در [[آخرالزمان]] از [[دل]] [[تاریخ]] سرچشمه می‌گیرد. و مخصوص [[اسلام]] و [[تشیع]] نیست. به عبارت دیگر همه [[ادیان]] [[ظهور]] [[منجی]] را [[انتظار]] می‌کشند. ولی در این میان [[اسلام]] و به‌ویژه [[مذهب]] [[تشیع]] -برخلاف [[ادیان]] و [[مذاهب]] دیگر- از [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] [[تفسیر]] و تصویر روشنی ارائه داده به گونه‌ای که حتی حوادث و رویدادهای پیش از [[ظهور]] را نیز بیان نموده است. از مجموعه حوادث و رویدادها و تحولات پیش از [[ظهور]] یا هم‌زمان با آن به [[نشانه‌ها]] یا [[علائم ظهور]] تعبیر می‌شود.

::::::منابع [[دینی]] بسیاری از رخدادهای طبیعی و دگرگونی‌های سیاسی- [[اجتماعی]] را از نشانه‌های [[ظهور]] یاد کرده‌اند. بدیهی است که درجه اعتبار و درستی همه این [[نشانه‌ها]] یک‌سان نیستند. برخی در منابع معتبر آمده و از جهت [[سند]] و دلالت [[استوار]] است و برخی در کتب [[اهل‌سنت]] و از منابع درجه دوم به حساب می‌آید.