چرا در روایات امام غایب به خورشید پنهان در پس ابر تشبیه است؟ (پرسش)
چرا در روایات امام غایب به خورشید پنهان در پس ابر تشبیه است؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری |
تعداد پاسخ | ۲ پاسخ |
چرا در روایات امام غایب به خورشید پنهان در پس ابر تشبیه است؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در اینباره گفته است:
«امام غایب، بسان خورشید پشت ابر: در سخنان پیشوایان معصوم (ع) درباره فواید امام غایب، تشبیه زیبایی ذکر شده که در آن، حضرت مهدی (ع) در دوران غیبت، به آفتاب پشت ابر تشبیه شده است. نخست، در بیان نورانی رسول گرامی اسلام (ص)، آنگاه ششمین پیشوای شیعیان، امام صادق (ع) و سرانجام در بیانی نورانی از واپسین حجت الهی حضرت مهدی (ع) به این تشبیه زیبا، اشاره شده است که به آنها میپردازیم:
- جابر بن عبد الله انصاری از پیامبر گرامی اسلام (ص) پرسید: "آیا شیعیان در زمان غیبت قائم از وجود مبارک او بهرهمند میشوند؟" پیامبر (ص) در پاسخ فرمود: ای والذی بعثنی بِالنُّبُوَّةِ أَنَّهُمْ یستضیئون بِنُورِهِ وَ ینتفعون بولایته فی غیبته کانتفاع النَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ انَّ تَجَلَّلْهَا سَحَابُ . یا جَابِرٍ ! هَذَا مِنْ مکنون سِرِّ اللَّهِ وَ مَخْزُونِ عِلْمِهِ ، فاکتمه الَّا عَنْ أَهْلِهِ[۱]؛
- سلیمان بن اعمش از امام صادق (ع) و او از امام باقر (ع) و او از امام سجاد (ع) چنین نقل کرده است که فرمود: زمین از آفرینش آدم تاکنون و تا همیشه تاریخ، از حجت خدا تهی نخواهد بود؛ خواه حجت حق، ظاهر و آشکار و شناخته شده باشد یا بنا به مصالحی، نهان و پوشیده. تا رستاخیز نیز چنین خواهد بود که اگر جز این باشد، خدای یگانه پرستیده نمیشود[۲]. سلیمان میگوید: گفتم: "سرورم! مردم چگونه از امام غایب از نگاه، بهرهور میشوند؟" حضرت فرمود: همانگونه که از خورشید زمانی که ابرها آن را میپوشانند، بهره میبرند.
- در توقیع مبارکی که از سوی حضرت مهدی (ع) برای اسحاق بن یعقوب صادر شده آمده است: ... أَمَّا وَجْهُ الِانْتِفَاعِ بِی فِی غَیبَتِی فَکالانْتِفَاعِ بِالشَّمْسِ إِذَا غَیبَتْهَا عَنِ الْأَبْصَارِ السَّحَاب...[۳].
بیگمان این تشبیه، از روی حکمت بوده است؛ ازاینرو دانشوران شیعه در بیان این تشبیهات نکتههای ارزشمندی را یادآور شدهاند که اینجا فقط به برخی از آنها اشاره میکنیم:
- خورشید، در منظومه شمسی محور و مرکز است. امام زمان (ع) نیز در منظومه زندگی انسانها محور و اساس است.
- خورشید، در مجموعه هستی دارای فواید بیشماری است که فقط یکی از آنها نورافشانی است. امام زمان (ع) نیز در نظام آفرینش دارای فواید بیشماری است که فقط فواید اندکی از آن، وابسته به آشکاری او است.
- ابر، فقط چهره خورشید را بر زمینیها میپوشاند؛ ولی هرگز زمین را تاریک نمیکند. پرده غیبت نیز فقط انسانها را از دیدار مستقیم حضرت محروم میکند و هرگز مانعی بر نورافشانی او بر مردمان نخواهد شد.
- ابری شدن از عوارض زمین و زمینیان است، نه خورشید؛ غیبت نیز نتیجه رفتار انسانها است.
- ابر، فقط برای کسانی مانع است که زیر آن باشند. اگر کسی بر جاذبه زمین غالب شد و از ابرها بالا رفت، دیگر ابر مانع او نخواهد بود. در غیبت نیز اگر کسی بر جاذبههای دنیایی چیره و غالب شد و آنسان که شایسته است، تعالی یافت، ممکن است از پرده غیبت فراتر رفته به دیدار آن خورشید پنهان نایل شود.
- در بهرهمندی از خورشید، میان افرادی که خورشید را باور کردهاند با افرادی که منکر او هستند تفاوتی نیست. در بهرهمندی از فواید تکوینی امام نیز بین منکر و قائل به امام فرقی نیست.
- فقط مردمی در انتظار راستین کناررفتن ابرها به سر میبرند که به فواید خورشید آگاهی کامل دارند. در دوران غیبت نیز معرفت به امام، باعث حقیقیتر شدن انتظار میشود.
- فقط انسانهای نابینا از نورافشانی خورشید محرومند؛ همانگونه که فقط انسانهای کوردل منکر نور وجود پیشوای معصوم و از آن بیبهره هستند.
بنابراین شکی نیست که میزان بهرهمندی موجودات از آفتاب عالمتاب در زمانی که چیزی حایل نباشد بیشتر و کاملتر است؛ اما این بدان معنا نیست که وجود پرده بر روی خورشید، تمام یا بیشتر بهرهمندیها را از بین ببرد؛ بلکه این مانع، فقط برخی از فواید را از میان برده یا کم میکند. وجود ظاهری امام در عصر حضور و ظهور نیز به معنای آن است که تمام منافع امام میتواند به مردم برسد. حال اگر چیزی مانع رسیدن فیضهای کامل امام به دیگران شود بدان معنا نیست که وجود او بیفایده است.
وجود امام در پس پردهغیبت، به همان میزان مفید است که وجود او در زندانهای حاکمان ستمگر دارای فایده بود. البته بین زندان غیبت و زندان حاکمان مستبد، تفاوتهای فراوانی است؛ ولی هرکدام به نوعی مانع رسیدن فیض کامل امام به عالم وجود و انسانها میشوند. فشرده سخن این که مسأله غیبت، فلسفه ضرورت وجود امام معصوم (ع) را نقض نمیکند؛ زیرا امام معصوم در حال غیبت وجود دارد و فواید او هم به دیگران میرسد.
فقط بخشی از فواید او است که در اثر تقصیر خود مردم در حال غیبت به آنان نمیرسد؛ ولی وجود او حجت را بر همگان تمام کرده است و این، خود مردم هستند که میبایست با ایجاد آمادگی لازم شرایط را برای ظهور آن حضرت فراهم کنند»[۴].
پاسخها و دیدگاههای متفرقه
۱. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ |
---|
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسشها و پاسخها» در اینباره گفتهاند:
«تشبیه حضرت مهدی (ع) به خورشید پشت ابر، به حدیثی برمیگردد که از خود حضرت نقل شده و میفرمایند: چگونگی استفاده از من در غیبت، مانند استفاده از خورشید است هنگامی که ابرها آن را میپوشانند[۵] علامه مجلسی در وجوه تشابه حضرت با خورشید پشت ابر چنین گفتهاند:
|
پرسشهای وابسته
- چرا غیبت کبری با اهمیتتر از غیبت صغری است؟ (پرسش)
- عصر غیبت کبری چه خصوصیات ویژهای دارد؟ (پرسش)
- آیا دلیل نقلی برای اثبات غیبت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
- غیبت امام مهدی به چه کیفیتی است؟ (پرسش)
- علت و هدف اصلی از غیبت کبری امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا در عصر غیبت کبری نیز نامهای از ناحیه مقدسه صادر شده است؟ (پرسش)
- آیا این گونه غیبت در بین انبیا هم سابقه داشته است؟ (پرسش)
- اعمال شب میلاد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا ممکن است امام مهدی در عصر غیبت دیده شود؟ (پرسش)
- با توجه به اینکه بخشی از شرایط ظهور در حال حاضر محقق نشده است چگونه میتوان همچنان منتظر بود؟ (پرسش)
- چه محذوری داشت اگر امام مهدی در بین مردم ظاهر میبود؟ (پرسش)
- رهبری امام مهدی در دوران غیبت کبرا به چه شکلی است؟ (پرسش)
- آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
- نماز هدیه به امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- چه کسانی اقامه نماز جمعه را در زمان غیبت امام مهدی حرام دانستهاند؟ (پرسش)
- گونههای صبر در عصر غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار صدقه دادن برای سلامتی امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا غیبت امام مهدی با اعتقاد شیعه که وجود امام را برای بیان احکام دین و راهنمایی مردم لازم میدانند تناقض ندارد؟ (پرسش)
- با وجود فقها و محدثین برای بیان مسائل چه نیازی به امام غایب است؟ (پرسش)
- آیا خداوند نمیتوانست امام مهدی را بدون غیبت حفظ نماید؟ (پرسش)
- چرا در کتب روایی شیعی کمتر از امام مهدی روایت شده درحالیکه امام مهدی عمر طولانیتری از دیگر امامان دارد؟ (پرسش)
- برخی روایات روز ظهور را ماه رمضان و برخی روز جمعه معرفی کردهاند؛ این تعیین وقت نیست؟ براین اساس معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا غیبت کبری حدی دارد؟ (پرسش)
- حقوق امام مهدی بر شیعیان چیست؟ (پرسش)
- آیا درباره غیبت امام مهدی پیشگویی شده است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی از تابوت سکینه استفاده میکند؟ (پرسش)
- امام مهدی از تخت حضرت سلیمان چه استفادهای میکند؟ (پرسش)
- آیا با حضور امام مهدی در بین مردم ممکن نبود که ستمگران تسلیم او گردند؟ (پرسش)
- اگر امام ظاهر بود و با ظالمان زمان خود مصالحه کرده و پیمان عدم تعرض میبست چه میشد؟ (پرسش)
- این روایت را که امام مهدی در بین ماست و روزی ظهور میکند و وجود مبارک آن عزیز را همه میشناسند توضیح دهید و سندش چیست؟
- با توجه به این که دعای معصومین مستجاب است و آنها برای امام مهدی دعا کردهاند چرا ظهور تاکنون اتفاق نیافته است؟ (پرسش)
- بسیاری از مردم در حالت انتظار امام مهدی از دنیا رفتند و انتظارشان به ثمر نرسید؟ چه تضمینی هست که به ظهور امام برسیم؟ (پرسش)
- آیا ممکن است حضرت مهدی هیچگاه ظهور نکند و برای همیشه در پشت پرده غیبت بماند؟ (پرسش)
- درباره علت غیبت امام مهدی مسئله حفظ جان ایشان مطرح است چرا امامان گذشته برای حفظ جان خود غایب نشدند؟ (پرسش)
- چه کنیم تا فرزندانمان یاوران امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- علل انحراف در جامعه پیش از ظهور چیست؟ (پرسش)
- مؤمنان نسبت به امام مهدی چه وظایفی دارند؟ (پرسش)
- آیا این روایت از امام مهدی است هرکه در جمعی از مردم نام مرا ببرد لعنت خدا بر او باد؟ (پرسش)
- چرا در روایات امام غایب به خورشید پنهان در پس ابر تشبیه است؟ (پرسش)
- دشمنان اسلام برای مخدوش کردن شخصیت امام مهدی و باورناپذیر نمودن وجود آن حضرت در نزد مردم جهان چه کارهایی انجام دادهاند؟ (پرسش)
- وظیفه ما در برابر پیشرفت حرکت صهیونیستها جهت بدبین کردن قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوانیم جلو اغتشاش فکری و شایعات نادرست در مورد امام مهدی را بگیریم؟ (پرسش)
- آیا وجود دستخط امام مهدی صحت دارد؟ (پرسش)
- جابلقا و جابرسا چه شهرهایی است؟ (پرسش)
- مقصود از بدن هور قلیائی چیست؟ (پرسش)
- اینکه حضرت زهرا الگوی امام مهدی است یعنی چه؟ (پرسش)
- آیا درست است که اعمال بندگان هفتهای یک یا دو بار بر آن حضرت عرضه میشود؟ (پرسش)
- چرا ما نمیتوانیم سرورمان امام مهدی را ببینیم؟ (پرسش)
- اگر خوابی درباره امام مهدی دیده باشیم تعریف کردنش برای دیگران اشکالی دارد؟ (پرسش)
- بیان خوابهایی که درباره امام مهدی است برای آگاهی مردم مناسب است؟ (پرسش)
- آیا خود امام مهدی مایل و منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- چه بیمارهایی پیش از ظهور امام مهدی رواج مییابد؟ (پرسش)
- توجه و عنایت حضرت به مردم و شیعیان در دوران غیبت چگونه است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی منتظر است و مانند منتظران برای ظهورش تلاش میکند؟ (پرسش)
- معنای حدیث اگر حجت خدا نباشد هر آینه زمین اهلش را فرو میبرد چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی بین خورشید پشت ابر و غیبت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
- آیا ما در عصر فترت قرار داریم؟ (پرسش)
- محل خلوت کردن امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
- چرا از امام مهدی بهعنوان چراغ مخفی تعبیر شده است؟ (پرسش)
- چه کسانی پیش از امام مهدی قیام میکنند؟ (پرسش)
- چگونه میتوان برای انقلاب امام مهدی زمینهسازی کرد؟ (پرسش)
- در چه روزی اعمال مردم به پیشگاه امام مهدی عرضه میشود؟ (پرسش)
- امام مهدی در عصر غیبت چه کارهایی را انجام میدهند؟ (پرسش)
- با غیبت امام مهدی چگونه میتوان امام مهدی خود را شناخت؟ (پرسش)
- چگونه ممکن است که امام در میان ما باشد ولی او را نشناسیم؟ (پرسش)
- اگر امام ظاهر بود و با ظالمان زمان خود مصالحه کرده و پیمان عدم تعرض میبست چه میشد؟ (پرسش)
- چه کنیم که ایمانمان به وجود امام مهدی بیشتر شود؟ (پرسش)
- آیا میتوان به همه کتابهای علائم الظهور و ملاحم استناد کرد؟ (پرسش)
- چگونه میتوان عشق به امام مهدی را در دل مردم زنده کرد؟ (پرسش)
- معنای ترسیدن امام مهدی پیش از قیام چیست؟ (پرسش)
- منظور از حرکت حرب و قیس پیش از قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه کسانی پیش از قیام امام مهدی خروج میکنند؟ (پرسش)
- کتاب محیی الدین عربی در مورد امام مهدی چقدر قابل استناد است؟ (پرسش)
- آیا در روایات آمده که موقع سلام به امام مهدی سر را تا اندازه رکوع یا کمتر خم کنند؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی به تمام نقاط جهان سر میزنند؟ (پرسش)
- چرا وقتی عدهای امام مهدی را میبینند از ابتدا او را نمیشناسند؟ (پرسش)
- چرا برای امامان دیگر غیبت مقرر نگردیده است؟ (پرسش)
- آیا حدیث لو أدرکته لخدمته أیام حیاتی دلیل برتری امام مهدی بر سایر ائمه است؟ (پرسش)
- چرا اگر امام مهدی خود را نشناسیم به مرگ جاهلی از دنیا رفتهایم؟ (پرسش)
- آیا قیام قبل از ظهور حجت صحیح است؟ (پرسش)
- شیوه زندگانی امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- چگونه میتوان به امام مهدی سلام داد؟ (پرسش)
- شاخصهای دینداری در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- ظهور صغرا و ظهور کبرای امام مهدی چگونه است و چه چیزی پیش درآمد ظهور کبرا شمرده میشود؟ (پرسش)
- از کجا معلوم میشود که مهدی در عصر غیبت کبری واقعا وجود خارجی دارد و صرفا یک فرضیه نیست؟ (پرسش)
- چرا امتحان به غیبت امام مهدی از شدیدترین امتحانات است؟ (پرسش)
- منظور از تمحیص که در روایات آمده است چیست؟ (پرسش)
- با توجه به احتمال خطای مراجع تقلید و مجتهدان چرا ما از داشتن امام در زمان غیبت محروم هستیم؟ (پرسش)
- چرا خداوند فقط دوازده امام انتخاب کرد تا مجبور شود یکی از آنها را غایب کند و ما بدون سرپرست و بلا تکلیف باشیم؟ (پرسش)
- امام مهدی در زمان غیبت کبری در کجا اقامت دارد؟ ضروریات زندگی خویش را چگونه تهیه مینماید؟ (پرسش)
- آیا برای غیبت کبری حدی تعیین شده است؟ (پرسش)
- مراد از «ناحیه» چیست؟ (پرسش)
- پیش از ظهور چه حوادثی در جهان اتفاق میافتد؟ (پرسش)
- حضرت خضر کیست و در دوران غیبت حضرت مهدی چه نقشی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از زمینهسازان خاص چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای اعتقادی زمینهسازان ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای رفتاری زمینهسازان ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- امنیت جهانی در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)
- در روایات چشمانداز حکومتهای پیش از قیام امام مهدی چگونه ترسیم شده است؟ (پرسش)
- چه روزنههای برای امیدواری شیعیان و مؤمنین برای آینده جهان وجود دارد؟ (پرسش)
- برای غیبت کبری حدی تعیین شده است؟ (پرسش)
- آگاهی دادن امامان به مردم درباره غایب شدن امام مهدی چگونه بوده است؟ (پرسش)
- چگونه امام مهدی در دوره غیبت از چشم مردم پنهان مانده است؟ (پرسش)
- چرا پیامبران و بقیه امامان مانند امام مهدی غیبت نکردند تا به شهادت نرسند؟ (پرسش)
- گونههای مختلف محبت امام مهدی به مردم در چه چیزهای تجلی میکند؟ (پرسش)
- امام مهدی درباره جلوههای مهربانی خود چه فرمودهاند؟ (پرسش)
- چه کسانی در زمان غیبت امام مهدی نجات مییابند؟ (پرسش)
- دینداری در روزگار غیبت امام مهدی چه فضیلتهایی دارد؟ (پرسش)
- مسئولیت امام مهدی در غیبت کبرا چیست؟ (پرسش)
- آیا ظهور امام مهدی ناگهانی اتفاق میافتد؟ (پرسش)
- آیا فقط خداوند از زمان ظهور آگاه است؟ (پرسش)
- روایاتی که قیام در عصر غیبت را ممنوع کرده به چند دسته تقسیم میشوند؟ (پرسش)
- اینکه گفته میشود امام مهدی برای انتقام خون امام حسین ظهور میکند به چه معناست؟ (پرسش)
- منظور از آزمایش مردم در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- آس به چه معناست و چه ارتباطی به ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
- چه عواملی سبب شده راه ضرر رسیدن به امام مهدی مسدود باشد؟ (پرسش)
- پیش از ظهور چه حوادثی در ماه شوال اتفاق میافتد؟ (پرسش)
- چه حوادثی پیش از ظهور اتفاق میافتد؟ (پرسش)
- آیا خدا قدرت حفظ امام مهدی را ندارد و نمیتواند او را از شر دشمنان حفظ کند؟ (پرسش)
- اگر امام مهدی ظاهر بود آیا ممکن نبود که ستمگران تسلیم او شده و با او بعیت کنند؟ (پرسش)
- اگر امام مهدی ظاهر بود و با ستمگران پیمان عدم تعرض میبست چه میشد؟ (پرسش)
- اگر امام مهدی خود را به علماء و مؤمنان مورد وثوق ظاهر میساخت چه مشکلی پیش میآمد؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در مناسک حج شرکت میکنند؟ (پرسش)
- چه گرفتاریهایی در زمان غیبت دامنگیر شیعیان شده است؟ (پرسش)
- شکایت از غیبت امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- چه شرایطی سبب تحیر امام مهدی شده است؟ (پرسش)
منبعشناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ «آری! سوگند به خدایی که مرا به نبوت برانگیخت! آنان در غیبت او، از نورش روشنایی میگیرند و از ولایت او، بهرهمند میشوند؛ همانند بهرهمندی مردم از خورشید؛ اگرچه ابرها چهره آن را بپوشانند. ای جابر! این از اسرار پوشیده خداوند و از علوم ذخیره شده او است. آن را مخفی کن، مگر از اهلش.» شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص ۲۵۳، ح ۳.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص ۲۰۷، ح ۲۲.
- ↑ «... و اما چگونگی بهرهمندی از من در عصر غیبتم، درست همانند بهرهمندی، از خورشید است؛ هنگامی که ابرها آن را از چشمها بپوشاند...» شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۴۸۳، ح ۴.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص ۶۷-۷۰.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۹۲
- ↑ همان، ص ۹۳
- ↑ مهدویت پرسشها و پاسخها، ص ۵۳۰.