صفحهٔ اصلی
حضرت فاطمه معصومه (س) پس از امام رضا (ع)، دومین شخصیت خاندان موسی بن جعفر (ع) به شمار میآید و به القاب والایی چون معصومه، کریمه اهل بیت و اخت الرضا (ع)، خوانده شده است. شخصیت معنوی و ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س) به اندازهای است که زیارت وی از سوی امام معصوم (ع) ترغیب شده است. امام رضا (ع) در جواب سعد بن سعد فرمود: «مَنْ زَارَهَا فَلَهُ الْجَنَّةُ» (هر کس او را زیارت کند، ثوابش بهشت خواهد بود.). همچنین امام جواد (ع) میفرمایند: «مَنْ زَارَ عَمَّتِي بِقُمَ فَلَهُ الْجَنَّةُ» (هر که عمهام را در قم زیارت کند، بهشت از آن اوست.).
بعد از اینکه امام رضا (ع) توسط مامون عباسی به مرو فراخوانده شد، حضرت معصومه (س) در سال ۲۰۱ هجری به شوق دیدار برادر از مدینه حرکت کردد. کاروان حامل حضرت معصومه (س)، از مدینه به راه افتاد و شهرها و روستاهای زیادی را پشت سر نهاد و سرانجام به شهر «ساوه» رسید. مأموران حکومتی زمانی که از وجود این کاروان مطلع شدند، به کاروان حمله کردند. بین جنگاوران کاروان و مأموران عباسی جنگ درگرفت که در درگیری، عدهای از علویان و همراهان حضرت به شهادت رسیدند. حضرت معصومه (س) در غم از دست دادن عزیزانش، بسیار اندوهگین شدند و همین امر ایشان را بیمار کرد. زنی ملعونه از اهالی ساوه که به ظاهر خود را محبّ اهل بیت (ع) معرفی کرده بود، به جهت التیام بخشیدن به حضرت معصومه (س) غذایی آلوده به سمّ را برای حضرت میآورد و ایشان با خوردن آن غذا مسموم میگردد و بیماریشان عود میکند. حضرت چون از موقعیت این شهر و شهر قم آگاهی یافتند، دستور دادند به قم برویم که آنجا پایگاه شیعیان است.
چون خبر ورود ایشان به مردم قم رسید، بزرگان قبیله اشعری به همراه دیگر مردم به استقبال کاروان حامل حضرت معصومه (س) رفتند. حضرت معصومه (س)، در مدتی که در شهر مقدس قم به سر میبردند، در حزن و اندوه از دست دادن عزیزانش بسیار نالان و اندوهگین بودند. و پس از ۱۶ یا ۱۷ روز آن بانوی ارجمند، بر اثر جراحات وارده و خوردن غذای زهر آلود، به شهادت رسیدند و مردم قم را سوگوار نمود.
از آنجا که از حضرت و شهر قم ستایش فراوان شده است، این شهر موقعیت ویژهای یافت و در کنار بارگاه او حوزه علمیه قم شکل گرفت. امروز قم که مدفن اوست، یکی از مقدسترین شهرهاست که در نشر علوم اهل بیت، نقش بسزایی دارد و سالانه میلیونها نفر به زیارت قبر مطهرش میآیند.
انتظار دارای ابعاد گوناگونی است. توجه به این ابعاد، برای کسی که میداند در فرهنگ اسلام و شیعه، چه مقدار به انتظار اهمیت داده شده، ضروری است. از طرفی، انسان منتظر نیز از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی دارای بُعد نظری و عملی بوده و از سوی دیگر از بُعد فردی و اجتماعی برخوردار است و از زاویهای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد؛ از همین رو انتظار موعود جهانی در همۀ ابعاد زندگی منتظِر تأثیر میگذارد.
- ابعاد انتظار بر اساس تقسیم منتظران به فرد و جامعه:
- بعد فردی انتظار: منتظر در بُعد فردی، هم به حیات روحی و روانی خود و کسب فضیلتهای اخلاقی روی میآورد و هم به تقویتِ جنبه جسمی و بدنی میپردازد تا نیروی کارآمد برای جبهه نور باشد.
- بعد اجتماعی انتظار: انتظار نه تنها در زندگی فردی منتظر مؤثر است که در حوزۀ رابطۀ فرد با جامعه نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در جامعه وا میدارد.
- ابعاد انتظار بر اساس زمینههای زندگی فرد و جامعه:
- بعد فکری و اعتقادی انتظار: بُعد فکری زیر بنای اعمال و رفتار انسان است و انتظار، باورهای اساسی حیات آدمی را در حصار خود حفظ میکند، به بیان دیگر، انتظار صحیح میطلبد که منتظِر، بنیانهای اعتقادی و فکری خود را تقویت کند تا در دام مکتبهای انحرافی گرفتار نشود یا به سبب طولانی شدن دورۀ غیبت امام عصر(ع) به چاه یأس و ناامیدی سقوط نکند.
- بعد روحی و روانی انتظار: انتظار دارای آثار عظیم و شگفت روانی و تربیتی است که شخص منتظِر را وادار میکند تا به تقویت حیات روحی و روانی و جسمی خود و کسب فضیلتهای اخلاقی روی آورد تا در کوران حوادث و ناملایمات از پا نیفتد و ظرفیت وجودی خود را برابر گرفتاریها و مشکلات بالا ببرد.
- بُعد اخلاقی و تربیتی انتظار: بشریت انتظار دارد اصول و مبانی اخلاقی براساس قواعد الهی باشد که در سایۀ آن رشد و صلاح پدید آید، مفاسد و آلودگیها از جامعه رخت بر بندند.
- بعد سیاسی انتظار: انسانها خواستار حکومتی صالح، دور از منکر و ریا فریبند. حاکمی را میطلبند که بتواند ارزشهای انسانی را در جهان حاکم سازد، ظلم و اختناق را نفی کند، به طرد استکبار و استبعاد بپردازد.
- بعد اقتصادی انتظار: حراست از فرهنگ دینی و اسلامی و مرزبانی اندیشۀ اسلامی و زنده نگه داشتن آن و تبلیغ این فرهنگ پویا، بدون پشتوانۀ مالی و اقتصادی امکانپذیر نیست و به همین جهت منتظران باید با سعی و تلاش در عرصههای مختلف صنعت، کشاورزی و... این آرزو و خواست را تحقق بخشند.
- بعد نظامی و انتظامی انتظار: طبق دستور حیات بخش قرآن: وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ دینداران در همۀ اعصار به ویژه عصر غیبت باید نیرومند باشند و با تمام توان از آیین و فرهنگ خویش دفاع همه جانبه نمایند.
رضانامه، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شرح حال مختصری از زندگانی امام رضا (ع) و گروهی از فرزندان ایشان میپردازد. این کتاب اثر حسین محمدی است و انتشارات مشهور نشر آن را به عهده داشته است.
در معرفی این کتاب آمده است: «در این مجموعه سعی شده تا شرح حال مختصری از زندگانی امام رضا (ع) و گروهی از فرزندان ایشان درج گردد. همچنین مواردی همچون ادوار زندگانی و سیره عملی ایشان، آشنایی با یاران، خدمتکاران و راویان حدیث امام رضا (ع)، مسیر هجرت امام از مدینه تا مروری بر آثار و یادگارهای بر جای مانده از ایشان، تاریخچه کامل بارگاه مطهر ایشان و موارد ارزشمندی از این دست در این کتاب گردآوری شده است».
- حقوق والدین بر فرزندان در معارف و سیره نبوی
- ابوسعید یحیی بن سعید قطان در تاریخ اسلامی
- ابوالفتح ازدی
- ابراهیم بن یعقوب جوزجانی
- مفسران اهل سنت در تاریخ اسلامی
- آمادگی و زمینهسازی برای ظهور در معارف مهدویت
- دانشمندان رجال اهل سنت
- صالح بن محمد (ابهامزدایی)
- سیره اخلاقی پیامبر خاتم در قرآن
- شیعه از دیدگاه اهل سنت
- شیعه در معارف و سیره نبوی
- امام هادی در کلام اسلامی
- آیه شهادت (ابهامزدایی)
- مناظره
- عبدالله بن داهر رازی در تراجم و رجال