مبنای مؤلفان حدیثی مصادر مهدویت چه بوده است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

== عبارت‌های دیگری از این پرسش ==

* برخی می‌گویند: معروف نزد قدما چنین بوده که هر روایتی در مسائل [[تاریخی]] و از آن جمله موضوع [[مهدویت]] را بدون بررسی [[سند]] آن [[نقل]] می کردند. ولی بعد از آن عصر، حرکت جدیدی پدید آمد و بین [[روایات]] تمییز داده شد، تا زمانی که حرکت اصولیین پدید آمد و [[اخبار]] را به دسته‌های مختلف از قبیل: صحیح، [[حسن]]، قوی و ضعیف تقسیم نمودند، ولی این [[پیشرفت]] و حرکت شامل روایت‌های [[تاریخی]] که از آن جمله [[روایات]] [[مهدویت]] است، نگردید...<ref>تطور الفکر السیاسی، ص ۲۰۹</ref>

[[پرونده:15207.jpg|100px|راست|بندانگشتی|[[علی اصغر رضوانی]]]]

# «آنچه از قدمای [[محدثین]] [[امامیه]] می‌دانیم آن است که آنان نهایت سعی و کوشش و [[احتیاط]] خود را در جمع و [[نقل]] [[احادیث]] در کتب خود داشته‌اند، که از آن جمله کلینی است. او نزد اهل فن [[حدیث]]، معروف به دقت نظر و [[احتیاط]] در [[نقل]] [[اخبار]] است. و نیز می‌دانیم که بزرگانی امثال [[شیخ طوسی]] چه اهتمام وافری به [[شناخت]] شیوخ روایی خود داشته‌اند. شخصی مثل [[شیخ صدوق]] عادتاً شیوخ خود را می‌شناخته و نیز از حالات آنان از [[ایمان]] و [[عدالت]] [[آگاهی]] داشته است، و از کسی که او را نمی‌شناخته [[روایت]] [[نقل]] نمی‌کرده است.

# ما [[اطمینان]] داریم که این بزرگان به صحت این گونه [[روایات]] که در باب [[امامت]] و [[مهدویت]] وارد شده [[اطمینان]] کامل داشته‌اند، و یا لااقلّ به جهت برخی قرائن معتبر که همراه آنها بوده و موجب جبران [[ضعف]] برخی از آنها می‌شده، آنها را با [[اطمینان]] کامل [[نقل]] می‌کردند. وگرنه جای این سؤال باقی است که امثال [[شیخ صدوق]] و [[طوسی]] و دیگران چه اهدافی غیر از [[احتجاج]] و [[استدلال]] به آنها، داشته‌اند. مگر این نیست که [[شیخ صدوق]] کتابش را برای رفع [[حیرت]] در امر [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} نوشته است؟

# تمام یا بیشتر اصول و منابع اصلی [[احادیث]] [[مهدویت]] که در سه قرن اوّل نوشته شده به دست [[شیخ صدوق]]، [[طوسی]] و [[نعمانی]] رسیده و از خود به آن کتاب‌ها استناد داشته‌اند، و لذا به آن [[روایات]] [[استدلال]] می‌نمودند.

# گرچه تقسیم [[حدیث]] به چهار قسم از اصطلاحات متأخرین است ولی قدمای [[محدثین]] از آن جمله [[شیخ طوسی]] روش خاصی در قبول خبر داشته‌اند. [[شیخ بهایی]] بعد از تقسیم [[حدیث]] به چهار قسم معروف، می‌گوید: این اصطلاح نزد قدما معروف نبوده بلکه آنان [[حدیث صحیح]] را به [[حدیثی]] اطلاق می‌کردند که مقرون به قرائن مورد [[وثوق]] و [[اطمینان]] باشد. و این قرائن انواعی دارد:

## وجود [[حدیث]] در اصول ۴۰۰ گانه [[حدیثی]] که نزد [[راویان]] مشهور بوده است.

## تکرار [[حدیث]] در یک یا دو اصل یا بیشتر از این اصول با سندهای متعدد و معتبر.

## وجود [[حدیث]] در اصلی که انتسابش به یکی از [[اصحاب]] [[ائمه]] ثابت و [[اجماع]] [[اصحاب]] بر [[صدق]] او بوده است.

## وجود [[حدیث]] در یکی از کتبی که بر [[ائمه]] عرضه شده و آن حضرات، مصنّف آن کتب را [[تمجید]] نمودند، از قبیل کتاب: عبیدالله بن [[علی]] [[حلبی]] که بر [[امام صادق]]{{ع}} عرضه شد<ref>رجال نجاشی، ص ۲۳۰</ref>.

## وجود [[حدیث]] در کتبی که نزد قدما مورد [[وثوق]] و [[اطمینان]] بوده است<ref>وسائل الشیعه، ج ۳۰، ص ۱۹۷و۱۹۸</ref>.

# [[علمای رجال]]، مجهول را بر دو نوع تقسیم کرده‌اند:

## مجهول اصصلاحی: و آن به کسی اطلاق می‌شود که تصریح به [[جهالت]] او از سوی رجالیون شده باشد.

## مجهول لغوی: و آن به کسی اطلاق می‌شود که وضعیت او معلوم نیست و لذا در کتب [[رجال]] از او یادی به میان نیامده است. تنها قسم اول از [[جهالت]] است که موجب [[ضعف]] [[راوی]] است، و در مورد دوم احتیاج به بررسی دقیق دارد که سبب مطرح نشدن او در کتب [[رجال]] چیست؟ گاه ممکن است به جهت معروف بودنش درباره او [[سکوت]] کرده‌اند<ref>الرواشح، میرداماد، ص ۶۰و۶۱</ref>.

# احتمالی نیز وجود دارد که بنای قدما بر [[تمسک]] به اصاله الصدق و العداله باشد. یعنی اصل اولی بر [[صدق]] و [[عدالت]] [[راوی]] است مگر آنکه خلاف آن ثابت شود. و مقصود به آن، همان اصل عدم و یا استصحاب عدم [[فسق]] است. به همین جهت است که ما احتیاجی به اثبات [[عدالت]] - خواه به معنای ملکه یا [[حسن]] ظاهر- نداریم؛ زیرا احراز آن مستلزم تعطیل امور و تضییع بسیاری از [[مصالح]] است. کمتر کسی است که بتوان [[عدالت]] او را به اثبات رسانید. این مطلب مورد تأیید عقلا نیز هست.

# برای اثبات اعتبار [[روایات]] نباید تنها [[اعتبار سندی]] را مطرح ساخت، بلکه باید به همه راه‌ها و اسباب اعتبار شخص توجه کرد و در نظر داشت که مبنای بسیاری از [[عالمان]] [[شیعه]]، بلکه [[اکثریت]] قریب به اتفاق آنان، [[حجیّت]] خبر موثوقٌ به است؛ یعنی خبری که از طرق مختلف به آن [[اطمینان]] و [[وثوق]] حاصل شود»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۱۶۵.</ref>.

* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].

[[رده:پرسش]]