رَجَز در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

«رَجَز» در لغت به معنی [[اضطراب]] و سرعت و در اصطلاح یکی از انواع کهن شعرعرب و از بحرهای اصلی عروض است که از تکرار سه یا چهار بار «مستفعلن» حاصل می‌شود. [[رجزخوانی]] در [[جنگ]]، خواندن اشعار ارتجالی است که [[جنگجو]] در [[ستایش]] [[قبیله]] خود و خوارداشت قبیله حریف، در ابیاتی کوتاه (معمولاً دو یا سه [[بیت]]) و با وزن و آهنگ‌های حماسی می‌خواند. به دلیل ارتجالی سروده شدن، این اشعار معمولاً دارای اشکالات دستوری‌اند. در جنگ‌های [[عرب جاهلی]]، رجز بیشتر به عنوان سلاحی [[تبلیغی]] در جنگ و با دو [[هدف]] تقویت [[روحیه]] قبیله خود و [[تضعیف]] روحیه [[دشمن]] گفته می‌شده و در بیشتر موارد خالی از [[دشنام]] نبوده است. بعد از [[اسلام]]، رجزخوانی در [[خدمت]] بیان [[عقاید]] و [[شعائر اسلامی]] قرار گرفت. از جمله طبق گزارش [[مورخان]] در جنگ‌های [[جمل]] و [[صفین]]، [[یاران امام علی]] {{ع}} رجزهایی با مضمون [[دفاع]] از ساحت آن [[حضرت]] می‌خواندند. در [[روز عاشورا]] نیز [[سپاهیان]] دو طرف رجزخوانی‌هایی داشته‌اند که در برخی [[مقاتل]] متن آنها ثبت و ضبط شده است. رجزخوانی‌های پرشور سپاهیان [[امام حسین]] {{ع}} تماماً در بیان [[عقیده]] و هدف خود و [[بشارت بهشت]] به همرزمان خود و [[ترساندن]] [[سپاه]] دشمن از [[عقوبت]] [[جنگ با امام]] {{ع}} بوده است. آنها هرگز در راه [[تحقیر]] دشمن کلمه‌ای [[زشت]] به کار نبردند. حتی برخی جنگاوران [[سپاه عمر سعد]] مانند [[سنان]] هم در رجزخوانی خود به [[نبرد]] با شخصی از تبار والا [[افتخار]] کردند. از رجزهای معروف [[روز]] [[عاشوراء]] {{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنْ قَطَعْتُمُ يَمِينِي *** إِنِّي أُحَامِي أَبَداً عَنْ دِينِي}} منسوب به [[حضرت عباس]] {{ع}} و {{متن حدیث|أَمِيرِي حُسَيْنٌ وَ نِعْمَ الْأَمِيرُ *** سُرُورُ فُؤَادِ الْبَشِيرِ النَّذِيرِ}} از [[عمرو بن جناده]] را می‌توان ذکر کرد.