برخورد با مؤمنان: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

== معیارهای [[همراهی با پیامبر]] ==

#{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ * يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تَشْعُرُونَ * إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ أُولَئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند و پیامبرش پیش نیفتید و از خداوند پروا کنید که خداوند شنوایی داناست * ای مؤمنان! صدایتان را از صدای پیامبر فراتر نبرید و در گفتار با او بلند سخن مگویید چنان که با یکدیگر بلند سخن می‌گویید؛ مبادا کردارهایتان بی‌آنکه خود دریابید تباه گردد * بی‌گمان خداوند دل‌های کسانی که صدایشان را نزد فرستاده خداوند فرو می‌دارند، برای پرهیزگاری آزموده است؛ آنان آمرزش و پاداشی سترگ خواهند داشت» سوره حجرات، آیه ۱-۳.</ref>.

# رعایت همه جوانب و [[احتیاط]] و اجازه‌خواهی از [[پیامبر]] برای ترک برخی از [[کارها]] از سوی برخی مؤمنان، [[نشانه]] [[ایمان واقعی]] به [[خدا]] و [[رسول]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُولَئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ...}}؛

# جلب [[رضایت]] [[پیامبر]] علامت مؤمنان واقعی: {{متن قرآن|يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ لِيُرْضُوكُمْ وَاللَّهُ وَرَسُولُهُ أَحَقُّ أَنْ يُرْضُوهُ إِنْ كَانُوا مُؤْمِنِينَ}}؛

# بهره‌مندی [[پیامبر]] از [[امداد]] مؤمنان [[صالح]]، در برابر [[توطئه]] برخی از همسرانش: {{متن قرآن|وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ * إِنْ تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِيرٌ}}.

== [[ادب]] مؤمنان نسبت به [[پیامبر]] و [[پیامبر]] به آنان ==

# تحیت و [[سلام]] [[پیامبر]] بر تمام مؤمنان، هنگام حضور یافتن آنان، از سفارش‌های [[خدا]]: {{متن قرآن|وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}؛

# [[خداوند]] و [[فرشتگان]] بر [[پیامبر]] [[رحمت]] و [[درود]] می‌فرستند {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ}} [[مقام پیامبر]] {{صل}} آن [[قدر]] والاست که [[آفریدگار]] [[عالم هستی]] و تمام فرشتگانی که [[تدبیر]] این [[جهان]] به [[فرمان]] [[حق]] بر عهده آنها گذارده شده است بر او [[درود]] می‌فرستند، اکنون که چنین است شما نیز با این [[پیام]] [[جهان هستی]] هماهنگ شوید، ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید! بر او [[درود]] بفرستید و [[سلام]] بگویید و در برابر [[فرمان]] او [[تسلیم]] باشید {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}؛

== برخی از هشدارهای [[پیامبر]] به مؤمنان ==

#{{متن قرآن|أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا * رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقًا}}<ref>«خداوند برای آنان عذابی سخت آماده کرده است پس ای خردمندان باایمان، از خداوند پروا کنید که خداوند برای شما یادکردی فرستاده است * پیامبری که بر شما آیات روشنگر خداوند را می‌خواند تا کسانی را که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند به سوی روشنایی، از تیرگی‌ها بیرون آورد و هر کس به خداوند ایمان ورزد و کاری شایسته کند، او را به بوستان‌هایی درمی‌آورد که از بن آنها جویباران روان است، هماره در آن جاودانند، خداوند برای او روزی نیکویی فراهم کرده است» سوره طلاق، آیه ۱۰-۱۱.</ref>. '''نکته''': [[خداوند]] پس از این که [[اقوام]] عصیان‌گر در برابر [[خدا]] و [[پیامبران پیشین]] را مطرح می‌کند به [[عذاب اخروی]] آنها اشاره کرده، می‌فرماید: [[خداوند]] [[عذاب]] [[سختی]] برای آنها آماده ساخته {{متن قرآن|أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا}} عذابی دردناک، شدید، وحشت‌انگیز، خوارکننده، رسواگر، و همیشگی در [[دوزخ]] برای آنها از هم اکنون فراهم است. حال که چنین است پس از [[مخالفت]] [[فرمان خدا]] بپرهیزید ای خردمندانی که [[ایمان]] آورده‌اید {{متن قرآن|فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا}} [[فکر]] و [[اندیشه]] از یکسو، [[ایمان]] و [[آیات الهی]] از سوی دیگر، به شما هشدار می‌دهد که [[سرنوشت]] [[اقوام]] [[متمرد]] و [[طغیان‌گر]] را ببینید، و از آن [[عبرت]] بگیرید، مبادا در صف آنها واقع شوید. سپس مؤمنان [[اندیشمند]] را مخاطب ساخته، می‌افزاید: [[خداوند]] چیزی که مایه [[تذکر]] است بر شما نازل کرده است {{متن قرآن|قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا}} رسولی به سوی شما فرستاده که [[آیات]] روشن [[خدا]] را بر شما [[تلاوت]] می‌کند تا کسانی را که [[ایمان]] آورده و کارهای [[شایسته]] انجام داده‌اند از تاریکی‌ها به سوی [[نور]]، خارج سازد {{متن قرآن|رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ}} [[هدف]] نهایی از ارسال این [[رسول]] و انزال این [[کتاب آسمانی]] این است که با [[تلاوت آیات]] [[الهی]] آنها را از ظلمت‌های [[کفر]] و [[جهل]] و [[گناه]] و [[فساد]] [[اخلاق]] بیرون آورده، به سوی [[نور ایمان]]، و [[توحید]]، و [[تقوا]]، رهنمون گردد. و در پایان [[آیه]] به [[اجر]] و [[پاداش]] کسانی که [[ایمان]] و [[عمل صالح]] دارند اشاره کرده، می‌افزاید: و هر کس به [[خدا]] [[ایمان]] آورده و [[اعمال صالح]] انجام دهد و این راه را تداوم بخشد [[خداوند]] او را در باغ‌هایی از [[بهشت]] وارد می‌سازد که از زیر درختانش نهرها جاری است، جاودانه در آن می‌مانند، و [[خداوند]] روزی نیکویی برای او قرار داده است {{متن قرآن|وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقًا}} تعبیر {{متن قرآن|رِزْقًا}} مفهوم وسیعی دارد که هرگونه [[موهبت الهی]] را در [[آخرت]] و حتی در [[دنیا]] نیز در بر می‌گیرد، چرا که افراد [[مؤمن]] و [[پرهیزکار]] در این [[دنیا]] نیز [[زندگی]] پاک‌تر و آرام‌تر و لذت‌بخش‌تری دارند<ref>برگزیده تفسیر نمونه، ج۵، ص۲۱۸.</ref>.

#{{متن قرآن|وَقَالُوا كُونُوا هُودًا أَوْ نَصَارَى تَهْتَدُوا قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ * قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنْزِلَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَمَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ}}<ref>«و گفتند: یهودی یا مسیحی باشید تا راه یابید؛ بگو: (خیر) بلکه ما بر آیین ابراهیم درست‌آیین هستیم و او از مشرکان نبود * بگویید: ما به خداوند و به آنچه به سوی ما و به سوی ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نبیرگان فرو فرستاده شده و به آنچه به موسی و عیسی و آنچه به (دیگر) پیامبران از سوی پروردگارشان داده شده است ایمان آورده‌ایم؛ میان هیچ‌یک از آنان فرق نمی‌نهیم و ما فرمانبردار اوییم» سوره بقره، آیه ۱۳۵-۱۳۶.</ref> '''نکته''': در مقابل انحصار‌طلبی [[اهل کتاب]] که میگفتند [[یهودی]] یا [[مسیحی]] شوید، تا [[هدایت]] شوید {{متن قرآن|وَقَالُوا كُونُوا هُودًا أَوْ نَصَارَى تَهْتَدُوا}} [[خداوند]] به [[پیامبر]] میگوید: بلکه بر [[آیین]] [[ابراهیم]] حق‌گرا باشید {{متن قرآن|قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا}} و او از [[مشرکان]] نبود {{متن قرآن|وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}} [[خودپرستی]] و [[خودمحوری]] معمولًا سبب می‌شود که [[انسان]] [[حق]] را در خودش منحصر بداند و دیگران را [[باطل]] بینگارد و بکوشد تا دیگران را به رنگ خود درآورد. در حالی که باید [[حق]] محور بود و همگان را به [[حق]] [[دعوت]] کرد و در [[حقیقت]] هشداری به مؤمنان است که در دام انحصارطلبی و [[خودمحوری]] که بعضی از [[اهل کتاب]] – [[یهود]] و [[نصاری]] – گرفتار نشوند و به [[مسلمانان]] [[دستور]] می‌دهد که به [[مخالفان]] خود بگویید: ما به [[خدا]] [[ایمان]] آورده‌ایم {{متن قرآن|قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ}} و به آن‌چه از [[ناحیه]] او بر ما نازل شده {{متن قرآن|وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا}} و به آن‌چه بر [[ابراهیم]] و [[اسماعیل]] و [[اسحاق]] و [[یعقوب]] و [[پیامبران]] [[اسباط]] [[بنی‌اسرائیل]] نازل گردید {{متن قرآن|وَمَا أُنْزِلَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ}} و همچنین به آن‌چه به [[موسی]] و [[عیسی]] و [[پیامبران]] دیگر از [[ناحیه]] پروردگارشان داده شده [[ایمان]] داریم {{متن قرآن|وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَمَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ}} ما هیچ فرقی میان آنها نمی‌گذاریم و در برابر [[فرمان]] [[حق]] [[تسلیم]] هستیم {{متن قرآن|لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ}} [[هدف]] همه آنها یک چیز بیشتر نبود و آن [[هدایت]] [[بشر]] در پرتو [[توحید]] [[خالص]] و [[حق]] و [[عدالت]]، هر چند هر یک از آنها در مقطع‌های خاص زمانی خود [[وظایف]] و ویژگی‌هایی داشتند.

# هشدار و [[نهی]] [[خداوند]]، از [[خیانت]] مؤمنان به [[خدا]] و [[رسول]] و در عین حال، [[خیانت]] آگاهانه برخی از آنان به [[پیامبر]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}؛

# خلأ [[هدایتی]] مؤمنان، قبل از [[بعثت پیامبر]] و [[یادآوری]] آن به آنان: {{متن قرآن|لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ}}، {{متن قرآن|لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ...}}؛

# هشدار نسبت به [[معاشرت]] و داشتن [[روابط]] دوستانه مؤمنان با [[خانواده]]، [[خویشاوندان]] و [[همسران]] پای‌بند به [[کفر]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ}} و نشانه محبوب‌تر بودن آنان نسبت به [[خدا]] و [[رسول]] و قرارگرفتن در زمره [[ظالمان]]: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ * قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ}}؛

# کسانی که [[کفر]] ورزیدند می‌گویند: تو فرستاده شده نیستی {{متن قرآن|وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا}} و پاسخی [[قاطع]] به افراد لجوجی می‌دهد که علی‌رغم [[معجزات]]، [[پیامبر]] را [[فرستاده خدا]] نمی‌دانند و به آنان می‌گوید [[گواهی]] مؤمنان [[اهل کتاب]] - [[یهود]] و [[نصاری]] - به [[رسالت پیامبر اسلام]] کافی است {{متن قرآن|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}؛

== [[سرزنش]] برخی از مؤمنان به خاطر برخی از [[کارها]] ==

== [[اوصاف پیامبر]] و ویژگی‌های رسالتی نسبت به مؤمنان ==

# ویژگی [[رحیم]] بودن [[پیامبر]] و مؤمنان بهره‌مند از [[رحمت]] [[پیامبر اسلام]]: {{متن قرآن|لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ}}؛

# توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]] مبنی بر [[مدارا]] و دوری از [[غلظت]] با مؤمنان: {{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ...}}؛

== [[ستایش]] از برخی از مؤمنان به صورت ویژه ==

# بازتاب توقع و [[طمع]] مؤمنان به [[قرآن]] و [[پیامبر]]، برای [[همنشینی]] با [[صالحان]] در [[بهشت]]: {{متن قرآن|وَمَا لَنَا لَا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَا جَاءَنَا مِنَ الْحَقِّ وَنَطْمَعُ أَنْ يُدْخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ * فَأَثَابَهُمُ اللَّهُ بِمَا قَالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاءُ الْمُحْسِنِينَ}}؛

== [[تسلی]] به [[پیامبر]] نسبت به برخی از مؤمنان ظاهرگرا ==

# با توجه به اینکه [[آیه]] درسوره کهف واقع شده و از جمله درس‌هایی که داستان [[اصحاب کهف]] به ما میآموزد این است که معیار [[ارزش]] [[انسان‌ها]] پُست و [[مقام]] ظاهری و ثروتشان نیست، بلکه آنجا که [[راه خدا]] است [[وزیر]] و چوپان در یک صفند در مقابل درخواست اشراف که برای شنیدن [[کلام خدا]] و [[مصاحبت]] [[پیامبر]] تقاضای طرد مؤمنان [[مستضعف]] را داشتند در این [[آیه]] [[خداوند]] به [[پیامبر]] {{صل}} چنین [[دستور]] می‌دهد: با کسانی باش {{متن قرآن|وَاصْبِرْ نَفْسَكَ}} که [[پروردگار]] خود را صبح و عصر می‌خوانند {{متن قرآن|مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ}} و تنها رضای او را می‌طلبند {{متن قرآن|يُرِيدُونَ وَجْهَهُ}} و هرگز به خاطر زیورهای [[دنیا]]، چشمان خود را از آنها بر مگیر {{متن قرآن|وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا}} و از کسانی که قلبشان را از یاد خود [[غافل]] ساختیم [[اطاعت]] مکن {{متن قرآن|وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا}} همان‌ها که از [[هوای نفس]] [[پیروی]] کردند {{متن قرآن|وَاتَّبَعَ هَوَاهُ}} و همان‌ها که همه کارهایشان افراطی است و خارج از رویّه و توأم با اسراف‌کاری {{متن قرآن|وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا}} از آنجا که طبع [[آدمی]] در لذت‌های مادی همیشه رو به افزون‌طلبی است، در همه شاخه‌های [[هوی و هوس]]، دائماً رو به [[افراط]] گام بر می‌دارد تا خود را هلاک و نابود سازد<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۲، ص ۸۳۲-۸۴۷.</ref>.