پرش به محتوا

سلیم بن قیس هلالی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۴: خط ۲۴:


==[[سلیم]] از نظر مرحوم [[کشی]]==
==[[سلیم]] از نظر مرحوم [[کشی]]==
مرحوم کشی می‌نویسد: [[ابان بن ابی عیاش]] می‌گوید: [[سلیم بن قیس]] عامر هلالی کتاب را به او سپرده و برای وی خوانده است و او نیز آن را برای [[علی بن الحسین]]{{ع}} خوانده و آن [[حضرت]] فرموده است: {{متن حدیث|صدق سلیم رحمة الله علیه هذا حدیث نعرفه}}؛ [[سلیم]]، راست گفته است، این، [[حدیثی]] است که ما آن را می‌شناسیم. همچنین مرحوم کشی می‌نویسد: ابان از [[سلیم]] [[نقل]] می‌کند که گفت: "به [[علی]]{{ع}} گفتم: یا [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}! من از [[سلمان]] و [[مقداد]] و [[ابوذر]] مطالبی در [[تفسیر قرآن]] و روایت‌هایی از [[پیامبر]]{{صل}} و سپس [[تصدیق]] آن چه را از او شنیده بودم از شما شنیدم و در دست [[مردم]] مطالب بسیاری از [[تفسیر قرآن]] و [[احادیث]] منقول از [[پیامبر]]{{صل}} را دیدم که با آنچه از شما شنیده بودم، [[مخالف]] بود و شما معتقدید که آنها [[باطل]] است؟ آیا از نظر شما [[مردم]] به عمد بر [[پیامبر]]{{صل}} [[دروغ]] می‌بندند و [[قرآن]] را به [[رأی]] خویش [[تفسیر]] می‌کنند"؟<ref>ان شاء الله در جای خود نقل خواهد شد.</ref>
*مرحوم [[کشی]] می‌نویسد: [[ابان بن ابی عیاش]] می‌گوید: [[سلیم بن قیس عامر هلالی]] کتاب را به او سپرده و برای وی خوانده است و او نیز آن را برای [[علی بن الحسین]]{{ع}} خوانده و آن [[حضرت]] فرموده است: "[[سلیم]]، راست گفته است، این، [[حدیثی]] است که ما آن را می‌شناسیم"<ref>{{عربی|"صدق سليم رحمة الله عليه هذا حديث نعرفه}}</ref>؛ همچنین مرحوم [[کشی]] می‌نویسد: [[ابان]] از [[سلیم]] [[نقل]] می‌کند که گفت: "به [[علی]]{{ع}} گفتم: یا [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}! من از [[سلمان]] و [[مقداد]] و [[ابوذر]] مطالبی در [[تفسیر قرآن]] و روایت‌هایی از [[پیامبر]]{{صل}} و سپس [[تصدیق]] آن چه را از او شنیده بودم از شما شنیدم و در دست [[مردم]] مطالب بسیاری از [[تفسیر قرآن]] و [[احادیث]] منقول از [[پیامبر]]{{صل}} را دیدم که با آنچه از شما شنیده بودم، [[مخالف]] بود و شما معتقدید که آنها [[باطل]] است؟ آیا از نظر شما [[مردم]] به عمد بر [[پیامبر]]{{صل}} [[دروغ]] می‌بندند و [[قرآن]] را به [[رأی]] خویش [[تفسیر]] می‌کنند"؟<ref>ان شاء الله در جای خود نقل خواهد شد.</ref>
ابان می‌گوید: "بعد از [[وفات امام زین العابدین]]{{ع}} به [[سفر]] [[حج]] رفتم و [[امام باقر]]{{ع}} را [[ملاقات]] کردم و همه این [[حدیث]] را برایش [[نقل]] کردم و یک حرف هم از آن کم نکردم؛ پس چشمان آن [[حضرت]] اشکآلود شد و فرمود: "سلیم بعد از [[شهادت]] جدم، [[حسین]]{{ع}} نزد من آمد، در حالی که من در [[خدمت]] پدرم نشسته بودم و این [[حدیث]] را عیناً برایم [[نقل]] کرد. پدرم به او گفت: "راست گفتی؛ پدرم این [[حدیث]] را از [[امیر المؤمنین]]{{ع}} برایت [[نقل]] کرد، در حالی که ما حاضر بودیم. سپس [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} و آنچه را که از [[پیامبر]]{{صل}} شنیده بودند، برای [[سلیم]] [[نقل]] کردند"<ref>رجال الکشی، ص۱۰۴- ۱۰۵.</ref>.
*[[ابان]] می‌گوید: "بعد از [[وفات امام زین العابدین]]{{ع}} به [[سفر]] [[حج]] رفتم و [[امام باقر]]{{ع}} را [[ملاقات]] کردم و همه این [[حدیث]] را برایش [[نقل]] کردم و یک حرف هم از آن کم نکردم؛ پس چشمان آن [[حضرت]] اشک آلود شد و فرمود: "سلیم بعد از [[شهادت]] جدم، [[حسین]]{{ع}} نزد من آمد، در حالی که من در [[خدمت]] پدرم نشسته بودم و این [[حدیث]] را عیناً برایم [[نقل]] کرد. پدرم به او گفت: "راست گفتی؛ پدرم این [[حدیث]] را از [[امیر المؤمنین]]{{ع}} برایت [[نقل]] کرد، در حالی که ما حاضر بودیم. سپس [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} و آنچه را که از [[پیامبر]]{{صل}} شنیده بودند، برای [[سلیم]] [[نقل]] کردند"<ref>رجال الکشی، ص۱۰۴- ۱۰۵.</ref>.
الف: مرحوم شوشتری می‌نویسد: در خبر [[کشی]] [[تحریفات]] سندی و متنی هست و از نظر ما نام [[راوی]]، [[اسحاق بن ابراهیم]] بن [[عمر]] [[یمانی]] نیست و [[ابراهیم]] بن [[عمر]] [[یمانی]] است<ref>قاموس الرجال، شوشتری، ج۵، ص۲۳۹.</ref>.
#مرحوم [[شوشتری]] می‌نویسد: در خبر [[کشی]] [[تحریفات]] سندی و متنی هست و از نظر ما نام [[راوی]]، [[اسحاق بن ابراهیم بن عمر یمانی]] نیست و [[ابراهیم بن عمر یمانی]] است<ref>قاموس الرجال، شوشتری، ج۵، ص۲۳۹.</ref>.
ب: [[مرحوم خویی]] نیز می‌نویسد: آنچه در دو [[روایت]] [[نقل]] شده از کشی، به دست می‌آید، این است که [[سلسله]] [[روایت]] [[اسحاق بن ابراهیم]] بن [[عمر]] [[یمانی]]، از ابن اذینة، از [[ابان بن ابی عیاش]]، از [[سلیم بن قیس]] است و این دو [[روایت]] [[ضعیف]] هستند و دست کم درباره [[حسین بن علی]] بن [[کیسان]]، در این دو [[روایت]] [[تحریف]] صورت گرفته و [[راوی]] از [[ابن اذینه]] [[ابراهیم]] بن [[عمر]] [[یمانی]] [[نقل]] کرده است و نه از پسرش، [[اسحاق]]، و [[اسحاق]] بن إبراهیم اصلاً زنده نبوده و مطمئناً [[تحریف]] از نساخ بوده است و صحیح آن چنین است: [[حسن بن علی]] بن [[کیسان]] از ابی [[اسحاق]] [[ابراهیم]] بن [[عمر]] [[یمانی]] از ابن اذینة. در هر صورت، طریق شیخ به [[کتاب سلیم بن قیس]] در این دو [[سند ضعیف]] است، به ویژه درباره [[محمد بن علی]] الصیرفی (أبی سمینة)<ref>معجم رجال الحدیث، خویی، ج۸، ص۲۲۰ - ۲۲۷. شیخ طوسی نیز به این مطلب اشاره کرده است و می‌نویسد: سلیم بن قیس هلالی ضعیف است لاأقل از جهت محمد بن علی صیرفی أبی سمینة. (الفهرست، ص۳۱۰). میرزا حسین نوری در این باره می‌نویسد: سلیم بن قیس هلالی در کتاب الفهرست، ضعیف معرفی شده است و من می‌گویم: کتابش از اصول معروف است. (خاتمة المستدرک، ج۶، ص۱۵۸ - ۱۵۹)</ref>.
#[[مرحوم خویی]] نیز می‌نویسد: آنچه در دو [[روایت]] [[نقل]] شده از [[کشی]]، به دست می‌آید، این است که [[سلسله]] [[روایت]] [[اسحاق بن ابراهیم بن عمر یمانی]]، از [[ابن اذینة]]، از [[ابان بن ابی عیاش]]، از [[سلیم بن قیس]] است و این دو [[روایت]] [[ضعیف]] هستند و دست کم درباره [[حسین بن علی بن کیسان]]، در این دو [[روایت]] [[تحریف]] صورت گرفته و [[راوی]] از [[ابن اذینه ابراهیم بن عمر یمانی]] [[نقل]] کرده است و نه از پسرش، [[اسحاق]]، و [[اسحاق بن إبراهیم]] اصلاً زنده نبوده و مطمئناً [[تحریف]] از نساخ بوده است و صحیح آن چنین است: [[حسن بن علی بن کیسان]] از [[ابی اسحاق ابراهیم بن عمر یمانی]] از [[ابن اذینة]]. در هر صورت، طریق شیخ به [[کتاب سلیم بن قیس]] در این دو [[سند ضعیف]] است، به ویژه درباره [[محمد بن علی الصیرفی]] (أبی سمینة)<ref>معجم رجال الحدیث، خویی، ج۸، ص۲۲۰ - ۲۲۷. شیخ طوسی نیز به این مطلب اشاره کرده است و می‌نویسد: سلیم بن قیس هلالی ضعیف است لاأقل از جهت محمد بن علی صیرفی أبی سمینة. (الفهرست، ص۳۱۰). میرزا حسین نوری در این باره می‌نویسد: سلیم بن قیس هلالی در کتاب الفهرست، ضعیف معرفی شده است و من می‌گویم: کتابش از اصول معروف است. (خاتمة المستدرک، ج۶، ص۱۵۸ - ۱۵۹)</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[سلیم بن قیس هلالی (مقاله)|مقاله «سلیم بن قیس هلالی»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۳۷۷-۳۷۸.</ref>
آیا فردی به نام [[سلیم]] وجود داشته است یا نه؟
 
==آیا فردی به نام [[سلیم]] وجود داشته است یا نه؟==
[[شبهه]] اول: اولین کسی که چنین سخنی را مطرح کرده، [[ابن غضائری]] است که می‌نویسد: [[اصحاب]] ما می‌گویند: [[سلیم]] را نمی‌شناسند و از وی در خبرها یاد نشده است<ref>رجال ابن الغضائری، ج۱، ص۶۳.</ref>. [[محمد تقی مجلسی]] (اول) نیز این [[شبهه]] را مطرح کرده است و البته بلافاصله جواب می‌دهد: بعضی [[نقل]] کرده‌اند که فردی به نام [[سلیم]] وجود نداشته است<ref>روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محمدتقی مجلسی، ج۱۱، ص۳۶.</ref>. امّا [[ابن ابی الحدید]] معتزلی پس از اعتراف به وجود کتاب معروفی به نام [[کتاب سلیم]] در بین [[شیعه]] می‌نویسد: فردی معروف به [[سلیم بن قیس هلالی]] وجود ندارد و کتاب منسوب به وی ساختگی است<ref>شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۱۲، ص۲۱۶ - ۲۱۷.</ref>. به تازگی نیز مطرح شده که چون در کتاب‌ها و [[منابع تاریخی]] به طور مستقل نامی از [[سلیم]] برده نشده است، پس فردی به این نام وجود نداشته است<ref>مقاله پژوهشی درباره سلیم بن قیس، عبدالمهدی جلالی.</ref>.
[[شبهه]] اول: اولین کسی که چنین سخنی را مطرح کرده، [[ابن غضائری]] است که می‌نویسد: [[اصحاب]] ما می‌گویند: [[سلیم]] را نمی‌شناسند و از وی در خبرها یاد نشده است<ref>رجال ابن الغضائری، ج۱، ص۶۳.</ref>. [[محمد تقی مجلسی]] (اول) نیز این [[شبهه]] را مطرح کرده است و البته بلافاصله جواب می‌دهد: بعضی [[نقل]] کرده‌اند که فردی به نام [[سلیم]] وجود نداشته است<ref>روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محمدتقی مجلسی، ج۱۱، ص۳۶.</ref>. امّا [[ابن ابی الحدید]] معتزلی پس از اعتراف به وجود کتاب معروفی به نام [[کتاب سلیم]] در بین [[شیعه]] می‌نویسد: فردی معروف به [[سلیم بن قیس هلالی]] وجود ندارد و کتاب منسوب به وی ساختگی است<ref>شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۱۲، ص۲۱۶ - ۲۱۷.</ref>. به تازگی نیز مطرح شده که چون در کتاب‌ها و [[منابع تاریخی]] به طور مستقل نامی از [[سلیم]] برده نشده است، پس فردی به این نام وجود نداشته است<ref>مقاله پژوهشی درباره سلیم بن قیس، عبدالمهدی جلالی.</ref>.
پاسخ‌ها به این [[شبهه]]
پاسخ‌ها به این [[شبهه]]
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش