صفحهٔ اصلی
به نسخهٔ آزمایشی دانشنامهٔ امامت و ولایت (امامت‌پدیا) خوش آمدید
این دانشنامه وابسته به مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت و زیر نظر حضرت آیت الله محسن اراکی است.
با ۴۷٬۵۰۶ نوشتار به زبان فارسی
امام رضا (ع) دهمین نفر از چهارده معصوم(ع) و هشتمین پیشوای مسلمانان، ۱۱ ذی قعده سال ۱۴۸ه. ق. در مدینه به دنیا آمد. پدر ارجمندش موسی بن جعفر(ع) و مادر آن حضرت نجمه خاتون نامیده می‌شد.
در دوران امامت حضرت رضا مکتب اهل بیت(ع) از جهت علمی و اجتماعی به حدّی رشد کرده و گسترش یافته بود که می‌توانست قدرت سیاسی را تجربه نماید. برخلاف شروع امامت پدرش، امامت آن جناب به طور علنی و با قدرت شروع شد. خلفای عباسی معاصر آن امام معصوم(ع) سه نفر بودند: هارون، محمد امین و عبدالله مأمون. واگذاری منصب ولایت‌عهدی به امام رضا(ع) از چاره‌هایی بود که برای گریز از خطر شیعه یافتند. بدین‌سان، دوران امامت امام رضا(ع) را به دو دوره پیش و پس از ولایت‌عهدی تقسیم کرد. دوره نخست از سال ۱۸۳ تا ۲۰۱ یعنی از آغاز امامت تا سفر به خراسان و دوره دوم از سال ۲۰۱ تا ۲۰۳ (شهادت حضرت).
مشهور است که برجستگی‌های اخلاقی آن امام همام(ع) عبارت بوده‌اند از:
- زهد و بندگی: علی بن موسی(ع) در بی‌رغبتی به دنیا و بندگی خدا، جهد فراوان داشت.
- فروتنی: در برابر مردم بسیار فروتن بود. هیچ گاه با کسی تندی نکرد و کلام کسی را نبُرید و پایش را هنگام نشستن پیش کسی دراز نکرد یا به دیوار تکیه نداد.
- علم و آگاهی: دانش امام رضا(ع) را نمی‌توان با کسی از مردمان زمانه‌اش به قیاس نهاد. فضل و برتری علمی‌اش همواره در مناظراتی که با علما و بزرگان دیگر ادیان و فِرَق برگزار می‌شد، آشکار بود.
- سخاوت و بخشش: امام رضا(ع) همچون پدران پاک خویش در این صفت شهره دوست و دشمن بود..
- فصاحت و بلاغت: چون امام رضا(ع) در تشریح و بیان موضوعی لب به سخن می‌گشود، هر شنونده‌ای را به سکوت وا می‌داشت و بر هر کسی اثر می‌نهاد.
مأمون که با ولایت‌عهدی امام رضا(ع) کار را بر خویش سخت کرده و به اهداف خویش نیز نرسیده بود، تصمیم بر قتل امام رضا(ع) گرفت و در آخر ماه صَفر سال ۲۰۳ ه. آن امام همام را در پنجاه و پنج سالگی به شهادت رساند. مرقد مطهر امام رضا(ع) در طوس در قریه‌ای به نام سناباد از نوقان در مکانی معروف به مشهد است که در آن زمان جزء زمین "حمید بن قحطبه" بوده است
برخی از ویژگی‌های منتظران واقعی به اختصار چنین است:
- ویژگی‌های فکری و اعتقادی (علمی و معرفتی): فکر، زیربنای اعمال و رفتار انسان است و باورهای اساسی حیات آدمی را در حصار خود حفظ میکند. در جریان انتظار انسان با قرار گرفتن تحت تربیت حضرت ولی عصر(ع) و طهارت فکری و عقلی رشد میکند. آنچه قیام و انقلاب جهانی امام زمان(ع) را از دیگر انقلاب‌ها متمایز و ممتاز می‌سازد، دگرگونی‌های اعتقادی و باور انسان‌هاست که در پرتو تلاش‌های او و یارانش پدید خواهد آمد. برخی از ویژگی‌های فکری و اعتقادی اصحاب امام مهدی(ع) عبارت‌اند از: بینش عمیق نسبت به خداوند؛ شناخت و اعتقاد به امام زمان و بصیرت و آگاهی.
- ویژگی‌های روحی و روانی (معنوی و عرفانی): برای درک زمان ظهور حضرت مهدی(ع)، اساسی‌ترین ویژگی در بخش رفتار، ایجاد آمادگی روحی و روانی در خود است. از جمله ویژگی‌های روحی و روانی اصحاب امام مهدی(ع) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: قدرت والای روحی و عشق به خداوند و امام زمان(ع).
- ویژگی‌های اخلاقی و تربیتی: از ویژگی‌های اصلی اصحاب حکومت مهدوی، تهذیب نفس و آراستگی به مکارم اخلاق است. انتظار در بین جامعۀ منتظر؛ فرهنگی ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند جامعۀ اسلامی را در راه پیشرفت و تکامل جلو ببرد. چند نمونه از ویژگی‌های اخلاقی و تربیتی ایشان عبارت است از: اهل عبادت و پارسایی و صلابت؛ ولایت‌پذیری و فرمانبرداری کامل از امام؛ نصرت دین خدا و ترویج احکام الهی: زهد و ساده‌زیستی؛ اخلاق محوری؛ صبر و بردباری و اخلاص و انگیزه الهی.
- ویژگی‌های سیاسی: انسان‌ها خواستار حکومتی صالح، دور از منکر و ریا فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در جهان حاکم سازد، ظلم، اختناق، استکبار و استبعاد را نفی کند. بدون شک با توجه به جهانی بودن حکومت حضرت مهدی(ع)، نیازمند بازشناسی و بازنمایی ابعاد سیاسی حکومت جهانی آن حضرت به جهانیان هستیم. برخی از ویژگی‌های سیاسی اصحاب امام مهدی(ع) عبارت است از: فروتنی در برابر مؤمنان و گردن‌فرازی در مقابل کافران؛ اقتدار و استقامت؛ اتحاد و همدلی؛ دارای نظم و انضباط تشکیلاتی و دارای روحیۀ اصلاح‌گری در جامعه.
- ویژگی‌های اقتصادی: حراست از فرهنگ دینی و زنده نگه داشتن اندیشۀ اسلامی از وظایف منتظران است و بدون تردید تبلیغ این فرهنگ پویا بدون پشتوانۀ مالی و اقتصادی امکان‌پذیر نیست و به همین جهت منتظران باید با سعی و تلاش در عرصه‌های مختلف این آمادگی مالی و اقتصادی برای ظهور را فراهم کنند.
- ویژگی‌های نظامی و انتظامی: انسان منتظرِ یک قیام بزرگ و یک درگیری عظیم جهانی، باید آمادگی برای آن داشته باشد. ویژگی‌های نظامی اصحاب امام مهدی(ع) به این شرح است: سپاهیان جوان؛ جان نثاری و شهادت‌طلبی؛ شجاعت و دلیری و نیرومند و قوی.
دانشنامه امام رضا (ع)، مجموعه‌ای است دو جلدی که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون مفاهیم، شخصیت‌ها، مکان‌ها و کتاب‌ها و آثار مرتبط با امام رضا (ع) میپردازد. این مجموعه به قلم پژوهشگران سه نهاد جامعة المصطفی العالمیة، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا (ع) نگاشته شده است و انتشارات مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی انتشار آن را به عهده داشته است.
در معرفی این کتاب آمده است: «اثر حاضر، مجموعه‌ای از مدخل‌ها و مقاله‌های است که در موضوع امام رضا (ع) به رشته تحریر درآمده است. این مجموعه دارای استناد و ارجاع‌های پرشماری است که به شیوه الفبایی نگاشته شده است. این کتاب در پی تبیین فرهنگ و معارف رضوی، کتب و آثار و معرفی شخصیت‌های است که از اصحاب امام رضا (ع) بوده‌اند یا از امام رضا (ع) روایت نقل کرده یا امام رضا (ع)، آنان را ستایش یا نکوهش نموده است. مدخل‌های این دانشنامه در سه گروه: مفاهیم، اعلام و اماکن و کتاب‌ها می‌‌باشد. ساختار مقالات در بخش مفاهیم براساس: زبان‌شناسی، سنخ‌سنجی مقاله است. در بخش شخصیت‌ها و مکان‌ها بر دو دسته شخصیت و مکان با محور شرح حال، شخصیت علمی و نقش سیاسی و فرهنگی آن میپردازد. در بخش کتاب و آثار نیز به نام درست کتاب، کتاب‌های معرفی شده در مقالات و ترجمه‌ها اشاره شده است».
- محسن باقر الموسوی
- سید محمد کاظمی قهفرخی
- مدیریت ما (کتاب)
- مدیریت با رویکرد علوی (کتاب)
- فرشته فلاحی
- داود نوری
- مصطفی امامی
- وحی در فلسفه دین و کلام جدید
- نصب الهی امام علی در قرآن
- نصب الهی امام علی در کلام اسلامی
- نبی در قرآن
- رسول در قرآن
- ویژگی‌های قرآن در قرآن
- المدرسة النبویة العسکریة (کتاب)
- عبدالرحمن بن عائذ ثمالی کندی
