صفحهٔ اصلی

به نسخهٔ آزمایشی دانشنامهٔ امامت و ولایت (امامت‌پدیا) خوش‌ آمدید

این دانشنامه وابسته به مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت و زیر نظر حضرت آیت الله محسن اراکی است.

با ۴۷٬۰۰۴ نوشتار به زبان فارسی

مدخل برگزیده

امامت امام مهدی (ع) از سه راه نصّ‌ و معجزه و اخبار غیبی ثابت شده است:

نص:
1. آیات: آیات متعددی بر امامت حضرت مهدی(ع) تطبیق داده شده است مانند: آیه ۱۰۵ سوره انبیاء: آیات متعددی در قرآن از سوی اهل بیت(ع) بر امامت امام زمان تطبیق یا تأویل شده است: وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ. خداوند در این آیه، بشارتی را که همان حکومت صالحان است، قطعی و تخلّف‌ناپذیر بیان می‌کند و برای محکم جلوه‌دادن آن به دو کتاب آسمانی، که یکی تورات (ذکر) و دیگری زبور است، اشاره کرده که این وعده در این دو کتاب نوشته شده است. در تفسیر آیه مبارکه از پیامبر(ص) نقل شده است که مراد از صالحون حضرت مهدی(ع) و اصحاب آن حضرت است.
2. روایات: روایات فراوانی در دست است که امامت در ادامه پیامبری اسلام در دوازده نفر معین شد که آخرین آنها حضرت مهدی (ع) است. نه فقط پیروان مکتب اهل بیت (ع) که برخی از دانشوران اهل سنت، در روایاتی چند به این حقیقت بزرگ اشاره کرده‌‏اند. امام سجاد (ع) از امام حسین از امیرالمؤمنین امام علی(ع) نقل کرده است: پیامبر(ص) فرمود: «ائمّه پس از من دوازده تن هستند که اوّل ایشان تویی ای علیّ و آخر آنها قائمی است که خدای تعالی بر دست‌های او مشارق و مغارب زمین را فتح کند.
معجزه: یکی از راه‌های شناخت امام و حجت خدا توانمندی‌های خاصی است که از امام آشکار می‌شود و نشانه آن است که این شخص مورد تأیید الهی بوده و با قدرتی که پروردگار به او عنایت کرده، چنین توانائی‌هایی را دارد. این قدرت ویژه، گاه به صورت کارهای خارق‌العاده‌ای نمایان می‌شود و گاه در پاسخ به سؤالات و گاه در نوع برخوردهایی است که از امام ظاهر شده و حاکی از پشتیبانی و اراده و اذن خاص خداوند است. از علی بن محمد سمری نقل شده که به محضر مقدس حضرت مهدی (ع) نامه نوشت و درخواست کفن کرد. جواب آمد که در سال هشتاد یا هشتاد و یکم به آن نیازمند خواهی شد. پس در همان وقتی که آن حضرت برایش تعیین کرده بود وفات یافت و یک ماه پیش از فوتش کفن برایش فرستاده شد.
اخبار غیبی: محمد بن ابراهیم بن مهزیار گوید: پس از وفات حضرت ابی محمد(ع) (درباره جانشینش) به شک افتادم و نزد پدرم مال بسیاری (از سهم امام(ع)) گرد آمده بود، آنها را برداشت و به کشتی نشست، من هم دنبال او رفتم، او را تب سختی گرفت و گفت: پسرجان! مرا برگردان که این بیماری مرگ است، آنگاه گفت: درباره این اموال از خدا بترس و به من وصیت نمود و سپس وفات کرد. من با خود گفتم: پدر من کسی نبود که وصیت نادرستی کند. من این اموال را به عراق می‌برم و در آنجا خانه‌ای بالای شط اجاره می‌کنم و به کسی چیزی نمی‌گویم، اگر موضوع برایم آشکار شد، چنان که [در] زمان امام حسن عسکری(ع) برایم واضح شد، به او می‌دهم و گرنه مدتی با آنها خوش می‌گذرانم. وارد عراق شدم و منزلی بالای شط اجاره کردم، و چند روز آنجام بودم، ناگاه فرستاده‌ای آمد و نامه‌ای همراه داشت که: ای محمد! تو چنین و چنان اموالی را در میان چنین و چنان ظروفی همراه داری تا آنجا که همه اموالی را که همراه من بود و خودم هم به تفصیل نمی‌دانستم برایم شرح داد، من آنها را به فرستاده تسلیم کردم و چند روز آنجا ماندم، کسی سربه سوی من بلند نکرد (و نزد من نیامد) من اندوهگین شدم، سپس نامه‌ای به من رسید که: ترا به جای پدرت منصوب ساختیم، خدا را شکر کن.

ادامه

پرسش برگزیده

ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)

ارکان جمع رکن است و به پایه و بخش اصلی هر چیزی گفته می‌شود که سبب پایندگی آن می‌شود. مراد از ارکان انتظار، عناصر اصلی و پایه‌های اساسیِ انتظار ظهور و فرج امام مهدی(ع) است که نبودن هر یک از آنها سبب انحراف در معنای راستین انتظار می‌گردد. به دیگر سخن، ارکان انتظار، بینش‌ها و کنش‌هایی هستند که تحقق ماهیتِ انتظار راستین وابسته به آنهاست و هر مسلمانی بدون داشتن آنها منتظِر شمرده نمی‌شود.

انتظار راستین دارای سه رکن اساسی است:

نارضایتی نسبت به وضع موجود: اصل انتظار فرج به اعتقاد شیعیان در بایستگی حکومت معصوم پس از پیامبر خدا(ص) برمی‌گردد و از دست رفتن این فرصت در طول تاریخ، تا زمان ولادت آخرین امام معصوم، زمینه‌ساز غیبت صغری و کبرای امام دوازدهم گردیده است. منتظِر واقعی، به سبب محروم بودن از حضور ظاهری امام وضع موجود را نمی‌پذیرد و پیوسته برای کسب آمادگی‌های لازم تلاش می‌کند تا زمینه‌ساز ظهور امام غائب خویش باشد.
اعتقاد به تحقق وضع مطلوب: مراد از این رکن، اعتقاد به این است که سرانجام، این دنیا طعم عدالت و زیبایی‌ها را می‌‌چشد. امید داشتن به وضع مطلوب، غیر از اعتقاد به آیندۀ مطلوب است. این امید، هرچند می‌تواند اثر آن اعتقاد باشد، اما خودش فی‌نفسه حقیقت دیگری دارد؛ چراکه موجب می‌‌شود اعتقاد انسان لذت‌بخش شود.
اقدام برای تحقق وضع مطلوب: آخرین رکن انتظار اقدام عملی برای تحقق وضعیت مطلوب است. عمل و اقدام برای مقدمه‌سازی ظهور و زمینه‌سازی فرج، تا آنجا که مقدور است، هم دلیل صداقت ادعای منتظر است و هم مایه تقویت انتظار خواهد بود. این نکته را نیز باید بدان توجه داشت که اقدام و عمل تنها صرف عمل بیرونی برای از بین بردن فتنه‌ها و نفی طاغوت‌های زمان، مبارزه با ناعدالتی‌ها و ستم‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه شامل اقدامات درونی نیز می‌شود؛ به این معنا که انسان منتظر بایستی نفس خود را مهذّب کند و خود را از هرگونه گناه و رذائل اخلاقی دور کند و پیوسته بر امور معنوی همت گمارد و این نیز شاخه‌ای از اقدام عملی منتظر برای رسیدن به وضع مطلوب است.

ادامه

اثر برگزیده

این کتاب، بخش دوم جلد دوم از مجموعه دو جلدی تاریخ اسلام است که با زبان فارسی به بررسی تاریخ اسلام می‌پردازد. این کتاب اثر جمعی از نویسندگان است و انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه انتشار آن را به عهده داشته است.

در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر در خصوص تاریخ اسلام به سرگذشت نامه امام کاظم(ع) تا امام زمان(ع) اختصاص داشته و به رشته تحریر درآمده است. در این مجموعه ابتدا زندگانی امام کاظم(ع) از ولادت تا امامت را تبیین نموده و دوران امامت و فعالیت‌های و شخصیت و شهادت آن حضرت را واکاوی می‌نماید. نویسندگان در ادامه به زندگی‌نامه امام جواد(ع) از ولادت تا امامت پرداخته و دوران امامت و فعالیت‌های و شخصیت و شهادت آن امام بزرگوار را بررسی می‌نمایند. در پایان نوشتار پیش رو نگارندگان، امام مهدی(ع) را در روزگار همراهی با پدر وصف کرده و دوران غیبت صغری و کبری را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهند. نهاد وکالت در عصر غیبت صغرا عنوان موضوعی مهم و اساس در این مجموعه است».

ادامه

مدخل‌های تازه

مدخل‌های پیشنهادی

درختوارهٔ رده‌های دانشنامه

تصویر برگزیده

مسجد سَهْله در کوفه