مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت
مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت یک مؤسسه غیرانتفاعی علمی و پژوهشی در شهر قم است که تحت نظارت و حمایت حضرت آیت‌الله محسن اراکی فعالیت میکند. این مرکز با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند امامت و ولایت، تعمیق و ساماندهی پژوهش‌ها و پاسخگویی به پرسش‌ها و شبهات اعتقادی در این حوزه، سیاست‌ها و نقشه کلان خود را ترسیم و فعالیت خود را از سال ۱۳۹۴ شمسی آغاز کرد.
تاریخچه
مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت فعالیت خود را از دی ماه ۱۳۹۴ شمسی در شهر قم زیر نظر ریاست عالی حضرت آیت الله محسن اراکی آغاز کرد.
اهداف
در راستای تحقق منویات مؤسس در جهت توسعه نظریه فقه نظام و باور راسخ به محوریت مفهوم اساسی امامت و ولایت در تمامی نظام‌های اجتماعی اسلام (اعم از نظام فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، حقوقی و غیره)، این مرکز با هدف تبیین دیدگاه نظام‌مند امامت و ولایت، تعمیق و ساماندهی پژوهش‌ها و پاسخگویی به پرسش‌ها و شبهات اعتقادی در این حوزه فعالیت میکند. از ویژگی‌های ممتاز این مرکز میتوان به تولید اندیشه دینی و گسترش نواندیشی در حوزه امامت و ولایت، ساماندهی تولیدات علمی، پژوهشی و آموزشی و همچنین تربیت نخبگان علمی در حوزه امامت و ولایت، کنترل و نظارت علمی بر آثار گردآوری‌شده توسط کارشناسان این حوزه و فراهم‌کردن زمینه‌های لازم برای ارائه این دستاوردها به صورت رایانه‌ای، برخط و مکتوب اشاره کرد.
رسالت مرکز
رسالت مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت بر طبق سند چشم انداز آن عبارت‌اند از:
- پاسخگویی به نیازهای علمی و فکری جهان اسلام، جهان تشیع و به‌ویژه ایران اسلامی در حوزه امامت و ولایت از طریق فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، و اطلاع‌رسانی؛
- توسعه و تعمیق پژوهش‌های بنیادین، راهبردی و توسعه به منظور تبیین مفاهیم، الگوها، در حوزه امامت و ولایت؛
- ایجاد زبان مفاهمه میان نهادهای دینی و کارشناسی و هماهنگی جریان کارشناسی در حوزه امامت و ولایت و برقراری میان مبانی نظری و موضع عمل؛
- انجام تحقیقات بنیادی کاربردی در عرصه امامت و ولایت؛
- اثرسنجی برنامه‌ها در حوزه امامت و ولایت؛
- ترویج و تعمیق پژوهشی در حوزه امامت و ولایت؛
- تولید دانش و ادبیات مورد نیاز مرکز؛
- تولید و تأمین و اشاعه اطلاعات علمی مورد نیاز؛
- کمک به کاربست نتایج تحقیقات حوزوی در جامعه هدف؛
- تعامل مؤثر و پویا با مراکز علمی و تحقیقاتی همسو؛
- تولید دانش دینی در حوزه امامت و ولایت با رویکرد میان‌رشته‌ای؛
- ارائه خدمات پژوهشی به جامعه هدف؛
- ارتقاء دانش نخبگان در حوزه امامت و ولایت و توانمندسازی آنان.
اعضای مرکز
فعالیت‌ها
از جمله فعالیت‌های این مرکز میتوان به دانشنامه نویسی، درسنامه و کتاب نویسی در حوزه های امامت، ولایت و مهدویت برای مخاطبین مختلف و در قالب‌های متنوع اشاره کرد. این مرکز در حال حاضر گسترده‌ترین مجموعه پرسمان اسلامی در حوزه مهدویت را تهیه دیده و در دانشنامه برخط خود موسوم به امامت‌پدیا آن را ارائه می کند.
دانشنامه مجازی امامت و ولایت (امامت‌پدیا)
یکی از مهم ترین کلان‌پروژه‌های این مرکز، دانشنامه‌ای برخط با عنوان دانشنامه امامت و ولایت (امامت‌پدیا) است که با شیوه‌ای بدیع به تبیین، توضیح و تفسیر تمامی مفاهیم و اصطلاحات مرتبط با حوزه امامت و ولایت (شامل تاریخ، جغرافیا، زمان‌ها، باورها، افراد و...) و همچنین معرفی آثار و نویسندگان در این حوزه می‌پردازد. این دانشنامه که در قالب ویکی و به آدرس imamatpedia.com عرضه می‌شود، در تلاش است به‌عنوان مرجعی کامل در این حوزه، مخاطبان عام و متخصص را از مراجعه به منابع مختلف بی‌نیاز کند و دسترسی به اطلاعات را سرعت بخشد و به پویایی فهم مخاطبان یاری رساند؛ از همین رو افزون بر آنکه تمامی مفاهیم و مداخل به صورت کلی و عمومی ارائه می‌شوند، در صفحاتی جداگانه، بنابر ظرفیت موضوع، مفاهیم در معارف قرآنی، حدیث، کلام، فلسفه، عرفان، اخلاق، تاریخ و معارف مهدوی برای متخصصانِ امر به طور تخصصی و ویژه بررسی می‌شوند که خود روشی نو و بدیع در این حوزه به شمار می‌رود.
از ویژگی‌های نگاشت‌های این دانشنامه میتوان به مستندبودن، اصالت، جامعیت علمی، دسته‌بندی دیدگاه‌ها، روان‌بودن و مختصر‌گویی اشاره کرد. یکی از اهداف این دانشنامه سامان‌بخشیدن به پژوهش‌ها و آثار موجود در این حوزه از قبیل کتاب، مقاله، پایان‌نامه و نرم‌افزار است، به‌گونه‌ای که مجموعه‌ای ارزشمند از تمامی معارف و آثار حوزه امامت و ولایت گردآوری شود که از فواید این امر میتوان به جلوگیری از موازی‌کاری‌ها اشاره کرد. همچنین گفتنی است با توجه به اهمیت نشر این دانشنامه در ابعاد بین‌المللی و سفارش‌های محکم حضرت آیت‌الله محسن اراکی، این دانشنامه به دو زبان عربی و انگلیسی نیز در دسترس قرار گرفته است و به‌تدریج به یاری خداوند به تعداد زبان‌ها اضافه خواهد شد.
یکی از طرح‌های این دانشنامه که با استقبال مخاطبان نیز روبرو شد، تهیه مجموعه‌ای جامع، کامل و مستند از پرسش‌های مرتبط با مداخل و مفاهیم مورد استفاده در دانشنامه و پاسخ‌دهی به این پرسش‌ها با شیوه‌ای مستند و متقن بوده است. این طرح نو تا کنون در دو عنوان "علم غیب" و "مهدویت" کار خود را شروع کرده و مجموعه‌ای بی‌نظیر از صدها پرسش و پاسخ مهیا کرده است که به صورت برخط در دانشنامه در دسترس عموم قرار دارد.