نمایش مبدأ برای امامت امام جواد در تاریخ اسلامی

{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = امامت امام جواد
| عنوان مدخل  = امامت امام جواد
| مداخل مرتبط = [[امامت امام جواد در حدیث]] - [[امامت امام جواد در کلام اسلامی]] - [[امامت امام جواد در تاریخ اسلامی]]
| پرسش مرتبط  = 
}}

== مقدمه ==
محمد بن [[حسن بن عمار]] می‌گوید: در [[شهر مدینه]] با [[علی بن جعفر]]، فرزند امام صادق {{ع}} مدت دو سال، به بهانه شنیدن احادیثی که از [[حضرت رضا]] {{ع}} شنیده بود، رفت و آمد داشتم.
هر آنچه او می‌گفت، می‌نوشتم. در یکی از روزها که سرگرم گفت‌وگو بودیم، [[حضرت جواد]] {{ع}} وارد [[مسجد النبی]] شد.
علی بن جعفر تا چشمش به [[امام جواد]] {{ع}} افتاد، با سرو پای برهنه و بدون [[عبا]] به طرف [[امام]] شتافت و با [[تعظیم]] و [[کرنش]] خاص خم شد و دست مبارک حضرت را بوسید.
امام جواد {{ع}} فرمود: بنشین عموجان! [[خدا]] تو را [[رحمت]] کند، در جواب عرض کرد: مولای من، چگونه بنشینم؛ در حالی که شما ایستاده‌اید؟!
پس از مراجعت و بازگشت علی بن جعفر به جمع [[یاران]] و اصحابش، عده‌ای زبان به [[توبیخ]] و [[سرزنش]] وی گشوده، گفتند: تو عموی [[پدر]] این [[نوجوان]] هستی! چرا با این سن و سال در برابر یک نوجوان کم سن و سال این‌گونه [[تواضع]] و کرنش کردی و دستش را بوسیدی؟!
علی بن جعفر گفت: ساکت باشید! و در حالی‌که محاسنش را در دست گرفته بود، فریاد زد: وقتی که [[خداوند متعال]] مرا با این ریش سفید لایق [[امامت]] و [[رهبری]] نمی‌داند و این نوجوان را در جایگاهی قرار می‌دهد که لایق او است، پس نباید فضل و [[برتری]] او را [[انکار]] کرد. [[پناه]] می‌برم به خدا از آنچه بر زبان می‌رانید. بدانید که من [[بنده]] و [[غلام]] این نوجوان هستم<ref>{{متن حدیث|عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ جَالِساً بِالْمَدِينَةِ وَ كُنْتُ أَقَمْتُ عِنْدَهُ سَنَتَيْنِ أَكْتُبُ عَنْهُ مَا يَسْمَعُ مِنْ أَخِيهِ يَعْنِي أَبَا الْحَسَنِ {{ع}} إِذْ دَخَلَ عَلَيْهِ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الرِّضَا {{ع}} الْمَسْجِدَ- مَسْجِدَ الرَّسُولِ {{صل}} فَوَثَبَ عَلِيُّ بْنُ جَعْفَرٍ بِلَا حِذَاءٍ وَ لَا رِدَاءٍ فَقَبَّلَ يَدَهُ وَ عَظَّمَهُ.
فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ {{ع}} يَا عَمِّ اجْلِسْ رَحِمَكَ اللَّهُ فَقَالَ يَا سَيِّدِي كَيْفَ أَجْلِسُ وَ أَنْتَ قَائِمٌ؟
فَلَمَّا رَجَعَ عَلِيُّ بْنُ جَعْفَرٍ إِلَى مَجْلِسِهِ جَعَلَ أَصْحَابُهُ يُوَبِّخُونَهُ وَ يَقُولُونَ أَنْتَ عَمُّ أَبِيهِ وَ أَنْتَ تَفْعَلُ بِهِ هَذَا الْفِعْلَ فَقَالَ اسْكُتُوا إِذَا كَانَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قَبَضَ عَلَى لِحْيَتِهِ لَمْ يُؤَهِّلْ هَذِهِ الشَّيْبَةَ وَ أَهَّلَ هَذَا الْفَتَى وَ وَضَعَهُ حَيْثُ وَضَعَهُ أُنْكِرُ فَضْلَهُ نَعُوذُ بِاللَّهِ مِمَّا تَقُولُونَ بَلْ أَنَا لَهُ عَبْدٌ}}؛ (کافی، ج۱، ص۳۲۲، ح۱۲؛ [[بحارالانوار]]، ج۴۷، ص۲۶۶، ح۳۵؛ مدینة المعاجز، ج۷، ص۲۸۱، ح۲۳۲۴).</ref>.

یکی از [[فرزندان]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} می‌گوید: در [[شهر مدینه]] در [[خدمت]] [[حضرت جواد]] {{ع}} بودم. [[علی بن جعفر]]، عموی آن [[حضرت]] و یک نفر دیگر از عرب‌های [[بادیه‌نشین]] اطراف [[مدینه]] نیز حاضر بودند. [[مرد]] [[اعرابی]] در حالی که به [[امام جواد]] {{ع}} اشاره می‌کرد، از من پرسید: این [[جوان]] کیست؟
گفتم: [[وصی]] و [[جانشین پیامبر]] [[اسلام]] {{صل}}است.
گفت: سبحان [[الله]]! [[پیامبر]] (۲۰۰) سال پیش از [[دنیا]] رفته است؛ چگونه این [[نوجوان]] می‌تواند وصی و [[جانشین]] آن حضرت باشد؟!
گفتم: او وصی و جانشین [[علی بن موسی]] است و علی بن موسی جانشین و وصی موسی بن جعفر {{عم}}. یکایک [[ائمه]] را نام بردم تا به نام [[مبارک]] [[علی ابن ابی طالب]] {{ع}} رسیدم که او وصی و [[جانشین رسول خدا]] {{صل}} بود. در این میان که مشغول صحبت و [[پاسخ‌گویی]] به سؤال آن مرد اعرابی بودم، طبیبی وارد مجلس شد که می‌خواست از [[بدن]] امام جواد {{ع}} برای [[خون]] گرفتن رگ‌زنی کند.
علی بن جعفر به حضرت عرض کرد: آقای من اجازه بفرمایید تا اول [[رگ]] مرا قطع کرده، خون بگیرد؛ چون دوست دارم قبل از شما سوزش قطع پوست و رگ بدنم را به وسیله آهن [[احساس]] کنم.

به مرد اعرابی گفتم: این مرد عموی [[پدر]] این نوجوان است.
پس از اینکه پزشک کارش را تمام کرد و امام جواد {{ع}} می‌خواست مجلس را ترک کند؛ علی بن جعفر [[کفش‌های حضرت]] را جلوی پایش جفت نمود تا آن را بپوشد<ref>رجال کشی، ص۴۲۹، ح۸۰۴؛ بحارالانوار، ج۲۷، ص۲۶۴، ح۳۲؛ مدینة المعاجز، ج۷، ص۲۸۳، ح۲۳۲۶.</ref>.
علی بن جعفر {{ع}} می‌گوید: شخصی که احساس کردم از [[واقفیه]] است (کسانی که بعد از [[امام کاظم]] {{ع}}، [[امامت]] [[حضرت رضا]] {{ع}} را نپذیرفتند.)، گفت: [[سرنوشت]] برادرت [[موسی بن جعفر]] چه شد؟
گفتم: از [[دنیا]] رفت و به [[رحمت]] [[ابدی]] پیوست.
گفت: از کجا می‌دانی؟
گفتم: [[اموال]] و داراییش میان [[ورثه]] تقسیم شد، همسرانش [[ازدواج]] کردند و [[امام]] پس از او نیز مسؤلیت [[جامعه]] را عهده‌دار شد.
گفت: کسی که پس از او زمام [[رهبری]] را به عهده گرفته است، کیست؟
گفتم: فرزند آن [[حضرت]]، [[علی بن موسی]].
گفت: سرنوشت او به کجا انجامید؟

گفتم: او هم از دنیا رفت.
گفت: از کجا می‌دانی او مرده است؟
گفتم: اموال و ثروتش تقسیم شد و همسرانش ازدواج کردند و امام پس از او [[جانشین]] وی شد.
گفت: او چه کسی است؟
گفتم: [[ابوجعفر]]، فرزند [[امام رضا]] {{ع}}.
گفت: تو، با این سن و سال و قدر و منزلتی که داری و فرزند [[جعفر بن محمد]] هستی، چرا این حرف‌ها را می‌زنی؟ و امامت یک پسر بچه را می‌پذیری؟!
گفتم: من تو را [[شیطانی]] بیش نمی‌بینم.
سپس محاسنش را روی دست گرفت و به طرف [[آسمان]] بلند کرد و گفت: وقتی که [[خداوند]] این [[نوجوان]] را برای [[مقام]] و [[منصب امامت]] لایق می‌داند و مرا با این [[محاسن]] سفید لایق نمی‌داند، چاره چیست؟<ref>رجال کشی، ص۴۲۹، ح۸۰۳؛ بحار الانوار، ج۴۷، ص۲۶۳، ح۳۱؛ مدینة المعاجز، ج۷، ص۲۸۲، ح۱۷.</ref>.
در [[حدیث]] دیگر آمده است: [[امام جواد]] {{ع}} بر [[علی بن جعفر]]، که به عُریضی ملقب بود وارد شد. علی بن جعفر به [[احترام]] آن حضرت حرکت کرد و او را در جایگاه مخصوص خود نشاند و تا آخرین لحظه‌ای که امام {{ع}} حضور داشت، با کمال احترام به سخنانش گوش داد و سخنی نگفت.

پس از ترک مجلس و تشریف بردن آن حضرت، [[یاران]] و اصحابش پرسیدند: تو با اینکه [[عمر]] زیادی داری و عموی [[پدر]] این نوجوان هستی، چرا در برابر یک نوجوان این‌گونه [[کرنش]] می‌کنی؟!
علی بن جعفر به محاسنش دستی کشید و سپس گفت: وقتی که خداوند پیرمردی مانند مرا لایق امامت و [[رهبری]] نمی‌داند؛ آیا باید کاری کنم که این [[محاسن]] سفید در [[آتش]] [[خشم الهی]] بسوزد؟!<ref>عمدة الطالب، ص۲۲۲؛ ینابیع المودة، ج۳، ص۱۷۰؛ احقاق الحق، ج۱۲، ص۴۱۹؛ اثبات الهداة، ج۳، ص۳۲۸.</ref>.<ref>[[سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری|طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل]]، [[دانشنامه جوادالائمه (کتاب)|دانشنامه جوادالائمه]]، ص۵۸.</ref>

== سن [[امام جواد]] {{ع}} ==
امام جواد {{ع}}، هنگام خروج [[پدر]] از [[مدینه]] به قصد [[مسافرت]] به [[خراسان]]، هفت ساله<ref>کافی، ج۱، ص۴۸۸، ح۷؛ عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۴۹، ح۲۱؛ بحارالانوار، ج۴۹، ص۱۳۳، ح۹؛ اعیان الشیعه، ج۲، ص۱۷.</ref> و هنگام [[ازدواج]] با [[ام الفضل]] نُه ساله بود<ref>مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۴، ص۳۸۲.</ref>. برخی گفته‌اند که آن [[حضرت]] در وقت [[شهادت]] پدر بزرگوارش، [[امام رضا]] {{ع}}، شش سال و چند ماه<ref>دلائل الامامة، ص۳۴۳، ح۳۸۸.</ref> و به نظر برخی دیگر هفت سال و چند ماه<ref>ارشاد مفید، ص۳۱۶؛ تاج الموالید، ص۱۲۷؛ عیون المعجزات، ص۱۲۲.</ref> و به [[عقیده]] برخی هفت سال و چهار ماه و دو [[روز]] داشته است<ref>مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۴، ص۳۷۹.</ref>.<ref>[[سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری|طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل]]، [[دانشنامه جوادالائمه (کتاب)|دانشنامه جوادالائمه]]، ص۶۳.</ref>

== مدت [[امامت امام جواد]] {{ع}} ==
مدت امامت امام جواد {{ع}} به نظر برخی شانزده سال و [[دوازده]] روز بوده است<ref>الهدایة الکبری، ص۲۹۵.</ref> و برخی دیگر آن را هفده<ref>اعلام الوری، ج۲، ص۹۱.</ref> یا بیست روز کمتر از هجده<ref>اثبات الوصیة، ص۲۲۷.</ref>سال ذکر کرده‌اند<ref>مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۴، ص۳۷۹.</ref>.<ref>[[سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری|طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل]]، [[دانشنامه جوادالائمه (کتاب)|دانشنامه جوادالائمه]]، ص۶۳.</ref>

== سخن [[پیامبر اکرم]] {{صل}} ==
[[جابر بن عبدالله انصاری]] می‌گوید: پس از نازل شدن [[آیه]]: {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> بر [[پیامبر عظیم الشأن اسلام]] {{صل}}، از آن [[حضرت]] پرسیدم: [[خدا]] و [[رسول]] او را می‌شناسیم؛ اما [[اولوالأمر]] در این [[آیه شریفه]]، که [[خداوند]] [[اطاعت]] آنها را همچون اطاعت خود و رسولش [[واجب]] دانسته است، چه کسانی هستند؟
[[رسول اکرم]] {{صل}} فرمود: اولوالأمر [[جانشینان]] من و کسانی هستند که پس از من [[رهبر]] و مقتدای [[امت]] خواهند بود. سپس فرمود: پس از من [[علی ابن ابی طالب]] و پس از او حسن و حسین و [[علی بن الحسین]] و [[محمد بن علی]] {{عم}}، که در [[تورات]] به [[باقر]] مشهور و شناخته شده است، می‌باشند.
تو ای جابر، با او [[ملاقات]] خواهی نمود، [[سلام]] مرا به او برسان. پس از باقر، [[جعفر بن محمد الصادق]]، [[موسی بن جعفر]]، [[علی بن موسی]]، محمد بن علی، [[علی بن محمد]]، [[حسن بن علی]] و [[آخرین امام]] از سلسله اولوالأمر کسی که نام و [[کنیه]] او با نام و کنیه من یکسان است، می‌باشد.

او [[حجت خدا]] بر روی [[زمین]] و کسی است که خداوند به وسیله او [[شرق]] و [[غرب]] عالَم را فتح خواهد نمود. او در میان [[مردم]] پنهان خواهد شد و مردم در [[زمان]] غیبتش، در [[امامت]] او [[شک]] خواهند نمود؛ مگر کسانی که [[خداوند متعال]] به آنها [[عنایت ویژه]] داشته، [[نورانیت]] [[قلب]] و [[ایمان]] آنها را محکم کرده باشد<ref>اکمال الدین، ج۱، ص۲۵۳، ح۳؛ بحار الانوار، ج۳۶، ص۲۴۹، ح۶۷.</ref>.
[[امام صادق]] {{ع}} از [[پدران]] بزرگوارش، از رسول اکرم {{صل}} [[روایت]] می‌کند:
شبی که فردای آن [[روز]] پیامبر اکرم {{صل}} [[رحلت]] فرمود، علی {{ع}} را نزد خویش فرا خواند و به او فرمود: ای علی، کاغذ و دواتی برایم بیاور.
پس از حاضر شدن کاغذ و دوات، پیامبر اکرم {{صل}} وصیت‌های خود را [[املاء]] فرمود و علی {{ع}} آنها را نوشت. زمانی که به مسئله [[امامت]] رسید، همه را بیان نمود تا به [[امام جواد]] {{ع}} رسید، فرمود: هر گاه [[امامت امام رضا]] {{ع}} به پایان رسید، آن را به فرزندش محمد {{ع}} که [[پرهیزکار]] و مورد [[اعتماد]] است، [[تسلیم]] می‌کند. او نیز پس از پایان یافتن عمرش، آن را به فرزندش علی ([[امام هادی]] {{ع}}) تسلیم می‌کند<ref>مختصر بصائر الدرجات، ص۳۹؛ غیبة طوسی، ص۹۶؛ بحارالانوار، ج۳۶، ص۲۶۰، ح۸۱؛ اثبات الهداة، ج۱، ص۵۴۹، ح۳۷۶.</ref>.<ref>[[سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری|طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل]]، [[دانشنامه جوادالائمه (کتاب)|دانشنامه جوادالائمه]]، ص۸۳.</ref>

== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:IM010215.jpg|22px]] [[سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری|طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل]]، [[دانشنامه جوادالائمه (کتاب)|'''دانشنامه جوادالائمه''']]
{{پایان منابع}}

== پانویس ==
{{پانویس}}

[[رده:امامت سایر امامان]]
[[رده:امام جواد]]