بحث:امامت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «====تعریف مشهور متکلمان==== *امامت در اصطلاح، تعاریف متع...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==[[امامت در کلام اسلامی|تعریف مشهور متکلمان]]== | |||
*امامت در اصطلاح، تعاریف متعدّدی برای آن ارائه شده است که شاید مناسب‌ترین آن تعریف زیر باشد: | *امامت در اصطلاح، تعاریف متعدّدی برای آن ارائه شده است که شاید مناسب‌ترین آن تعریف زیر باشد: | ||
*"امامت عبارت است از [[ریاست]] و [[رهبری]] [[جامعه]] در [[امور دینی]] و [[دنیوی]]". از این تعریف چند نکته استفاده می‌شود: | *"امامت عبارت است از [[ریاست]] و [[رهبری]] [[جامعه]] در [[امور دینی]] و [[دنیوی]]". از این تعریف چند نکته استفاده می‌شود: | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
# [[ابن‌میثم بحرانی]]، دیگر عالم [[فرهیخته]] [[شیعی]] نیز می‌گوید: [[امام]]، همان [[انسانی]] است که برایش امامت و [[رهبری]] می‌باشد و امامت، [[ریاست]] عامی در امور [[دین]] و [[دنیا]] [[بالاصاله]] است<ref>قواعد المرام فی علم الکلام، میثم بن علی بن میثم البحرانی، ص۱۷۴.</ref><ref>[[عبدالله ابراهیم‌زاده آملی|ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله]]، [[امامت و رهبری - ابراهیم‌زاده آملی (کتاب)| امامت و رهبری]]، ص:۱۷-۱۹.</ref> | # [[ابن‌میثم بحرانی]]، دیگر عالم [[فرهیخته]] [[شیعی]] نیز می‌گوید: [[امام]]، همان [[انسانی]] است که برایش امامت و [[رهبری]] می‌باشد و امامت، [[ریاست]] عامی در امور [[دین]] و [[دنیا]] [[بالاصاله]] است<ref>قواعد المرام فی علم الکلام، میثم بن علی بن میثم البحرانی، ص۱۷۴.</ref><ref>[[عبدالله ابراهیم‌زاده آملی|ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله]]، [[امامت و رهبری - ابراهیم‌زاده آملی (کتاب)| امامت و رهبری]]، ص:۱۷-۱۹.</ref> | ||
===بررسی دیدگاه‌ها=== | |||
*چنانکه از ظاهر تعاریف امامت نزد [[عالمان]] [[شیعی]] و [[سنّی]] برمی‌آید، به نظر چنین می‌آید که تفاوت چندانی میان [[عالمان]] و [[متکلمان شیعه]] و [[سنّی]] در این خصوص وجود ندارد. از این رو، اگر ملاک بررسی و [[داوری]] درباره دیدگاه‌های [[شیعه]] و [[سنّی]] درباره امامت همین تعاریف باشد بر حسب ظاهر عبارات، نمی‌توان گفت از امامت دو تصویر و دیدگاه متمایز و متخالف میان [[شیعه]] و [[سنّی]] وجود دارد. | *چنانکه از ظاهر تعاریف امامت نزد [[عالمان]] [[شیعی]] و [[سنّی]] برمی‌آید، به نظر چنین می‌آید که تفاوت چندانی میان [[عالمان]] و [[متکلمان شیعه]] و [[سنّی]] در این خصوص وجود ندارد. از این رو، اگر ملاک بررسی و [[داوری]] درباره دیدگاه‌های [[شیعه]] و [[سنّی]] درباره امامت همین تعاریف باشد بر حسب ظاهر عبارات، نمی‌توان گفت از امامت دو تصویر و دیدگاه متمایز و متخالف میان [[شیعه]] و [[سنّی]] وجود دارد. | ||
*به این تشابه ظاهری تعریف است که ممکن است [[تصور]] شود که در [[حقیقت]] و واقع امر نیز [[شیعه]] و [[سنّی]] در اصل مسئله امامت و چیستی آن، [[اختلاف]] [[عقیده]] ندارند و [[اختلاف]] آنها فقط به مصداق خارجی برمی‌گردد<ref>یعنی اختلاف فقط در این است که امام کیست و نه امامت چیست.</ref>، در حالی که تفاوت دیدگاه [[تشیّع]] و تسنّن در [[تصور]] و [[تعریف امامت]] نیز تفاوت آشکار و غیر قابل جمعی است؛ زیرا تفاوت و [[اختلاف]] دیدگاه دو گروه در مسائل امامت (از [[وجوب]] و [[ضرورت امامت]] و شیوه [[نصب]] گرفته تا ویژگی‌ها و [[شرایط امام]] از [[علم]]، [[عصمت]] و...) به حدی است که نمی‌توان [[اختلاف]] آنها را تنها در [[تعیین]] مصداق دانست. | *به این تشابه ظاهری تعریف است که ممکن است [[تصور]] شود که در [[حقیقت]] و واقع امر نیز [[شیعه]] و [[سنّی]] در اصل مسئله امامت و چیستی آن، [[اختلاف]] [[عقیده]] ندارند و [[اختلاف]] آنها فقط به مصداق خارجی برمی‌گردد<ref>یعنی اختلاف فقط در این است که امام کیست و نه امامت چیست.</ref>، در حالی که تفاوت دیدگاه [[تشیّع]] و تسنّن در [[تصور]] و [[تعریف امامت]] نیز تفاوت آشکار و غیر قابل جمعی است؛ زیرا تفاوت و [[اختلاف]] دیدگاه دو گروه در مسائل امامت (از [[وجوب]] و [[ضرورت امامت]] و شیوه [[نصب]] گرفته تا ویژگی‌ها و [[شرایط امام]] از [[علم]]، [[عصمت]] و...) به حدی است که نمی‌توان [[اختلاف]] آنها را تنها در [[تعیین]] مصداق دانست. | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
*بنابراین، [[اهل سنت]] در مسئله امامت و [[خلافت]]، به [[وحدت]] نظر و دیدگاه یکسان و متفق القولی نرسیده‌اند. از طرفی، به تعریفی پایبندند که [[امام]] و [[خلیفه]] پس از [[پیامبر]]{{صل}} را [[اسلام‌شناسی]] [[عادل]] و مجاز از سوی [[خدا]] و [[رسول]]{{صل}} معرفی می‌کند و در آن [[جایگاه]] قرار می‌دهد، از سوی دیگر، در واقع امر و در [[مقام]] [[تعیین]] مصداق، خلاف آن عمل کرده و نه این شرایط را مد نظر قرار می‌دهند و نه چنین شرایط و شایستگی‌هایی در خلفای آنها وجود دارد! | *بنابراین، [[اهل سنت]] در مسئله امامت و [[خلافت]]، به [[وحدت]] نظر و دیدگاه یکسان و متفق القولی نرسیده‌اند. از طرفی، به تعریفی پایبندند که [[امام]] و [[خلیفه]] پس از [[پیامبر]]{{صل}} را [[اسلام‌شناسی]] [[عادل]] و مجاز از سوی [[خدا]] و [[رسول]]{{صل}} معرفی می‌کند و در آن [[جایگاه]] قرار می‌دهد، از سوی دیگر، در واقع امر و در [[مقام]] [[تعیین]] مصداق، خلاف آن عمل کرده و نه این شرایط را مد نظر قرار می‌دهند و نه چنین شرایط و شایستگی‌هایی در خلفای آنها وجود دارد! | ||
*از آنچه گفته شد، این [[حقیقت]] مهم و کلیدی نیز آشکار گشت که به رغم تشابه ظاهری [[شیعه]] و [[سنّی]] در [[تعریف امامت]]، ولی [[اختلاف]] این [[دو مذهب]] مهم و محوری در میان [[مسلمانان]] در مسئله امامت، اختلافی شدید است؛ چه اینکه اساساً ریشه همه [[اختلافات]] [[شیعه]] و [[سنّی]] در مسائل اصولی و فروعی [[دین]]، به هیمن [[اختلاف]] دیدگاه آنها در مسئله امامت و [[خلافت]] پس از [[پیامبر]]{{صل}} برمی‌گردد و از آن نشأت می‌گیرد؛ زیرا [[شیعیان]] بنا به [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]]، امامت را اصلی از [[اصول دین]] و [[مذهب]] خود می‌دانند، ولی [[اهل سنّت]] آن را تا آنجا تنزل داده‌اند که فرعی از [[فروع فقهی]] می‌شمارند؛ هر چند در عمل، با [[واجب الاطاعه]] دانستن هر [[حاکم]] حتی فاقد صلاحیت، او را در [[جایگاه امام]] و [[پیامبر]] [[معصوم]] قرار داده و [[قداست]] و [[منزلت]] والایی برای او قائل شده‌اند!<ref>[[عبدالله ابراهیم‌زاده آملی|ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله]]، [[امامت و رهبری - ابراهیم‌زاده آملی (کتاب)| امامت و رهبری]]، ص:۲۰-۲۲.</ref> | *از آنچه گفته شد، این [[حقیقت]] مهم و کلیدی نیز آشکار گشت که به رغم تشابه ظاهری [[شیعه]] و [[سنّی]] در [[تعریف امامت]]، ولی [[اختلاف]] این [[دو مذهب]] مهم و محوری در میان [[مسلمانان]] در مسئله امامت، اختلافی شدید است؛ چه اینکه اساساً ریشه همه [[اختلافات]] [[شیعه]] و [[سنّی]] در مسائل اصولی و فروعی [[دین]]، به هیمن [[اختلاف]] دیدگاه آنها در مسئله امامت و [[خلافت]] پس از [[پیامبر]]{{صل}} برمی‌گردد و از آن نشأت می‌گیرد؛ زیرا [[شیعیان]] بنا به [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]]، امامت را اصلی از [[اصول دین]] و [[مذهب]] خود می‌دانند، ولی [[اهل سنّت]] آن را تا آنجا تنزل داده‌اند که فرعی از [[فروع فقهی]] می‌شمارند؛ هر چند در عمل، با [[واجب الاطاعه]] دانستن هر [[حاکم]] حتی فاقد صلاحیت، او را در [[جایگاه امام]] و [[پیامبر]] [[معصوم]] قرار داده و [[قداست]] و [[منزلت]] والایی برای او قائل شده‌اند!<ref>[[عبدالله ابراهیم‌زاده آملی|ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله]]، [[امامت و رهبری - ابراهیم‌زاده آملی (کتاب)| امامت و رهبری]]، ص:۲۰-۲۲.</ref> | ||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||