نمایش مبدأ برای بر اساس آیه مودت وجوب محبت چگونه بر امامت امام علی دلالت می‌کند؟ (پرسش)

{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی = [[امامت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ امامت]]
| موضوع فرعی = بر اساس [[آیه مودت]] [[وجوب محبت]] چگونه بر [[امامت امام علی]] دلالت می‌کند
| تصویر = 110050.jpg
| اندازه تصویر = 200px
| نمایه وابسته = [[کلیاتی از امامت (نمایه)|کلیاتی از امامت]]
| مدخل اصلی = [[امامت]]
| موضوعات وابسته = 
| تعداد پاسخ = ۱
}}
'''بر اساس [[آیه مودت]] [[وجوب محبت]] چگونه بر [[امامت امام علی]] دلالت می‌کند''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[امامت (پرسش)|امامت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[امامت]]''' مراجعه شود.

== پاسخ نخست ==
[[پرونده:1103557498.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[علی ربانی گلپایگانی]]]]
حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی ربانی گلپایگانی]]''' در کتاب ''«[[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]»'' در این‌باره گفته‌ است:

«[[وجوب محبت اهل بیت پیامبر]]{{صل}} که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در صدر آنان قرار دارد، مستلزم [[وجوب اطاعت]] از آنان است و وجوب اطاعت به طور مطلق، مساوق با [[امامت]] است.

[[علامه حلی]]، چهارمین آیه‌ای که در کتاب “نهج الحق” برای [[اثبات]] [[امامت امیرالمؤمنین]]{{ع}} به آن [[استدلال]] کرده، [[آیه]] “مودت فی القربی” است. پس از [[نقل روایت]] [[ابن عباس]] که [[پیامبر]]{{صل}} در پاسخ این سؤال که مقصود از [[خویشاوندان]] شما که [[مودت]] آنان [[واجب]] است چه کسانی‌اند؟ فرمود: [[علی]]، [[فاطمه]] و دو فرزند آنان، گفته است: “وجوب مودت، مستلزم وجوب اطاعت است”<ref>نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۷۵.</ref>.
ایشان در کتاب “منهاج الکرامه” نیز گفته است: “مخالفت با علی{{ع}} با [[وجوب]] مودت آن [[حضرت]] منافات دارد، چنان که [[امتثال اوامر]] او، نشانه مودت او است، بنابراین، [[اطاعت]] از او (به صورت مطلق) واجب است، و این همان معنای امامت است<ref>منهاج الکرامة، ص۱۴۷.</ref>.

'''توضیح استدلال'''
::::::در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}، مودت خویشاوندان خاص پیامبر{{صل}} که - مطابق [[روایت]] ابن عباس-، علی، فاطمه، [[حسن]] و [[حسین]]{{عم}} می‌باشند، به صورت مطلق و بدون هیچ قید و شرطی واجب شده است، چنین مودتی ملازم با امامت است؛ زیرا اولاً: مودت مطلق، مستلزم وجوب اطاعت و [[حرمت مخالفت]] است، چون [[عدم اطاعت]] و [[مخالفت]]، با مودت مطلق [[سازگاری]] ندارد، این وجه همان است که در استدلال علامه حلی بیان شده است، یعنی مقصود ایشان از این که وجوب مودت مستلزم وجوب اطاعت است، و این که مخالفت با مودت سازگاری ندارد، مودت مطلق، یعنی مودت در همه حالات و به لحاظ همه اقوال و [[افعال]]<ref>{{عربی|أن وجوب المودة مطلقا يستلزم وجوب الطاعة مطلقا}}. دلائل الصدق، ج۲، ص۱۲۵.</ref> است، و وجوب اطاعت مطلق از فردی به معنای امامت او است.

و ثانیاً: وجوب مودت مطلق و بی قید و شرط، مستلزم [[عصمت]] است؛ زیرا غیر [[معصوم]] چه بسا در اقوال یا افعالش مرتکب [[خطا]] و [[گناه]] شود، که در آن صورت، [[محبت]] او واجب و بلکه جایز نخواهد بود.

[[عصمت]]، از دو جهت مستلزم [[امامت]] است: یکی از این جهت که [[اطاعت از معصوم]] [[واجب]] و [[مخالفت]] با او [[حرام]] است، و کسی که دارای چنین مقامی باشد که اطاعتش به صورت مطلق واجب و مخالفت با او به صورت مطلق حرام باشد، [[امام]] خواهد بود. و دیگر این که عصمت [[شرط امامت]] است، و چون در میان [[صحابه]]، غیر از [[امیرالمؤمنین]]، [[فاطمه زهرا]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{ع}}، کسی دارای [[مقام عصمت]] نبود، بنابراین امامت آنان منتفی خواهد بود و امیرالمؤمنین{{ع}} که واجد صفت عصمت بوده است، امام [[امت اسلامی]] پس از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بوده است<ref>{{عربی|وجوب المودة يستلزم وجوب الطاعة، لان المودة انما تجب مع العصمة، اذ مع وقوع الخطا منهم، يجب ترك مودتهم، كما قال تعالى {{متن قرآن|لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ}} و غيرهم ليس بمعصوم اتفاقا، فعلى و ولداه الأئمة}}. حق‌الیقین، شبر، ج۱، ص۲۷؛ احقاق الحق، ج۳، ص۲۳.</ref>.

'''اشکال''': [[وجوب محبت اهل بیت پیامبر]]{{صل}} به صورت مطلق، از آن جهت است که آنان منتسب به [[پیامبر]] می‌باشند، لذا با [[معصوم]] نبودن آنان منافات نخواهد داشت.

'''پاسخ''': انتساب به پیامبر{{صل}}، عموم [[خویشاوندان]] آن [[حضرت]] را شامل می‌شود، در حالی که [[آیه]] {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}، چنان که در [[روایات]] تصریح شده، عمومیت ندارد، بنابراین، [[وجوب]] [[مودت]] مطلق آنان، به خاطر ویژگی [[شخصیت]] و [[برتری]] خود آنان است؛ آنان - چنان که پیش از این بیان شد- کسانی‌اند که از نظر [[کمال وجودی]] و تعالی [[معنوی]]، در افق کمال و تعالی وجودی و معنوی پیامبر{{صل}} قرار دارند، و همانند [[رسول اکرم]]{{صل}} از ویژگی عصمت برخوردارند، به همین جهت، [[محبت]] آنان در خور آن است که به منزله [[اجر]] [[رسالت پیامبر]]{{صل}} به شمار آید.

'''اشکال''': وجوب مودت ذوی القربایی که در [[آیه شریفه]] مقصودند، اگر چه مطلق است، ولی با [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]] دال بر [[حرمت]] [[محبت]] [[گناه]] و گناه کار، [[مقید]] می‌گردد، یعنی [[مودت]] آنان به مواردی که گفتار و رفتارشان برخلاف [[دستورات الهی]] نباشد (در غیر [[معصیت]]) اختصاص دارد. بنابراین، [[آیه شریفه]] بر [[عصمت]] آنان دلالت نمی‌کند.

'''پاسخ''': این مطلب به ذوی القربای [[پیامبر]]{{صل}} اختصاص ندارد، بلکه عموم [[مؤمنان]] را شامل می‌شود؛ زیرا مودت [[ایمانی]] عمومیت دارد، و مودت هر [[انسان]] با ایمانی از آن حیث که دارای [[ایمان]] است و نیز مودت او در خصوص اقوال و [[افعال]] خوب او [[واجب]] است. بنابراین، محبت ذوی القربای پیامبر{{صل}} که در آیه شریفه {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} مقصودند، هیچ‌گونه قید و شرطی ندارد، و آن، جز با عصمت آنان، معقول و [[مشروع]] نخواهد بود<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۴۲.</ref>.(...)

[[وجوب]] مطلق [[محبت]] (محبت فی الجمله) مستلزم [[وجوب اطاعت]] نیست، ولی [[وجوب محبت]] مطلق (محبت بالجمله) مستلزم وجوب اطاعت است. آن‌چه مبنای [[استدلال]] بر [[امامت امیرالمؤمنین]]{{ع}} است، محبت مطلق (بالجمله) است، نه مطلق محبت (فی الجمله)، و آن چه [[شیخ صدوق]] درباره وجوب محبت هر [[انسان]] [[علوی]] گفته است، مطلق محبت است نه محبت مطلق و همه جانبه، بنابراین در [[کلام]] [[دهلوی]] و [[آلوسی]]، محبت مطلق به مطلق محبت، خلط شده است.

این سخن که هر کس اطاعتش [[واجب]] باشد، لزوماً دارای [[مقام امامت]] نیست، درست است، ولی این مطلب مبنای استدلال نیست؛ مبنای استدلال وجوب اطاعت مطلق است. عموم [[پیامبران الهی]] که [[اطاعت]] از آنان به صورت مطلق واجب بوده است، دارای مقام امامت بوده‌اند، و [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا}} با آن منافات ندارد؛ زیرا بر اساس تصریح [[قرآن کریم]]، [[بنی‌اسرائیل]] از [[پیامبر خدا]] خواستند که [[فرمان روایی]] ([[فرماندهی]]) را برایشان [[تعیین]] کند تا با دشمنانشان بجنگند، و آن [[پیامبر]] به [[دستور خداوند]] [[طالوت]] را به عنوان [[فرمانده]] برای آنان تعیین کرد: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ... * وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا}}<ref>«آیا به (سرگذشت) بزرگان بنی اسرائیل پس از موسی ننگریسته‌ای که به پیامبری که داشتند گفتند: پادشاهی بر ما بگمار تا در راه خداوند کارزار کنیم... * و پیامبرشان به آنان گفت: خداوند طالوت را به پادشاهی شما گمارده است» سوره بقره، آیه ۲۴۶-۲۴۷.</ref>.

اگر آن پیامبر، [[مقام فرمانروایی]] و [[زعامت سیاسی]] آنان را بر عهده نمی‌داشت، [[رجوع]] بنی‌اسرائیل به او برای تعیین فرماندهی برای [[جنگ]] با دشمنانشان، وجهی نداشت، بلکه خود به تعیین فرمانده [[اقدام]] می‌کردند.

مفاد [[آیه شریفه]]، [[امامت]] عموم [[اهل‌بیت پیامبر]]{{صل}} نیست، بلکه کسانی از [[اهل بیت]] است که از ویژگی [[افضلیت]] و [[عصمت]] برخوردارند که عبارتند از [[علی بن ابی طالب]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]]{{عم}} و دیگر [[امامان معصوم]] از [[اهل بیت پیامبر]] اکرم{{صل}}»<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۴۷.</ref>.

== پانویس ==
{{پانویس}}

[[رده:پرسش]]
[[رده:پرسمان امامت]]

[[رده:(اا): پرسش‌های امامت با ۱ پاسخ]]