پرش به محتوا

صراط مستقیم در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۲: خط ۱۲:
*"[[صراط]]" در لغت به معنای راه راست و "مستقیم‌" اسم فاعل [[استقامت]]، به معنای راست و درست و [[پایداری]] است که هیچ گونه کژی در آن نباشد. استقامت‌ طریق، آن است که راست و بر خط مستوی باشد و طریق [[حق]] را به آن [[تشبیه]] کرده‌اند‌<ref>مفردات فی غریب القرآن ۴۰۷.</ref> بنابراین صراط مستقیم یعنی راه روشـن و راست که همه را در برمی‌گیرد و دارای روندگان بسیاری است.<ref>[[ابوالفضل کمالی|کمالی، ابوالفضل]]، [[صراط مستقیم (مقاله)|صراط مستقیم]]، ص ۲.</ref>
*"[[صراط]]" در لغت به معنای راه راست و "مستقیم‌" اسم فاعل [[استقامت]]، به معنای راست و درست و [[پایداری]] است که هیچ گونه کژی در آن نباشد. استقامت‌ طریق، آن است که راست و بر خط مستوی باشد و طریق [[حق]] را به آن [[تشبیه]] کرده‌اند‌<ref>مفردات فی غریب القرآن ۴۰۷.</ref> بنابراین صراط مستقیم یعنی راه روشـن و راست که همه را در برمی‌گیرد و دارای روندگان بسیاری است.<ref>[[ابوالفضل کمالی|کمالی، ابوالفضل]]، [[صراط مستقیم (مقاله)|صراط مستقیم]]، ص ۲.</ref>


==اصطلاح‌شناسی صراط مستقیم در قرآن==
==اصطلاح‌شناسی [[صراط مستقیم در قرآن]]==
*مفسران در مورد مقصود از صراط مستقیم نظرات مختلفی دارند، برخی مراد از صراط مستقیم را قرآن دانسته‌اند و برخی دیگر مراد از آن را اسلام و برخی از اقوال، [[پیامبر خاتم|پیامبراکرم]]{{صل}} و امامان معصوم{{عم}} را بیان کرده اند. مرحوم [[طبرسی]] در کتاب مجمع البیان پس از نقل اقوال یاد شده که در ذیل تفسیر آیه ۶ سوره فاتحه الکتاب آورده اسـت می‌نویسد: بهتر است که آن را بر معنای عام حمل کرد، به طوری که شامل همه مصادیق یاد شده شود؛ زیرا صراط مستقیـم، دینی است که خداوند به آن فرمان داده و آن اعم از توحید و عدل و ولایتِ کسانی است که اطاعت آنـان واجـب اسـت و همین معنا نیز در آیه ۶ سوره حمد مراد و مقصود خداوند است.<ref>مجمع البیان ج۱و ۲ ص۱۰۴</ref> این سخن طبرسی همان چیزی است که می‌توان از قرآن به دست آورد، از این روست که گـاه از تمـامی دیـن حـق بـه صـراط مستقیم یاد می‌شود و گاه دیگر از صراط پیامبر {{صل}} به عنوان صراط مستقیم تعبیر شده<ref>انعام آیه۱۵۳ و مؤمنون آیه۷۳</ref> و گاه دیگر راه ولایت راه راست دانسته می‌شود. در قرآن این معنای عام که مرحوم شیخ طبرسی بیان کرده است با واژگان دیگری نیز توضیح داده شده که می‌توان به واژگانی چون حنیف، صراط، صراط الحمید، صراط السوی، هی التی اقوم و مانند آن اشاره کرد.<ref>[[ابوالفضل کمالی|کمالی، ابوالفضل]]، [[صراط مستقیم (مقاله)|صراط مستقیم]]، ص ۲.</ref>
*[[مفسران]] در مورد مقصود از [[صراط مستقیم]] نظرات مختلفی دارند، برخی مراد از [[صراط مستقیم]] را [[قرآن]] دانسته‌اند و برخی دیگر مراد از آن را [[اسلام]] و برخی از اقوال، [[پیامبر خاتم|پیامبراکرم]]{{صل}} و [[امامان معصوم]]{{عم}} را بیان کرده‌اند. مرحوم [[طبرسی]] در [[کتاب]] [[مجمع البیان]] پس از [[نقل]] اقوال یاد شده که در ذیل [[تفسیر آیه]] ۶ [[سوره فاتحه]] الکتاب آورده اسـت می‌نویسد: بهتر است که آن را بر معنای عام حمل کرد، به طوری که شامل همه مصادیق یاد شده شود؛ زیرا [[صراط]] مستقیـم، [[دینی]] است که [[خداوند]] به آن [[فرمان]] داده و آن اعم از [[توحید]] و [[عدل]] و ولایتِ کسانی است که [[اطاعت]] آنـان واجـب اسـت و همین معنا نیز در [[آیه]] {{متن قرآن|اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ}}<ref>«راه راست را به ما بنمای» سوره فاتحه، آیه ۶.</ref> مراد و مقصود [[خداوند]] است.<ref>مجمع البیان ج۱و ۲ ص۱۰۴</ref> این سخن [[طبرسی]] همان چیزی است که می‌توان از [[قرآن]] به دست آورد، از این روست که گاه از تمامی [[دین حق]] به صـراط مستقیم یاد می‌شود و گاه دیگر از [[صراط]] [[پیامبر]]{{صل}} به عنوان [[صراط مستقیم]] تعبیر شده{{متن قرآن|وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ}}<ref>«و (دیگر) این که این راه راست من است از آن پیروی کنید و از راه‌ها (ی دیگر) پیروی نکنید که شما را از راه او پراکنده گرداند، این است آنچه شما را بدان سفارش کرده است باشد که پرهیزگاری ورزید» سوره انعام، آیه ۱۵۳.</ref> و {{متن قرآن|وَإِنَّكَ لَتَدْعُوهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«و به یقین تو آنان را به راهی راست می‌خوانی» سوره مؤمنون، آیه ۷۳.</ref> و گاه دیگر راه [[ولایت]] راه راست دانسته می‌شود. در [[قرآن]] این معنای عام که مرحوم [[شیخ طبرسی]] بیان کرده است با واژگان دیگری نیز توضیح داده شده که می‌توان به واژگانی چون [[حنیف]]، [[صراط]]، [[صراط]] الحمید، [[صراط]] السوی، هی التی اقوم و مانند آن اشاره کرد.<ref>[[ابوالفضل کمالی|کمالی، ابوالفضل]]، [[صراط مستقیم (مقاله)|صراط مستقیم]]، ص ۲.</ref>.


==صراط مستقیم در قرآن==
==صراط مستقیم در قرآن==
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش