پرش به محتوا

چه دیدگاه‌هایی درباره جهانی شدن وجود دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '\. \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به '. $1 '
جز (جایگزینی متن - '\ه\s=\s(.*)\]\]\]\] \:\:\:\:\:\:' به 'ه = $1 | پاسخ = ')
جز (جایگزینی متن - '\. \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به '. $1 ')
خط ۲۲: خط ۲۲:
:::::#'''دیدگاه پروسه:''' در مقابل، جمعی دیگر، به موضوع "جهانی‌ شدن" با نگاه مثبت می‌‌نگرند و آن را یک فرایند طبیعی رو به [[تکامل]] [[جامعه بشری]] می‌دانند. از نظر آنان، این روند، یک سیر طبیعی و قهری است که خارج از [[اختیار]] و [[انتخاب]] افراد است. در این روند، کشورها و [[ملت‌ها]] به تدریج به سوی [[هم‌گرایی]] و [[وحدت]] قطب‌ها و تمرکز تصمیم‌گیری‌‌ها به پیش می‌روند. سرعت تحولات در این روند از یک‌سو و تنوع نیازها و گستردگی [[حوزه]] تعاملات [[اجتماعی]] از سوی دیگر و رشد تکنولوژی و [[صنعت]] از سوی سوم، همه و همه چنین رویکردی را اجتناب‌ناپذیر می‌نماید به گونه‌ا‌ی که حرکت بر خلاف آن یا نادیده‌انگاشتن آن، به معنای حرکت بر خلاف مسیر [[آب]] و مساوی با [[شکست]] تلقی می‌شود. طبق این برداشت، "جهانی‌ شدن" یک روند تدریجی دارای فرایند [[تاریخی]] است که سیر تحولات صنعتی و شهر‌نشینی و نیز [[پیشرفت]] [[تمدن]] رو به [[آینده]]، پیامدهای گریز‌ناپذیر خود را در پهنه حیات انسانی بر جای خواهد گذارد و در نتیجه، همه فاصله‌‌ها و دیوار‌ها و مرزهای جغرافیایی، زبانی، نژادی و… خواسته یا نخواسته برچیده خواهد شد.
:::::#'''دیدگاه پروسه:''' در مقابل، جمعی دیگر، به موضوع "جهانی‌ شدن" با نگاه مثبت می‌‌نگرند و آن را یک فرایند طبیعی رو به [[تکامل]] [[جامعه بشری]] می‌دانند. از نظر آنان، این روند، یک سیر طبیعی و قهری است که خارج از [[اختیار]] و [[انتخاب]] افراد است. در این روند، کشورها و [[ملت‌ها]] به تدریج به سوی [[هم‌گرایی]] و [[وحدت]] قطب‌ها و تمرکز تصمیم‌گیری‌‌ها به پیش می‌روند. سرعت تحولات در این روند از یک‌سو و تنوع نیازها و گستردگی [[حوزه]] تعاملات [[اجتماعی]] از سوی دیگر و رشد تکنولوژی و [[صنعت]] از سوی سوم، همه و همه چنین رویکردی را اجتناب‌ناپذیر می‌نماید به گونه‌ا‌ی که حرکت بر خلاف آن یا نادیده‌انگاشتن آن، به معنای حرکت بر خلاف مسیر [[آب]] و مساوی با [[شکست]] تلقی می‌شود. طبق این برداشت، "جهانی‌ شدن" یک روند تدریجی دارای فرایند [[تاریخی]] است که سیر تحولات صنعتی و شهر‌نشینی و نیز [[پیشرفت]] [[تمدن]] رو به [[آینده]]، پیامدهای گریز‌ناپذیر خود را در پهنه حیات انسانی بر جای خواهد گذارد و در نتیجه، همه فاصله‌‌ها و دیوار‌ها و مرزهای جغرافیایی، زبانی، نژادی و… خواسته یا نخواسته برچیده خواهد شد.
:::::#'''دیدگاه میانه:''' دیدگاه مطرح در باب جهانی‌ شدن، دو دیدگاه متضاد پیشین است و مقابل این دو دیدگاه (افراطی و تفریطی) دیدگاه سومی به نام دیدگاه [[میانه ]](دست‌کم از دید نگارنده) هنوز به طور روشن و [[شایسته]] [[تبیین]] نشده است؛ ولی می‌توان در این‌باره، دیدگاه وسط و واقع‌بینانه‌تری را مطرح کرد، با این تحلیل که جهانی‌شدن نه یک فرایند صرفاً طبیعی است و نه یک پروژه صرفاً [[سیاسی]] و تصنعی؛ بلکه جهانی‌شدن یک پدیده است در عین اینکه ماهیتاً یک روند فراگیر طبیعی تدریجی توقف‌ناپذیر است؛ اما این روند طبیعی در [[همراهی]] و تداوم راه خود، از عوامل بیرونی، عمیقاً تأثیر می‌پذیرد؛ لذا نقش عوامل [[سیاست]]، [[فرهنگ]] و [[اقتصاد]] را، در نحوه شکل‌گیری، سرعت و کندی و [[استقامت]] و [[انحراف]] این روند، نمی‌توان نادیده انگاشت.
:::::#'''دیدگاه میانه:''' دیدگاه مطرح در باب جهانی‌ شدن، دو دیدگاه متضاد پیشین است و مقابل این دو دیدگاه (افراطی و تفریطی) دیدگاه سومی به نام دیدگاه [[میانه ]](دست‌کم از دید نگارنده) هنوز به طور روشن و [[شایسته]] [[تبیین]] نشده است؛ ولی می‌توان در این‌باره، دیدگاه وسط و واقع‌بینانه‌تری را مطرح کرد، با این تحلیل که جهانی‌شدن نه یک فرایند صرفاً طبیعی است و نه یک پروژه صرفاً [[سیاسی]] و تصنعی؛ بلکه جهانی‌شدن یک پدیده است در عین اینکه ماهیتاً یک روند فراگیر طبیعی تدریجی توقف‌ناپذیر است؛ اما این روند طبیعی در [[همراهی]] و تداوم راه خود، از عوامل بیرونی، عمیقاً تأثیر می‌پذیرد؛ لذا نقش عوامل [[سیاست]]، [[فرهنگ]] و [[اقتصاد]] را، در نحوه شکل‌گیری، سرعت و کندی و [[استقامت]] و [[انحراف]] این روند، نمی‌توان نادیده انگاشت.
::::::'''تحلیل رهیافت‌شناسانه بحث:''' در یک نگاه واقع‌گرایانه و رهیافت‌شناسانه، می‌توان نگرش سوم را درست و منصفانه تلقی کرد. با این تحلیل که "جهانی‌شدن" ماهیتاً و ذاتاً یک روند طبیعی تدریجی برگشت‌ناپذیر است؛ ولی در این روند، آنچه تعیین‌کننده و نقش‌آفرین است، اراده‌‌های سازمان‌یافته انسانی است که در نحوه سیر این فرایند و جهت‌بخشی سمت و سوی آن، بسیار تأثیر‌گذار و بلکه تعیین‌کننده است.
 
::::::توجه به ویژگی‌ها و اقتضائات و نمودهای عینی این روند نیز گویای واقع‌بینانه بودن این رویکرد درباره ماهیت جهانی‌شدن است؛ زیرا آنچه در متن جریان [[طبیعت]] و [[تاریخ]] مشاهده می‌شود، سیر طبیعی به سوی [[وحدت]] و تمرکز تدریجی عرصه‌های گوناگون حیات بشری است که با سیر شتابان به سوی [[پیوستگی]] و فشردگی عرصه‌ها و فضاها به پیش می‌رود و بیانگر آن است که آنچه در عرصه حیات [[اجتماعی]] جریان دارد، روند "جهانی‌شدن" و "جهان‌گرایی" است که دامنه آن، بسی فراگیر و جهان‌شمول می‌باشد»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[اندیشه انتظار و جهانی شدن (مقاله)|اندیشه انتظار و جهانی شدن]].</ref>.
'''تحلیل رهیافت‌شناسانه بحث:''' در یک نگاه واقع‌گرایانه و رهیافت‌شناسانه، می‌توان نگرش سوم را درست و منصفانه تلقی کرد. با این تحلیل که "جهانی‌شدن" ماهیتاً و ذاتاً یک روند طبیعی تدریجی برگشت‌ناپذیر است؛ ولی در این روند، آنچه تعیین‌کننده و نقش‌آفرین است، اراده‌‌های سازمان‌یافته انسانی است که در نحوه سیر این فرایند و جهت‌بخشی سمت و سوی آن، بسیار تأثیر‌گذار و بلکه تعیین‌کننده است.
 
توجه به ویژگی‌ها و اقتضائات و نمودهای عینی این روند نیز گویای واقع‌بینانه بودن این رویکرد درباره ماهیت جهانی‌شدن است؛ زیرا آنچه در متن جریان [[طبیعت]] و [[تاریخ]] مشاهده می‌شود، سیر طبیعی به سوی [[وحدت]] و تمرکز تدریجی عرصه‌های گوناگون حیات بشری است که با سیر شتابان به سوی [[پیوستگی]] و فشردگی عرصه‌ها و فضاها به پیش می‌رود و بیانگر آن است که آنچه در عرصه حیات [[اجتماعی]] جریان دارد، روند "جهانی‌شدن" و "جهان‌گرایی" است که دامنه آن، بسی فراگیر و جهان‌شمول می‌باشد»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[اندیشه انتظار و جهانی شدن (مقاله)|اندیشه انتظار و جهانی شدن]].</ref>.


==پرسش‌های دیگر==
==پرسش‌های دیگر==
خط ۳۲: خط ۳۴:
| پاسخ = آقای '''[[عبدالعلی محمدی]]'''، در مقاله ''«[[جهانی‌شدن و انتظار و موعود (مقاله)|جهانی‌شدن و انتظار و موعود]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = آقای '''[[عبدالعلی محمدی]]'''، در مقاله ''«[[جهانی‌شدن و انتظار و موعود (مقاله)|جهانی‌شدن و انتظار و موعود]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«در مواجهه با [[جهانی شدن]]، نخستین سؤالی که در ذهن نقش می‌‌بندد این است که [[جهانی شدن]] چیست؟ کاوش‌های عملی و نظری برای پاسخ به این پرسش، تاکنون به نتیجه مطلوب و واحدی نرسیده‌اند. از همین رو، [[اندیشمندان]] آن گونه که آن را برتافته‌اند، تعریف نموده‌اند. از دیدگاه بعضی، "[[جهانی شدن]]" یا "globalization" به معنای یکسان سازی [[جوامع]] در چارچوب تمدنی [[واحد]] و اهداف [[واحد]] است<ref>محسن عبدالحمید، "جهانی شدن از منظر اسلامی"، ترجمه شاکر لوایی، پگاه حوزه، ش ۳۴ (۵/۱۰/۸۰)، ص ۹، به نقل از: یاسر عبدالجواد، "مقاربتان عربیتان للعولمه"،المستقبل العربی،ش۲۵۲(فوریه۲۰۰۲)،ص ۲.</ref>. از نظر عده‌ای، "[[جهانی شدن]] یعنی غربی سازی [[جهان]]"<ref>احمد توکّلی، "بررسی پدیده جهانی شدن"،مجله معرفت، ش۵۳، ص ۷.</ref>؛ و دسته وم بر این باورند که "[[اقتصاد]] جهانی، نیروهای [[سیاسی]] و [[فرهنگی]] به سرعت کره [[زمین]] را زیر نفوذ خود قرار می‌‌دهند و به خلق یک بازار نوین جهانی، سازمان‌های فراملّی [[جدید]] و [[فرهنگ]] نوین جهانی می‌‌پردازند. بر این اساس، دورنمای [[جهان]] توسعه بازار جهانی [[سرمایه]] داری، زوال [[دولت]] ملّی، گردش پرشتاب کالا، [[مردم]]، اطلاعات و شکل‌های [[فرهنگی]] است"<ref>زهرا پیشگاهی فرد، نگرشی ژئوپولتیکی به پدیده جهانی شدن، تهران، دانشکده فرماندهی سپاه، ۱۳۸۰، ص ۱۸، به نقل از: اسعد اردلان، "پدیده جهانی شدن و حقوق فرهنگی"، فصلنامه سیاست خارجی، س ۱۴، ش ۲ (تابستان ۷۹).</ref>. اما به نظر می‌‌رسد به [[دلیل]] تعدّد درون مایه‌های [[جهانی شدن]] در ابعاد [[اقتصادی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، ایدئولوژیک و [[فکری]]، تعریفی ساده از آن تقریبا ناشدنی است<ref>ابراهیم ابوربیع، "امکان پاسخی اسلامی و معاصر به جهانی شدن"، ترجمه غلامرضا مرادی، پگاه حوزه، ش ۱۷،ص ۱۷.</ref>. آنچه می‌‌توان گفت این است که در عصر [[جهانی شدن]]، شاخصه‌های ذیل به طور ملموس هویدایند: "[[جهانی شدن]] [[سرمایه]] که عبارت از محکم‌تر شدن روابط میان بازارهای مختلف است.
::::::«در مواجهه با [[جهانی شدن]]، نخستین سؤالی که در ذهن نقش می‌‌بندد این است که [[جهانی شدن]] چیست؟ کاوش‌های عملی و نظری برای پاسخ به این پرسش، تاکنون به نتیجه مطلوب و واحدی نرسیده‌اند. از همین رو، [[اندیشمندان]] آن گونه که آن را برتافته‌اند، تعریف نموده‌اند. از دیدگاه بعضی، "[[جهانی شدن]]" یا "globalization" به معنای یکسان سازی [[جوامع]] در چارچوب تمدنی [[واحد]] و اهداف [[واحد]] است<ref>محسن عبدالحمید، "جهانی شدن از منظر اسلامی"، ترجمه شاکر لوایی، پگاه حوزه، ش ۳۴ (۵/۱۰/۸۰)، ص ۹، به نقل از: یاسر عبدالجواد، "مقاربتان عربیتان للعولمه"،المستقبل العربی،ش۲۵۲(فوریه۲۰۰۲)،ص ۲.</ref>. از نظر عده‌ای، "[[جهانی شدن]] یعنی غربی سازی [[جهان]]"<ref>احمد توکّلی، "بررسی پدیده جهانی شدن"،مجله معرفت، ش۵۳، ص ۷.</ref>؛ و دسته وم بر این باورند که "[[اقتصاد]] جهانی، نیروهای [[سیاسی]] و [[فرهنگی]] به سرعت کره [[زمین]] را زیر نفوذ خود قرار می‌‌دهند و به خلق یک بازار نوین جهانی، سازمان‌های فراملّی [[جدید]] و [[فرهنگ]] نوین جهانی می‌‌پردازند. بر این اساس، دورنمای [[جهان]] توسعه بازار جهانی [[سرمایه]] داری، زوال [[دولت]] ملّی، گردش پرشتاب کالا، [[مردم]]، اطلاعات و شکل‌های [[فرهنگی]] است"<ref>زهرا پیشگاهی فرد، نگرشی ژئوپولتیکی به پدیده جهانی شدن، تهران، دانشکده فرماندهی سپاه، ۱۳۸۰، ص ۱۸، به نقل از: اسعد اردلان، "پدیده جهانی شدن و حقوق فرهنگی"، فصلنامه سیاست خارجی، س ۱۴، ش ۲ (تابستان ۷۹).</ref>. اما به نظر می‌‌رسد به [[دلیل]] تعدّد درون مایه‌های [[جهانی شدن]] در ابعاد [[اقتصادی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، ایدئولوژیک و [[فکری]]، تعریفی ساده از آن تقریبا ناشدنی است<ref>ابراهیم ابوربیع، "امکان پاسخی اسلامی و معاصر به جهانی شدن"، ترجمه غلامرضا مرادی، پگاه حوزه، ش ۱۷،ص ۱۷.</ref>. آنچه می‌‌توان گفت این است که در عصر [[جهانی شدن]]، شاخصه‌های ذیل به طور ملموس هویدایند: "[[جهانی شدن]] [[سرمایه]] که عبارت از محکم‌تر شدن روابط میان بازارهای مختلف است.
::::::[[پیشرفت]] چشمگیر در عرصه تکنولوژی ارتباطات؛ [[جهانی شدن]] [[فرهنگ]]"<ref>عمرو عبدالکریم، "جهانی شدن در عرصه‌های سرمایه، تکنولوژی و فرهنگ"، ترجمه جهانگیر میرزایی، پگاه حوزه، ش ۲۷، ص ۳.</ref>. پس می‌‌توان گفت: [[جهانی شدن]] یک فرایند فراگیری است که در ابعاد گوناگون با [[هدف]] یکسان سازی [[جوامع]]، فارغ از [[اراده]] موافقان و [[مخالفان]]، به پیش می‌‌تازد، و [[فرصت]] بازیگری را در این عرصه برای هرکسی که چیزی برای ارائه داشته باشد، مهیّا می‌‌کند. [[قدرت]] شگرف و کم نظیر تکنولوژی و ظرفیت بسیار وسیع رایانه در [[اختیار]] کسانی است که می‌‌توانند از این [[فرصت]] استثنایی بهره ببرند»<ref>[[عبدالعلی محمدی|محمدی، عبدالعلی]]، [[جهانی‌شدن و انتظار و موعود (مقاله)|جهانی‌شدن و انتظار و موعود]]، ص ۱۱۱.</ref>.
 
[[پیشرفت]] چشمگیر در عرصه تکنولوژی ارتباطات؛ [[جهانی شدن]] [[فرهنگ]]"<ref>عمرو عبدالکریم، "جهانی شدن در عرصه‌های سرمایه، تکنولوژی و فرهنگ"، ترجمه جهانگیر میرزایی، پگاه حوزه، ش ۲۷، ص ۳.</ref>. پس می‌‌توان گفت: [[جهانی شدن]] یک فرایند فراگیری است که در ابعاد گوناگون با [[هدف]] یکسان سازی [[جوامع]]، فارغ از [[اراده]] موافقان و [[مخالفان]]، به پیش می‌‌تازد، و [[فرصت]] بازیگری را در این عرصه برای هرکسی که چیزی برای ارائه داشته باشد، مهیّا می‌‌کند. [[قدرت]] شگرف و کم نظیر تکنولوژی و ظرفیت بسیار وسیع رایانه در [[اختیار]] کسانی است که می‌‌توانند از این [[فرصت]] استثنایی بهره ببرند»<ref>[[عبدالعلی محمدی|محمدی، عبدالعلی]]، [[جهانی‌شدن و انتظار و موعود (مقاله)|جهانی‌شدن و انتظار و موعود]]، ص ۱۱۱.</ref>.
}}
}}


۴۱۵٬۰۷۸

ویرایش