جهاد در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[جهاد]] در لغت به‌معنای [[تلاش]] همراه با [[رنج]] و نیز به‌معنای [[جنگ]] آمده است. از این ماده، شصت‌ونه مورد در [[نهج البلاغه]] وارد شده است.

*از نگاه [[امام علی]] {{ع}} [[جهاد]] دارای [[جایگاه]] ویژه‌ای است. [[جهاد]] رکن اعلای [[اسلام]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۰۹</ref> و یکی از چهار رکن [[ایمان]] است<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۳۰</ref>. [[جهاد]] دری از درهای [[بهشت]] است که [[خداوند]] آن را به روی [[دوستان]] ویژه خود گشوده. [[جهاد]] [[لباس]] [[تقوا]] و زره و سپر مطمئن [[خداوند]] است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۷</ref>. [[برترین]] وسیله‌ای که متوسلین بدان به‌سوی [[خدای سبحان]] [[تمسک]] می‌جویند، [[ایمان]] به او و به رسولش و [[جهاد]] در راه اوست، زیرا [[جهاد]] قله رفیع [[اسلام]] و نشانه [[اخلاص]] مجاهدان و بر اساس سرشت توحیدی است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۰۹</ref>. [[جهاد]]، نه‌ تنها دری به‌سوی [[بهشت]]، بلکه درگاه رسیدن به [[خدای سبحان]] است. [[امام علی]] {{ع}} در [[تشویق]] به‌سوی [[جهاد]] می‌ماید: بشتابید به‌سوی [[جهاد]]، بشتابید به‌سوی [[جهاد]]، هرکس می‌خواهد به‌سوی [[خدا]] پر کشد پس (از سکونتگاه خویش) خارج شود<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۱</ref>. [[امام]] {{ع}} در فرازهای دیگر [[بهشت]] را زیر سایه نیزه‌ها<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۳۴</ref> و [[بهترین]] مرگ‌ها را [[شهادت]] می‌نامد. [[امام]] می‌فرماید: قسم به آن کسی که [[جان]] پسر ابی‌طالب در دست اوست، هزار ضربه [[شمشیر]] بر من آسان‌تر از [[مرگ]] در بستر در غیر [[طاعت]] [[پروردگار]] است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۲۲</ref>.

#از دست دادن [[آخرت]] و [[سعادت]] ابدی<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳۴</ref>.

*[[جهاد]] بر اساس اقسام آن و بر اساس [[مکلفین]] به مراتبی تقسیم می‌شود. [[امام]] می‌فرماید: [[خدا]] را، [[خدا]] را [در نظر داشته باشید] در مورد [[جهاد]] با [[اموال]] و جان‌ها و زبان‌هایتان در [[راه خدا]]<ref>نهج البلاغه، نامه ۴۷</ref>.

*[[نهج البلاغه]] سه نوع [[جهاد]] را مورد توجه قرار می‌دهد: [[جهاد]] مالی، [[جهاد]] جانی و [[جهاد]] زبانی، نزد [[امام]] بالاترین مرتبه [[جهاد]]، ادای سخن [[حق]] نزد [[حاکم]] [[ستمگر]] بیان شده است<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۳۶۶</ref>. از این‌رو [[امر به معروف و نهی از منکر]] با [[جهاد]] زبانی، [[انفاق]] و [[بذل و بخشش]] با [[جهاد]] مالی و پیکار در [[راه خدا]] و [[مجاهدت]] در میدان‌های [[مبارزه]] با [[جهاد]] جانی مطابقت دارد. افزون بر این، [[امام]] [[جهاد]] با [[دل]] را نیز در کنار [[جهاد]] با دست و زبان بیان می‌کند، که آن [[نکوهش]] زشتی‌ها در [[دل]] دارد<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۳۶۷</ref>.

*[[جهاد]] به فراخور افراد تغییر می‌یابد. برای مثال [[جهاد]] [[زن]] از نگاه [[حضرت]]، خوب شوهرداری است<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۳۱</ref>. نیز از نگاه [[امام]] برای هر [[انسان]] ضعیفی که [[توانایی]] [[جهاد]] نظامی ندارد، [[حج]] برای او [[جهاد]] به‌حساب می‌آید<ref>همان</ref>. هم‌چنین از روزه‌داری به‌عنوان [[جهاد]] یاد شده است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴</ref>. انجام آنچه در [[راه خدا]] همراه با [[سختی]] و مشقت است [[جهاد]] شمرده می‌شود. بر این اساس با تعیین [[وظیفه]] و [[سختی]] آن، [[ارزش]] [[جهاد]] نیز مشخص می‌شود. در عین حال [[هدف]] از انجام تمام اقسام [[جهاد]]، [[پروردگار]] و احیای [[ارزش‌های الهی]] است. [[امام]] {{ع}} در بیان [[همراهی]] خود با [[پیامبر]] در معرکه [[جهاد]] با [[مشرکان]] می‌فرماید: اگر ما مثل شما [[کوفیان]] سست‌عنصر بودیم هرگز پایه [[دین]] برپا و درختی از ایما سبز نمی‌شد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۵۵</ref>.

*بنابراین، [[هدف]] [[جهاد]] [[حفظ دین]] و [[ایمان]] و [[هدایتگری]] است. [[جنگ]] و جهاد عملی با [[دشمن]] در منطق [[امام]] به‌عنوان آخرین گزینه مطرح است. با نگاه به بیانات [[امام]] در هنگام تأخیر [[جنگ]] در [[صفین]] با این توضیح که ممکن است عده‌ای از آنان به جمعیت ما بپیوندند و [[هدایت]] شوند، می‌توان به این موضوع پی برد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۵۴</ref>. [[جنگ]] در حوزه اسلامی از باب [[امر به معروف و نهی از منکر]] است که گام اول در این مسیر [[اتمام حجت]] و گام آخر [[اقدام]] عملی است<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 270- 272.</ref>.