یونس بن بکیر شیبانی در تاریخ اسلامی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

از تبار یونس بن بکیر شیبانی اطّلاعی در دست نیست جز آنکه پدرش بُکیر از کارگزاران جعفر برمکی[۱] بوده است. وی دو پسر به نام‌های بکر و عبدالله داشت و خود، شاگرد محمد بن اسحاق مدنی و نیز راوی کتاب مغازی او معروف به السّیر و المغازی بود[۲].

یحیی بن معین و ساجی با اشاره به مرجئی بودن یونس، او را همانند پدرش، از درباریان دولت بنی عباس و از یاران نزدیک جعفر برمکی دانسته‌اند[۳].

و ی از راویان طبقه نهم و مورد توثیق و تمجید بیشتر رجالیون اهل سنت مانند: بخاری، عجلی، ابن معین، ابن نمیر، ابن عدی، ساجی و ابن حبان است. در این میان نسائی روایات او را قوی ندانسته و ابن حجر وی را به خطا متّهم کرده است.

روایات او در منابع اهل سنت، مانند: صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابن ماجه و سنن ترمذی[۴] و در منابع شیعی مانند کمال الدین و تمام النعمة[۵] آمده است، امّا رجال شناسان شیعی متعرض او نشده‌اند. بنابر این شخصیت وی در نگاه آنان (مهمَل) است.و ی از استادش محمد بن اسحاق، ابراهیم بن یزید کوفی، اسباط بن نصر همدانی، حجاج بن ابی‌زینب، خالد بن دینار، یونس بن ابواسحاق سبیعی، هشام بن عروه، هشام بن سعد و گروهی دیگر روایت کرده است. و احمد بن عبدالجبار عطاردی، احمد بن محمد بن یحیی، سفیان بن وکیع، عبدالله بن یونس (فرزند یونس بن بکیر)، عبدالحمید بن صالح، یحیی بن سلیمان، یحیی بن معین و برخی دیگر از او روایت کرده‌اند. وی با چند واسطه حدیث غدیر را از رسول خدا(ص) روایت کرده است[۶]. وی سرانجام در سال ۱۹۹ ﻫ.ق و در زمان خلافت هارون الرشید در کوفه وفات یافت[۷].[۸]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. جعفر بن یحیی بن خالد برمکی مدّت هفده سال وزیر هارون الرشید بود که در اوّل ماه صفر سال ۱۸۷ ﻫ.ق و در ۳۷ سالگی به دستور خلیفه به قتل رسید. الکامل فی التاریخ ۶/ ۱۷۹.
  2. تذکرة الحفاظ ۱/ ۳۲۶؛ النّجوم الزاهره ۲/ ۱۶۵. کتاب سیره ابن اسحاق. اخیراً با تحقیق دکتر سهیل زکار چاپ شده است.
  3. تهذیب التهذیب ۱۱/ ۴۳۵ - ۴۳۶.
  4. تهذیب الکمال ۳۲/ ۴۹۷؛ صحیح مسلم ۱/ ۱۹۲/ ح ۳۵۰ و شرح صحیح مسلم (نووی) ۳/ ۸۱ح ۳۵۰.
  5. ۱۹۹ - ۲۰۰/ ح ۴۱، ۴۲ و ۴۳.
  6. کتاب التاریخ الکبیر ۱/ ۳۷۵ و الغدیر ۱/ ۶۵.
  7. الطبقات الکبری ۶/ ۳۹۹ و میزان الاعتدال ۴/ ۴۷۸.
  8. عزیزی، رستگار، بیات، راویان مشترک، ج۲، ص 158.