منذر بن عمرو انصاری در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''[[منذر بن عمرو انصاری ساعدی]]''' یکی از هفتاد نفری است که در [[عقبه]] با [[رسول خدا]] {{صل}} [[بیعت]] کرد و از نقبای دوازده نفره است. بعد از ورود [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به [[مدینه]] از جمله کسانی بود که برای [[پیامبر]] {{صل}} غذا می‌آوردند. پیامبر میان او و [[ابوذر غفاری]] [[عقد برادری]] بستند. او در [[سریه حمزة بن عبدالمطلب]] قبل از [[جنگ بدر]] و سپس در جنگ بدر شرکت کرد و سرانجام در [[جنگ بئر معونه]] کشته شد.

== مقدمه ==

[[منذر بن عمرو انصاری ساعدی]]، معروف به گردن‌کش برای [[مرگ]]، در [[عقبه]]، [[بدر]] و [[أحد]] حضور داشته است. وی یکی از هفتاد نفری است که با [[رسول خدا]] {{صل}} [[بیعت]] کرد و یکی از [[نقبای دوازده نفره]] است و یکی از کسانی است که در [[جاهلیت]] به عربی می‌نوشته‌اند<ref>الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۵۰-۱۴۵۱؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۴، ص۴۹۴-۴۹۵؛ الاصابه، ابن حجر، ج۶، ص۱۷۲.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[منذر بن عمرو بن خنیس (مقاله)|مقاله «منذر بن عمرو بن خنیس»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص ۳۵۹.</ref>

== منذر و [[بیعت عقبه]] ==

پس از [[عقبه اول]]، در سال بعدی که [[عقبه دوم]] تشکیل شد، شش نفر دیگر؛ [[ابو هیثم بن تیهان]]، [[عبادة بن صامت]]، [[ذکوان بن عبدالله]]، [[نافع بن مالک بن عجلان]]، [[عباس بن عبادة بن نضلة]] و هم [[پیمان]] با او، [[یزید بن ثعلبه]] [[مسلمان]] شده و با [[پیامبر]] {{صل}} بیعت کردند. گفته شده که [[مسعود بن حارث]] و [[عویم بن ساعده]] نیز از هم پیمانان آنها بوده‌اند. سپس [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[مصعب بن عمیر]] را به همراه آنها به [[مدینه]] فرستاد و او به [[منزل]] [[اسعد بن زراره]] وارد شد و [[مردم]] به [[دیدار]] وی می‌آمدند و پس از سخن گفتن [[اسلام]] را می‌پذیرفتند. در سال بعدی، "[[بیعت]] [[جنگ]]" تشکیل شد و داستان به این صورت بود که هفتاد مرد و [[زن]] از [[اوس و خزرج]]، [[دوازده نفر]] [[نماینده]] از میان خویش برگزیدند که آنها با [[نبی اکرم]] {{صل}} بیعت کنند؛ نه نفر از آنها اسعد بن زراره، [[جابر بن عبدالله انصاری]]، [[براء بن معرور]]، [[عبدالله بن حرام]]، [[سعد بن عباده]]، [[منذر بن عمرو]]<ref>در این جا منذر بن قمر ثبت شده است.</ref>، [[عبدالله بن رواحه]]، [[سعد بن ربیع]] و [[عبادة بن صامت]] خزرجی و سه نفر [[ابو هیثم بن کیهان]]، [[اسید بن حضیر]] و [[سعد بن خیثمه]] از [[اوس]] بودند<ref>السیرة النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۴۴۳-۴۴۴؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج۱، ص۱۵۱.</ref>.

== منذر و ورود [[پیامبر]] {{صل}} به [[مدینه]] ==

[[ابن هشام]] می‌نویسد: [[روز]] [[دوشنبه]] بود که [[رسول خدا]] {{صل}} به محله [[قباء]] وارد شد و تا [[روز جمعه]] (چهار روز) در قباء در میان [[قبیله]] [[بنی عمرو بن عوف]] ماند و در همان چند روز [[مسجد قباء]] را، نخستین مسجدی که در [[اسلام]] ساخته شده، به دست خود ساخت و چون روز جمعه شد، از قباء به سوی مدینه حرکت کرد و چون به محله [[بنی سالم بن عوف]] رسید، در وادی "رانوناء" [[نماز جمعه]] خواند. و این نخستین [[نماز]] جمعه‌ای بود که آن حضرت در مدینه خواند. پس از نماز، بزرگان قبیله مانند [[عتبان بن مالک]] و [[عباس بن عبادہ بن نضله]] و برخی دیگر نزد آن حضرت آمده، گفتند: "یا [[رسول الله]]، در میان قبیله ما [[منزل]] کن که هر چه بخواهی از [[اسلحه]] و مردان [[جنگجو]] و [[مال]] و آذوقه در [[دفاع]] از شما آماده است!" حضرت فرمود: "شتر مرا را رها کنید و راه او را باز کنید که او [[مأمور]] است!".

پس از آنجا گذشت و به محله [[بنی بیاضه]] رسید؛ بزرگان این [[قبیله]] نیز مانند [[زیاد بن لبید]] و [[فروة بن عمرو]] پیش آمده و مانند قبیله [[بنی سالم]] تقاضا کردند که آن حضرت در میان آن قبیله بماند و حضرت همان جواب قبلی را به آنها فرمود. و از آنجا نیز گذشت و به محله [[بنی ساعده]] وارد شد. در اینجا [[سعد بن عباده]] و [[منذر بن عمرو]] و برخی از بزرگان قبیله بنی ساعده پیش آمده، گفتند: "در میان قبیله ما فرود بیا که همه گونه [[فداکاری]] و [[آمادگی]] برای [[دفاع]] از شما آماده است". حضرت پاسخی را که به دو قبیله بنی سالم وبنی بیاضه داده بود، به آنها نیز داده و فرمودند: "شتر مرا را رها کنید، زیرا او مامور است". [[پیامبر]] {{صل}} سپس به محله [[بنی حارث]] بن [[خزرج]] رسید و بزرگان ایشان [[سعد بن ربیع]]، [[خارجه بن زید]] و [[عبدالله بن رواحه]] پیش آمده و همان موضوع را از پیامبر {{صل}} خواستند و همان پاسخ را نیز از آن حضرت شنیدند.

سپس پیامبر {{صل}} به محله [[بنی عدی بن نجار]] رسید؛ آنها که از طرف مادر با [[رسول خدا]] {{صل}} رابطه [[خویشاوندی]] داشتند و [[سلمی]] مادر [[عبدالمطلب]] از این قبیله بود، بزرگان خویش مانند [[سلیط بن قیس]]، ابو سلیط و [[اسیر بن ابی خارجه]] را با برخی دیگر به نزد آن حضرت فرستاده، از آن حضرت خواستند در میان آن قبیله [[منزل]] کند و گفتند: به میان دائی‌های خود بیا و از هرگونه حمایتی در این قبیله بهره‌مند شو! ولی رسول خدا {{صل}} همان پاسخ قبلی را به آنها را داد و آنان نیز جلوی شتر ایشان را رها کرده، مأیوسانه به خانه‌های خود بازگشتند. شتر پیامبر {{صل}} به محله [[بنی مالک بن نجار]] رسید، در همان جائی که اکنون [[مسجد]] آن حضرت قرار دارد، زانو زد و خوابید؛ [[زمین]] از آنِ دو [[کودک]] [[یتیم]] بود به نام‌های [[سهل]] و [[سهیل]]، [[فرزندان]] [[عمرو]] که به [[سرپرستی]] [[معاذ بن عفراء]] [[زندگی]] می‌کردند و در آن [[زمین]]، خرمای خود را خشک می‌کردند. شتر [[رسول خدا]] {{صل}} در آن زمین خوابید ولی آن حضرت از شتر پیاده نشد، از این رو شتر، برخاسته چند قدمی برداشت ولی دوباره به پشت سر خود نگاه کرده، به همان جای اول بازگشت و همان جا زانو زده، خوابید و گردن و سینه خود را نیز به زمین چسباند. در این وقت رسول خدا {{صل}} از شتر پیاده شده، پرسید: "این زمین از کیست؟" معاذ بن عفراء پیش آمده، گفت: "اینجا از آن [[فرزندان]] [[یتیم]] [[عمرو]]؛ [[سهل]] و [[سهیل]] است که من [[سرپرست]] آنها هستم و من آن دو را [[راضی]] می‌کنم تا آن را به شما واگذار کنند و شما در اینجا مسجدی بنا کنید". رسول خدا {{صل}} به [[اصحاب]] [[دستور]] داد در آنجا مسجدی بسازند و خود به [[خانه]] [[ابوایوب]] وارد شد و تا پایان ساخت [[مسجد]] و حجره‌های اطراف آن، در خانه [[ابو ایوب]] به سر برد، و پس از آماده شدن مسجد و حجره‌های اطراف، رسول خدا {{صل}} به آنجا رفت<ref>السیرة النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۴۹۴-۴۹۶.</ref>.

مرحوم [[طبرسی]] نیز می‌نویسد: وقتی [[ناقه پیامبر]] {{صل}} به در خانه [[ابو ایوب انصاری]] رسید، در آنجا به زمین نشست و [[پیامبر]] {{صل}} از [[ناقه]] پائین آمد، [[مردم]]، اطراف ایشان شدند و ایشان را به منازل خویش [[دعوت]] کردند و مادر ابوایوب، وسائل حضرت را به [[منزل]] خود برد. وقتی پیامبر {{صل}} دید مردم از وی دست بر نمی‌دارند، پرسید: "لوازم و وسائل من چه شد؟" گفتند: "مادر ابوایوب به منزلش برد". حضرت فرمود: {{متن حدیث|اَلْمَرْءُ مَعَ رَحْلِهِ}}؛ اکنون که لوازم مرا آنجا برده‌اند من در آنجا منزل خواهم کرد. [[اسعد بن زراره]] نیز شتر آن حضرت را به منزلش برد. ابوایوب در منزل خود یک اطاق بیش نداشت و بالای این اطاق نیز غرفه‌ای بود؛ او راضی نشد که خود به غرفه بالا رود و از حضرت در اطاق پائین پذیرائی کند، پس از ایشان پرسید: "یا [[رسول الله]]! پدر و مادرم فدای شما بادا به اطاق بالا می‌روید و یا در اطاق پائین می‌مانید؟ زیرا من [[دوست]] ندارم در اطاق بالا [[زندگی]] کنم". حضرت فرمود: "اطاق پائین برای ما مناسب‌تر است، زیرا [[مردم]] با ما رفت و آمد می‌کنند و این برای مراجعان، راحت‌تر است".

[[اسعد بن زراره]] هر [[روز]] برای [[پیامبر]] {{صل}} ناهار و [[شام]] می‌فرستاد؛ غذائی که برای ایشان می‌آوردند مقداری آب گوشت بود و [[سعد بن عباده]] نیز هر شب برای آن جناب شام می‌آورد و کسانی که در [[خدمت]] پیامبر {{صل}} بودند از این غذاها می‌خوردند و چیزی [[مسلمانان]] از آنها مانند کم نمی‌شد. پس از مدتی، تهیه شام و [[نهار]]، نوبتی شد و چند نفر از، اسعد بن زراره، [[سعد بن خیثمة]]<ref>استاد یوسفی غروی می‌نویسد: ظاهرا در این جا سهوی رخ داده است؛ زیرا سعد بن خیثمة انصاری از افراد طایفه بنی عمرو بن عوف در قباء بود و چنانکه گفته شد، زندگی می‌کرد و شاید که وی در قباء به آن حضرت رسیدگی می‌کرده و نه در مدینه. موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۲، ص۲۳ (پاورقی).</ref>، [[منذر بن عمرو]]، [[سعد بن ربیع]] و [[اسید بن حضیر]] هر کدام یک روز برای پیامبر {{صل}} [[غذا]] می‌آوردند<ref>اعلام الوری باعلام الهدی، [[طبرسی]]، ص۶۸-۶۷. [[بیهقی]] می‌نویسد: از [[انس بن مالک]]) [[روایت]] شده است که می‌گفت: من روزی را که پیامبر {{صل}} به [[مدینه]] آمد، دیدم؛ هیچ روزی را بهتر و فرخنده‌تر از آن ندیده‌ام چون پیامبر {{صل}} به مدینه رسید همه [[انصار]] از مرد و [[زن]] به استقبال آن حضرت آمدند و هر [[خانواده]] از ایشان می‌خواست که به [[خانه]] او برود و پیامبر {{صل}} می‌فرمود "[[ناقه]] مرا [[آزاد]] بگذارید، او [[مأمور]] است و جائی فرود خواهد آمد. و ناقه در برابر خانه [[ابو ایوب انصاری]] به [[زمین]] خوابید. [[زنان]] بنی نجار از [[خانه‌ها]] بیرون آمدند و در حالی که دایره و دف می‌زدند، این [[شعر]] را می‌خواندند:

{{عربی|نحن جوار من بنی النجار یا حبذا محمد من جار}}؛

[[پیامبر]] {{صل}} به سوی ایشان رفت و به [[مردم]] بنی نجار فرمود: مگر مرا [[دوست]] می‌دارید؟ گفتند: آری، به [[خدا]] [[سوگند]] که دوستت داریم. پیامبر {{صل}} هم سه مرتبه فرمود: من هم به خدا سوگند شما را دوست می‌دارم. (دلائل النبوه، ج۲، ص۵۰۸). استاد [[یوسفی غروی]] نیز در ذیل این مطلب می‌نویسد: [[بیهقی]] اولین کسی است که این مطلب را [[روایت]] می‌کند و [[ابن اسحاق]] و ابن [[هشام]] و [[یعقوبی]] و [[طبری]] و [[مسعودی]] آن را روایت نکرده‌اند. (موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۲، ص۲۴ پاورقی) [[علامه حلی]] نوشته است: [[اهل سنت]] درباره آن [[حضرت]] روایت کرده‌اند که وقتی [[رسول خدا]] {{صل}} به [[مدینه]] وارد شد، در حالی که زنان مدینه از [[خوشحالی]] ورود آن حضرت، دف می‌زدند، آن حضرت نیز با تکان دادن آستین خود با آنان می‌رقصید؛ سپس نوشته است: آیا چنین عملی از یک [[رئیس]] یا کسی که کمی [[وقار]] و [[ابهت]] دارد، صادر می‌شود؟ از چنین سخنان پاوه‌ای به خدا [[پناه]] می‌بریم. اگر چنین عملی به یکی از [[راویان]] این [[احادیث]] نسبت داده شود، آنها به [[سختی]] به مقابله بر می‌خیزند و از آن دوری می‌جویند؛ اما چگونه است که نسبت دادن چنین سخنان یاوه‌ای را به [[نبی اکرم]] جایز می‌شمارند که ایشان از تمامی آنها منزه است؟! (نهج الحق و [[کشف]] الصدق، ص۱۵۰-۱۵۲).</ref>. بعد از آن رسول خدا {{صل}} خانه‌ای برای خود ساخت و از [[منزل]] [[ابو ایوب]] بدان جا رفت. مدت اقامت آن حضرت نزد ابو ایوب، از ماه [[ربیع الاول]] آن سال تا ماه صفر سال [[آینده]] بود<ref>مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج۱، ص۱۶۱.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[منذر بن عمرو بن خنیس (مقاله)|مقاله «منذر بن عمرو بن خنیس»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص ۳۶۰ -۳۶۴.</ref>

== منذر و [[پیمان برادری]] ==

ابن هشام می‌نویسد: [[ابوذر غفاری]] با [[منذر بن عمرو خزرجی]] و [[سلمان فارسی]] با [[ابو درداء عویمر]] و [[بلال]]، [[مؤذن]] رسول خدا {{صل}} با [[ابو رویحه خثعمی]]، [[عقد برادری]] بستند. اینها کسانی بودند که [[رسول خدا]] {{صل}} بین آنها عقد برادری بسته و نام‌هایشان برای ما نقل شده است<ref>السیرة النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۵۰۶.</ref>. اما [[ابن عبدالبر]] می‌نویسد: به نقل واقدی، [[پیامبر]] {{صل}} بین منذر و [[طلیب بن عمیر]]، [[پیمان برادری]] بست. اما به نقل ابن اسحاق [[پیامبر]] {{صل}} بین منذر و [[ابوذر غفاری]] پیمان برادری بست و [[محمد بن عمر]]، منکر این قول است و می‌گوید: پیامبر {{صل}} بین اصحابش قبل از [[بدر]]، [[پیمان]] داشته [[برادری]] و بعد بست و [[ابوذر]] در این [[روز]] در [[مدینه]] نبوده و در بدر و [[احد]] و [[خندق]] حضور نداشته و بعد از آن نزد پیامبر {{صل}} آمده است<ref>الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۵۰-۱۴۵۱؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۴، ص۴۹۴-۴۹۵؛ الاصابه، ابن حجر، ج۶، ص۱۷۲.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[منذر بن عمرو بن خنیس (مقاله)|مقاله «منذر بن عمرو بن خنیس»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص ۳۶۴.</ref>

== منذر و سریه حمزه ==

این سریه در [[ماه رمضان]] و آغاز هفتمین ماه [[هجرت پیامبر]] {{صل}} بوده است. نخستین پرچمی را که پیامبر {{صل}} پس از ورود به مدینه برافراشت، به [[حمزة بن عبد المطلب]] سپرد و او را همراه سی سوار که نیمی از [[مهاجران]] و نیمی از [[انصار]] بودند و [[منذر بن عمرو]] هم در میان انصار بود، به سوی کاروان [[قریش]] روانه کرد. این گروه به منطقه سیف البحر رسیدند و هدفشان [[حمله]] به کاروانی از قریش بود که از [[شام]] بر می‌گشت و قصد داشت به [[مکه]] برود و [[ابوجهل]]، همراه سیصد سوار از اهالی مکه در آن کاروان بود. دو گروه به یک دیگر رسیده، و برای [[جنگ]]، صف کشیدند، ولی [[مجد]] بن [[عمرو]]، که با هر دو گروه هم [[پیمان]] بود، آنقدر میان هر دو طرف، رفت و آمد کرد که از جنگ دست برداشتند. سپس [[حمزه]] با [[یاران]] خود به مدینه برگشت و ابوجهل با یاران و کاروان خود به مکه رفت و آنها با هم درگیر نشدند<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۹-۱۰.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[منذر بن عمرو بن خنیس (مقاله)|مقاله «منذر بن عمرو بن خنیس»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص ۳۶۴ -۳۶۵.</ref>

== منذر و شرکت در [[جنگ بدر]] ==

واقدی می‌نویسد: تعداد کسانی که در [[جنگ]] حضور داشتند و کسانی که [[غایب]] بودند ولی [[پیامبر]] {{صل}} سهم آنها را از [[غنایم]]، پرداخت فرمود، [[سیصد و سیزده نفر]] بود و از [[طایفه]] [[بنی ساعدة بن کعب بن خزرج]]، [[ابو دجانه]]، که نامش [[سماک بن خرشة بن لوذان]] است و در جنگ یمامه کشته شد و از [[بنی زید بن ثعلبه]]، [[منذر بن عمرو]] که در بئر معونه کشته شد و پیامبر {{صل}} او را به [[فرماندهی]] [[مسلمانان]] گماشته بود. در این سریه حضور داشتند<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۶۸.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[منذر بن عمرو بن خنیس (مقاله)|مقاله «منذر بن عمرو بن خنیس»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص ۳۶۵.</ref>

== منذر و نزول آیه ==

مرحوم [[طبرسی]] می‌نویسد: روزی پیامبر {{صل}} گروهی از [[اصحاب]] خویش را برای [[شبیخون]] زدن، به سوی قبیله‌ای فرستاد و منذر بن عمرو انصاری، یکی از [[نقباء]] را [[امیر]] ایشان قرار داد، اما برگشت آنها طولانی شد. [[منافقان]] گفتند: همه آنها کشته شدند؛ پس [[خداوند]] این [[آیات]] را به پیامبر خویش نازل فرمود: {{متن قرآن|وَالْعَادِيَاتِ ضَبْحًا * فَالْمُورِيَاتِ قَدْحًا * فَالْمُغِيرَاتِ صُبْحًا * فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعًا * فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعًا}}<ref>«سوگند به آن اسبان دونده (که) نفس زنان (تاختند)، * و به (اسبان) اخگرافروز (با سم از سنگ راه)، * و به آن اسبان تازنده در پگاهان، * که با آن (تاختن)، غباری برانگیختند، * و با آن (تاختن)، در میان جمعی (از دشمنان) درآمدند،» سوره عادیات، آیه ۱-۵.</ref>.<ref>مجمع البیان فی [[تفسیر]] القرآن، طبرسی، ج۱۰، ص۸۰۲. مرحوم طبرسی در ادامه می‌نویسد: به نقل برخی، این [[سوره]] وقتی نازل شد که پیامبر {{صل}}، [[علی]] {{ع}} را به سوی [[قبیله]] [[ذات السلاسل]] فرستاد؛ بعد از آنکه چندین بار دیگران را (مانند [[ابوبکر]] و [[عمر]] و...) فرستاده بود و همه [[شکست]] خورده بودند. و از [[حضرت]] [[ابی عبدالله]] {{ع}} هم در [[حدیثی]] چنین نقل شده که فرمودند: این [[غزوه]] را ذات السلاسل نامیده‌اند برای آنکه برخی از این قبیله، کشته و برخی هم [[اسیر]] شدند، و اسرای ایشان را با ریسمان‌هایی محکم بستند، گویا ایشان را در زنجیر بسته‌اند. و چون این سوره نازل شد، پیامبر {{صل}} با [[مردم]] از [[مدینه]] بیرون رفته و [[نماز صبح]] را به [[جماعت]] خوانده در آن [[نماز]] [[سوره]] و العادیات را [[تلاوت]] کردند و چون نماز پایان یافت، [[اصحاب]] گفتند: ما این سوره را نمی‌شناسیم. [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: آری، [[علی]] {{ع}} بر دشمنانش [[پیروز]] شد و [[جبرئیل]] در این شب مژده این [[فتح]] را برای من آورد. پس علی {{ع}} بعد از چند [[روز]] [[غنائم جنگی]] و [[اسیران]] را آورد. ([[مجمع البیان]] فی [[تفسیر]] القرآن، ج۱۰، ص۸۰۳).

[[شیخ طوسی]] نیز در امالی با [[سند]] خود از [[امام صادق]] {{ع}} در این باره چنین نقل کرده است: رسول خدا {{صل}} [[عمر]] را به سریه‌ای فرستاد (سریه را معین نکرده است و او [[شکست]] خورده، بازگشت در حالی که اصحابش را [[ترسو]] می‌‌خواند و اصحابش او را ترسو می‌خواندند. پس از آنکه او با شکست نزد [[پیامبر اکرم]] {{صل}} بازگشت، آن [[حضرت]] به علی {{ع}} فرمود: تو لایق این کار هستی. پس آماده شو و تعدادی از [[مهاجر]] و [[انصار]] را که [[صلاح]] می‌دانی، آماده کن و به او فرمود که روزها مخفی شو و شب‌ها حرکت کن و مواظب باش که [[جاسوسی]] برای [[دشمن]]، خبر [[نبرد]]. علی {{ع}} به سوی دشمن حرکت کرده و صبح زود بر دشمن [[حمله]] کرد که در [[شأن]] این حادثه سوره و العادیات نازل شد. (الامالی، ص۴۰۷).</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[منذر بن عمرو بن خنیس (مقاله)|مقاله «منذر بن عمرو بن خنیس»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص ۳۶۵ -۳۶۶.</ref>

== منذر و جنگ بئر معونه ==

{{عربی|فررت و اسلمت این امک عامرا یلاعب اطراف الوسیج المزعزع}}؛

(الروض الانف، سهیلی، ج۶، ص۲۰۲).</ref> مشهور بود، نزد [[پیامبر]] {{صل}} آمد و برای آن حضرت دو اسب و دو [[ناقه]] [[هدیه]] آورد. پیامبر {{صل}} فرمود: "من هدیه فرد [[مشرک]] را نمی‌پذیرم!" و از او خواست [[مسلمان]] شود. او نه [[اسلام]] آورد و نه آن را رد کرد و گفت: "ای [[محمد]]، من [[آیین]] تو را کاری [[پسندیده]] و گرامی می‌بینم؛ [[خویشان]] من پشت سرم هستند، اگر چند نفری از [[یاران]] خود را همراه من بفرستی، امیدوارم [[قوم]] من [[دعوت]] تو را بپذیرند و از آیین تو [[پیروی]] کنند و اگر آنها از تو پیروی کنند، [[پیشرفت]] خواهی کرد!" [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "من از [[مردم]] نجد درباره یاران خود بیمناکم".

[[عامر]] گفت: "نترسید، من آنها را در [[پناه]] خود می‌گیرم و هیچ کس از [[اهل]] نجد به ایشان کاری نخواهد داشت. میان [[انصار]] هفتاد [[مرد]] [[جوان]] بودند که آنها را [[قاریان قرآن]] می‌نامیدند. آنها شب‌ها در گوشه‌ای از [[شهر مدینه]] جمع می‌شدند، [[نماز]] می‌گزاردند و درس می‌خواندند و تا هنگام صبح بیدار بودند و صبح گاه، برای خانه‌های پیامبر {{صل}} آب شیرین و هیزمی که جمع کرده بودند، می‌آوردند. خانواده‌های‌شان [[گمان]] می‌کردند که آنها در مسجدند و اهل [[مسجد]] [[تصور]] می‌کردند که آنها در خانه‌های‌شان هستند. پس از اینکه پیامبر {{صل}} پیشنهاد عامر را پذیرفت، [[دستور]] فرمود تا نامه‌ای هم نوشتند و به او دادند و [[منذر بن عمرو ساعدی]] را به [[فرماندهی]] یاران خود گماشت. آنها از [[مدینه]] بیرون رفتند و چون به منطقه [[چاه]] معونه، که از آب‌های [[قبیله]] [[بنی سلیم]] و حد فاصل سرزمین‌های [[بنی عامر]] و بنی سلیم بود، رسیدند، اردو زدند. منذر بن عمرو ساعدی نیز همراه با [[راهنمایی]] از قبیله بنی سلیم، به نام مطلب، حرکت کرد و چون به کنار چاه معونه رسید اردو زد. او چهارپایان خودشان را به چرا فرستاد و [[حارث بن صمه]] و [[عمرو بن امیه]] را با آنها همراه کرد. آن گاه، [[حرام بن ملحان]] را با [[نامه]] پیامبر {{صل}} و چند تن از بنی عامر، پیش عامر بن [[طفیل]]، از بزرگان بنی عامر، فرستاد. پس، چون [[حرام]] نزد عامر رسید، او نامه را نخواند و حرام بن ملحان را کشت و از [[بنی عامر]] برای [[جنگ]] با [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} [[یاری]] خواست. اتفاقا [[ابو براء]] هم، پیش از این واقعه، به ناحیه نجد رفته بود که به آنها بگوید [[باران]] [[پیامبر]] {{صل}} را در [[حمایت]] خود گرفته است و نباید کسی به ایشان کاری داشته باشد. بنی عامر تقاضای [[عامر]] بن [[طفیل]] را نپذیرفتند و گفتند: "ما حمایت ابو براء را رعایت می‌کنیم". [[قبیله بنی عامر]] از رفتن با عامر بن طفیل و [[جنگیدن]] با [[مسلمانان]] خودداری کردند و چون عامر بن طفیل چنان دید، از [[قبایل]] دیگر [[بنی سلیم]]، مانند عصیه و [[رعل]]، کمک خواست، آنها با او [[همراهی]] کرده، او را به [[ریاست]] خود برگزیدند. عامر بن طفیل گفت: "من ریاست را به [[تنهایی]] نمی‌پذیرم!" و این بود که آنان از پی او به [[راه]] افتادند تا اینکه به مسلمانان که از دیر آمدن [[دوست]] خود، [[حرام بن ملحان]]، نگران بودند، رسیدند. مسلمانان، که [[منذر بن عمرو ساعدی]] [[فرمانده]] آنان بود، با [[مشرکان]] رویارو شدند و مشرکان دور ایشان را گرفته و به شدت با آنها جنگیدند تا اینکه [[یاران رسول خدا]] {{صل}} همگی کشته شدند و فقط [[منذر بن عمرو]] زنده ماند<ref>نظر ابن هشام این است که همه کشته شدند مگر کعب بن زید از بنی نجار که هنوز رمقی در تن داشت و پس از رفتن دشمنان از میان کشته‌ها برخاست و به مدینه بازگشت و سپس در روز خندق، کشته شد. (السیرة النبویة، ج۲، ص۱۸۵).</ref>. پس، مشرکان به او گفتند: "اگر بخواهی به تو [[امان]] می‌دهیم". گفت: "دست در دست شما نمی‌گذارم و امانی هم از شما نمی‌پذیرم تا اینکه مرا به [[محل]] کشته شدن حرام بن ملحان ببرید و از حمایتی هم که به من داده‌اید دست بردارید". آنها مزاحم او نشدند و او را به محل کشته شدن [[حرام]] بردند و گفتند: "از امان و حمایت خود دست برداشتیم". پس، [[منذر بن عمرو]] با آنها جنگید تا کشته شد، و [[پیامبر]] {{صل}} درباره او فرمودند: "در برابر [[مرگ]]، گردن فرازی کرد". وقتی [[حارث بن صمه]]<ref>ابن هشام به جای حارث بن صمه از منذر بن محمد انصاری نام می‌برد. (السیرة النبویه، ج۲، ص۱۸۵).</ref> و [[عمرو بن امیه]] با اسب‌ها برگشتند، از پرواز لاشخورها بر فراز اردو به [[شک]] افتادند و گفتند: "به [[خدا]] قسم، [[یاران]] ما کشته شده‌اند و کسی غیر از [[اهل]] نجد ایشان را نکشته است!" و چون نزدیک شدند، از بالای تپه دیدند که یاران شان کشته شده‌اند و سواران [[دشمن]] آنجا هستند. حارث بن صمه به عمرو بن امیه گفت: "نظر تو چیست؟" او گفت: "[[فکر]] می‌کنم باید خود را به پیامبر {{صل}} برسانم و این خبر را به او بدهم". [[حارث]] گفت: "من از جایی که [[منذر بن عمرو]] کشته شده است حرکت نمی‌کنم". پس آن دو بر [[مشرکان]] [[حمله]] کردند و حارث دو نفر از ایشان را کشت؛ مشرکان او را هم مثل عمرو بن امیه [[اسیر]] کردند؛ آنها به حارث گفتند: "با تو چه کار کنیم؟ ما [[دوست]] نداریم که تو را بکشیم". او گفت: "مرا به [[محل]] کشته شدن منذر بن عمرو بن [[حرام]] برسانید و از [[حمایت]] من، [[دست]] بردارید". آنها چنان کردند و سپس بندهایش را گشوده، او را [[آزاد]] ساختند. اما او دو مرتبه حمله کرد و دو نفر از ایشان را کشت، پس، آنها نیزه‌های خود را به [[بدن]] او زدند و او را کشتند. [[عامر بن طفیل]] به عمرو بن امیه، که [[جنگ]] نکرده [[اسیر]] شده بود، گفت: "مادرم [[نذر]] کرده بود که برده‌ای آزاد کند، حالا تو به خواست او [[آزادی]]". پس، موی جلوی سر او را کند و آزادش ساخت. در همان شب که خبر بئر معونه به پیامبر {{صل}} رسید، خبر کشته شدن [[مرثد بن ابی مرثد]] و گروه [[محمد بن مسلمه]] هم به [[مدینه]] رسید. پیامبر {{صل}} فرمود: "این، نتیجه [[عمل]] [[ابو براء]] است؛ من این [[مأموریت]] را خوش نداشتم"<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۲، ص۱۸۴-۱۸۶؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج۱، ص۱۵۱؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، ج۲، ص۸۳۲-۸۳۳؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۰، ص۱۴۷-۱۴۸.</ref>.

قالوا له أمرین فاختر فیهما فاختار فی الرأی الذی هو أرفق}}؛المغازی، واقدی، ج۱، ص۳۵۳.</ref>.

[[ابن هشام]] نیز این سروده را به نقل از [[حسان]] درباره منذر، نقل کرده است: بر کشته‌های معونه، با صدای بلند [[گریه]] کنید و [[اشک]] چشم فراوان بریزید؛ بر [[لشکر]] [[رسول خدا]] {{صل}} در آن دمی که به [[مرگ]] رسیدند و مرگشان، سر رسید. آنها از دست رفتند به خاطر قومی که در [[پیمان]] خود [[خیانت]] کردند و [[حیله]] زدند. پس برای منذر، [[اندوهگین]] باشید، آن زمانی که برای مرگ با [[صبر]]، گردن کشید. این، شدنی بود که شخصی [[سب]] [[پاک]] دامن و گرامی از [[فرزندان]] عمرو، به [[مصیبت]] مرگ رسید<ref>{{عربی|علی قتلی معونة فاستهلی بدمع العین سحا غیر نزر