یعوق

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

«یعوق» بت اختصاصی همدان و خولان است در أرحب.[۱] یعوق از بت‌های پنجگانه قوم نوح(ع) [۲] بود که عمرو بن لحی - بنیانگذار بت پرستی در عربستان - از ساحل جده آورده بود.[۳] با دعوت او از اعراب به بت پرستی، بنی همدان دعوت وی را پذیرفتند، و عمرو بن لحیّ، بت یعوق را به ایشان و به مردی از بنی خیوان - بطنی از همدان - به نام مالک بن مرثد بن جشم بن حاشد بن جشم بن خیوان سپرد.[۴] این بت، در دهی به نام خیوان - که تا مکه دو شب به صنعاء راه فاصله داشت - نصب شد و قوم همدان و همسایگان یمنی شان به پرستش آن پرداختند.[۵] ابن کلبی در کتاب خود، ضمن بیان مطالبی در باب این بت می‌‌افزاید: از آنجا که نامی از این بت در اسامی و اشعار مردم همدان و غیر همدان دیده نمی‌شود و با توجه به این که محل سکونت همدانیان در نزدیک صنعاء بود و آنان با قبیله حمیر در آمیختگی و حشر و نشر داشتند، چنین به نظر می‌‌رسد که آنان همراه با قوم حمیر در دوران حکومت ذونواس - آخرین شاه حمیری - از عبادت یعوق و دیگر بتان دست کشیده، به آیین یهودی در آمدند.[۶] از این بت در قرآن کریم ذکری به میان آمده است.[۷].[۸]

منابع

پانویس

  1. یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۴۳۸.
  2. این بت‌ها عبارت بودند از: ودّ، سواع، یعوق، یغوث و نسر.
  3. یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۴۳۸.
  4. ابن کلبی، الاصنام، ص۵۷.
  5. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۱و۵۷. نیز ر. ک. ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۷۹.
  6. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۱.
  7. وَقَالُوا لَا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَلَا تَذَرُنَّ وَدًّا وَلَا سُوَاعًا وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْرًا «و گفتند: هیچ گاه از خدایان خویش دست برندارید و هرگز از ودّ و سواع و یغوث و یعوق و نسر ، دست نکشید» سوره نوح، آیه ۲۳.
  8. بلادی، عاتق بن غيث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة ص۳۳۸.