پرش به محتوا

اسماعیل بن مرار: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن '
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن ')
 
خط ۶: خط ۶:


==شرح حال [[راوی]]==
==شرح حال [[راوی]]==
در [[کتاب‌های رجالی]] قدما - مانند [[رجال برقی]]، [[رجال کشی]]، [[رجال نجاشی]]، [[فهرست شیخ طوسی]] - از اسماعیل بن مرار<ref>{{عربی|مَرّار: بفتح المیم، و تشدید الراء المهملة، والألف، والراء - وزان شداد - سمی به جمع}}؛ (ر.ک: تنقیح المقال، ج۱۰، ص۳۸۱، ش۲۴۳۸).</ref> یاد نشده است و تنها [[شیخ طوسی]] در [[کتاب الرجال]] در باب {{عربی|"من لم يرو عنهم{{عم}}"}} از وی یاد کرده و نوشته است: {{عربی|"روى عن يونس بن عبد الرحمن و روى عنه إبراهيم بن هاشم"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۲.</ref> و به دنبال آن در کتاب‌های رجالی پسین یاد شده است؛ لیکن در [[اسناد]] بسیاری از [[روایات]] قرار گرفته که مضامین بسیاری از آنها فقهی‌اند و در موضوعات دیگر [[معرفتی]] مانند [[تفسیر]]، [[اخلاق]] و [[عقاید]] نیز احادیثی نقل کرده است.
در [[کتاب‌های رجالی]] قدما - مانند [[رجال برقی]]، [[رجال کشی]]، [[رجال نجاشی]]، [[فهرست شیخ طوسی]] - از اسماعیل بن مرار<ref>{{عربی|مَرّار: بفتح المیم، و تشدید الراء المهملة، والألف، والراء - وزان شداد - سمی به جمع}}؛ (ر.ک: تنقیح المقال، ج۱۰، ص۳۸۱، ش۲۴۳۸).</ref> یاد نشده است و تنها [[شیخ طوسی]] در [[کتاب الرجال]] در باب {{عربی|"من لم يرو عنهم{{عم}}"}} از وی یاد کرده و نوشته است: {{عربی|"روى عن يونس بن عبد الرحمن و روى عنه إبراهيم بن هاشم"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۲.</ref> و به دنبال آن در کتاب‌های رجالی پسین یاد شده است؛ لکن در [[اسناد]] بسیاری از [[روایات]] قرار گرفته که مضامین بسیاری از آنها فقهی‌اند و در موضوعات دیگر [[معرفتی]] مانند [[تفسیر]]، [[اخلاق]] و [[عقاید]] نیز احادیثی نقل کرده است.


بر این اساس، اسماعیل بن مرار را می‌‌توان از [[راویان]] [[امامی مذهب]] که دارای جایگاه بالای [[حدیثی]] است، به شمار آورد؛ به ویژه که [[راوی]] تمام کتاب راوی جلیل القدری مانند [[یونس بن عبدالرحمن]]<ref>نجاشی درباره‌اش نوشته است: {{عربی|کان وجها فی أصحابنا، متقدما، عظیم المنزلة... و روی عن أبی الحسن موسی و الرضا{{عم}} و کان الرضا{{ع}} یشیر إلیه فی العلم و الفتیا...}}؛ (رجال النجاشی، ص۴۴۶، ش۱۲۰۸).</ref> است و [[شخصیت]] جلیل القدری همچون [[ابراهیم بن هاشم القمی]]<ref>نجاشی در موردش نوشته است: {{عربی|و أصحابنا یقولون: أول من نشر حدیث الکوفیین بقم هو...}}؛ (رجال النجاشی، ص۱۶، ش۱۸).</ref> از وی [[روایت]] کرده است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 247.</ref>
بر این اساس، اسماعیل بن مرار را می‌‌توان از [[راویان]] [[امامی مذهب]] که دارای جایگاه بالای [[حدیثی]] است، به شمار آورد؛ به ویژه که [[راوی]] تمام کتاب راوی جلیل القدری مانند [[یونس بن عبدالرحمن]]<ref>نجاشی درباره‌اش نوشته است: {{عربی|کان وجها فی أصحابنا، متقدما، عظیم المنزلة... و روی عن أبی الحسن موسی و الرضا{{عم}} و کان الرضا{{ع}} یشیر إلیه فی العلم و الفتیا...}}؛ (رجال النجاشی، ص۴۴۶، ش۱۲۰۸).</ref> است و [[شخصیت]] جلیل القدری همچون [[ابراهیم بن هاشم القمی]]<ref>نجاشی در موردش نوشته است: {{عربی|و أصحابنا یقولون: أول من نشر حدیث الکوفیین بقم هو...}}؛ (رجال النجاشی، ص۱۶، ش۱۸).</ref> از وی [[روایت]] کرده است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 247.</ref>


==[[طبقه راوی]]==
==[[طبقه راوی]]==
[[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] اسماعیل بن مرار دانسته نیست و از [[اصحاب]] یکی از [[معصومان]]{{عم}} نیز شمرده نشده است؛ اما راوی کتاب یونس بن عبدالرحمن (متوفای ۲۰۸ [[هجری قمری]]) <ref>خلاصة الاقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۱۸۴، ش۱.</ref> است که اگر در این سال دست کم بیست سال داشته باشد، دوران [[امام رضا]]، [[امام جواد]] و [[امام هادی]]{{عم}} را [[ادراک]] کرده؛ لیکن روایتی از آن بزرگواران نقل نکرده است، بدان جهت [[شیخ طوسی]] او را در باب {{عربی|من لم یرو عنهم}} ذکر کرده<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۲.</ref> که به معنای عدم روایت از [[ائمه]]{{عم}} است؛ نه به معنای عدم همدوران بودن با آن بزرگواران{{عم}}.
[[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] اسماعیل بن مرار دانسته نیست و از [[اصحاب]] یکی از [[معصومان]]{{عم}} نیز شمرده نشده است؛ اما راوی کتاب یونس بن عبدالرحمن (متوفای ۲۰۸ [[هجری قمری]]) <ref>خلاصة الاقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۱۸۴، ش۱.</ref> است که اگر در این سال دست کم بیست سال داشته باشد، دوران [[امام رضا]]، [[امام جواد]] و [[امام هادی]]{{عم}} را [[ادراک]] کرده؛ لکن روایتی از آن بزرگواران نقل نکرده است، بدان جهت [[شیخ طوسی]] او را در باب {{عربی|من لم یرو عنهم}} ذکر کرده<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۲.</ref> که به معنای عدم روایت از [[ائمه]]{{عم}} است؛ نه به معنای عدم همدوران بودن با آن بزرگواران{{عم}}.


[[آیت الله بروجردی]]، اسماعیل بن مرار را در طبقه هفتم از راویان ذکر کرده است<ref>طبقات رجال الکافی، ص۷۲.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 248.</ref>
[[آیت الله بروجردی]]، اسماعیل بن مرار را در طبقه هفتم از راویان ذکر کرده است<ref>طبقات رجال الکافی، ص۷۲.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۴ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۴، ص 248.</ref>
خط ۲۲: خط ۲۲:


==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]==
==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]==
گذشت که در میان قدما، تنها [[شیخ طوسی]] از اسماعیل بن مرار در [[کتاب الرجال]] یاد کرده؛ لیکن درباره [[توثیق]] و [[تضعیف]] وی نظر نداده است، از این رو بعضی از [[رجالیان]] او را از [[راویان مجهول]] به شمار آوردند و روایتش را تضعیف کردند<ref>{{عربی|و حکم جماعة بجهالته}} (تکملة الرجال، ج۱، ص۲۸۹)؛ {{عربی|و فیه - أی فی السند - إسماعیل بن مرار و یسار و کلاهما مجهولان}} (مجمع الفائده، ج۳، ص۳۷۳)؛ {{عربی|و هذه الروایة ضعیفة السند باشتمالها علی إسماعیل بن مرار و هو مجهول}}. (مدارک الاحکام، ج۸، ص۱۸۷).</ref>.
گذشت که در میان قدما، تنها [[شیخ طوسی]] از اسماعیل بن مرار در [[کتاب الرجال]] یاد کرده؛ لکن درباره [[توثیق]] و [[تضعیف]] وی نظر نداده است، از این رو بعضی از [[رجالیان]] او را از [[راویان مجهول]] به شمار آوردند و روایتش را تضعیف کردند<ref>{{عربی|و حکم جماعة بجهالته}} (تکملة الرجال، ج۱، ص۲۸۹)؛ {{عربی|و فیه - أی فی السند - إسماعیل بن مرار و یسار و کلاهما مجهولان}} (مجمع الفائده، ج۳، ص۳۷۳)؛ {{عربی|و هذه الروایة ضعیفة السند باشتمالها علی إسماعیل بن مرار و هو مجهول}}. (مدارک الاحکام، ج۸، ص۱۸۷).</ref>.


برخی قرائن، [[وثاقت]] یا دست‌کم [[حسن حال]] وی را به دست می‌دهند:
برخی قرائن، [[وثاقت]] یا دست‌کم [[حسن حال]] وی را به دست می‌دهند:
خط ۳۴: خط ۳۴:
۳. عدم استثنای نام اسماعیل بن مرار از سوی [[ابن ولید]] از کتاب [[نوادر الحکمه (کتاب)|نوادر الحکمه]] تألیف [[محمد بن احمد بن یحیی]]<ref>تعلیقة علی منهج المقال، ص۳۰.</ref>.
۳. عدم استثنای نام اسماعیل بن مرار از سوی [[ابن ولید]] از کتاب [[نوادر الحکمه (کتاب)|نوادر الحکمه]] تألیف [[محمد بن احمد بن یحیی]]<ref>تعلیقة علی منهج المقال، ص۳۰.</ref>.


'''توضیح:''' کتاب نوادر الحکمه نوشته [[محمد بن احمد بن یحیی بن عمران اشعری]] است که [[محدثان]] آن را {{عربی|"دبة الشبيب"}} می‌خوانند و محمد بن احمد بن یحیی [[ثقه]] و مورد اعتماد است؛ لیکن در نقل روایت، از [[راویان ضعیف]] [[روایت]]، و به روایات مرسل نیز اعتماد می‌کرده است، از این رو ابن ولید و به دنبالش [[شاگرد]] او [[شیخ صدوق]] مجموعه‌ای از [[راویان]] کتاب نوادر الحکمه را استثنا کردند و آنها را [[ضعیف]] دانستند<ref>ر.ک: رجال النجاشی، ص۳۴۸، ش۹۳۹.</ref> که به مستثنیات [[ابن ولید]] معروف است و اسماعیل بن مرار که از [[راویان احادیث]] محمد بن احمد بن یحیی شمرده می‌شود<ref>ر.ک: تهذیب الاحکام، ج۴، ص۲۱۹، ح۱۴. </ref>، از جمله آن مستثنیات نمی‌باشد.
'''توضیح:''' کتاب نوادر الحکمه نوشته [[محمد بن احمد بن یحیی بن عمران اشعری]] است که [[محدثان]] آن را {{عربی|"دبة الشبيب"}} می‌خوانند و محمد بن احمد بن یحیی [[ثقه]] و مورد اعتماد است؛ لکن در نقل روایت، از [[راویان ضعیف]] [[روایت]]، و به روایات مرسل نیز اعتماد می‌کرده است، از این رو ابن ولید و به دنبالش [[شاگرد]] او [[شیخ صدوق]] مجموعه‌ای از [[راویان]] کتاب نوادر الحکمه را استثنا کردند و آنها را [[ضعیف]] دانستند<ref>ر.ک: رجال النجاشی، ص۳۴۸، ش۹۳۹.</ref> که به مستثنیات [[ابن ولید]] معروف است و اسماعیل بن مرار که از [[راویان احادیث]] محمد بن احمد بن یحیی شمرده می‌شود<ref>ر.ک: تهذیب الاحکام، ج۴، ص۲۱۹، ح۱۴. </ref>، از جمله آن مستثنیات نمی‌باشد.


۴. واقع شدن اسماعیل بن مرار در [[سند روایت]] [[تفسیر]] [[علی بن ابراهیم قمی]]<ref>تفسیر القمی، ج۱، ص۲۰۵. در بعضی نسخه‌ها با عنوان اسماعیل بن مراد، اسماعیل بن قرار و اسماعیل بن ضرار ثبت شده که همه آنها مصحف هستند و درست آن اسماعیل بن مرار است، به قرینه راوی و مروی عنه.</ref>.
۴. واقع شدن اسماعیل بن مرار در [[سند روایت]] [[تفسیر]] [[علی بن ابراهیم قمی]]<ref>تفسیر القمی، ج۱، ص۲۰۵. در بعضی نسخه‌ها با عنوان اسماعیل بن مراد، اسماعیل بن قرار و اسماعیل بن ضرار ثبت شده که همه آنها مصحف هستند و درست آن اسماعیل بن مرار است، به قرینه راوی و مروی عنه.</ref>.
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش