نمایش مبدأ برای بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟ (پرسش)

{{پرسش غیرنهایی}}
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی        = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی        = بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟
| تصویر             = 7626626268.jpg
| اندازه تصویر      = 200px
| مدخل بالاتر      = [[مهدویت]] / [[عصر ظهور امام مهدی]] /  [[کلیات عصر ظهور]] 
| مدخل اصلی    = 
| مدخل وابسته    =
| پاسخ‌دهنده         = 
| پاسخ‌دهندگان       = 1 پاسخ
}}
'''بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.

==عبارت‌های دیگری از این پرسش==

== پاسخ نخست==
[[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوی‌نسب]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«در میان مجموعه روایاتی درباره [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]] {{ع}} و [[حکومت]] ایشان [[نقل]] شده است دسته‌ای از [[احادیث]] به معرفی برخی از [[ویژگی‌های حکومت]] [[مهدوی]] اشاره دارند و یکی از خصوصیات، ارتقاء علمی [[مردم]] در آن روزگار می‌باشد. در یک [[روایت]] به [[اجتهاد]] اشاره شده است، [[امام باقر]] {{ع}} فرموده‌اند که آن‌‌‌قدر [[حکمت]] به [[مردم]] عطا می‌شود که زنان در خانه‌های خود براساس [[کتاب خدا]] و [[سنت]] پیامبرش [[قضاوت]] می‌کنند<ref>مجلسى، محمد باقر علامه، بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۵۲، حدیث ۱۰۶.</ref> و در چند [[روایت]] دیگر فقط رشد [[علم]] و [[تکامل عقول]] مورد اشاره قرار گرفته است و در یک [[روایت]] جمع [[عقول]] در کنار اکمال [[اخلاق]] آمده است<ref>همان. ص ۳۳۶، حدیث ۷۱.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} در حدیثی دیگر چنین می‌فرمایند: "تمامی [[علم]] بیست و هفت حرف است و تمامی آن‌چه [[پیامبران]] آورده‌اند فقط دو حرف از [[علم]] است و لذا [[مردم]] تاکنون بیش از دو حرف از [[علم]] را نمی‌شناسند و زمانی که [[قائم]] ما [[قیام]] کند. بیست و پنج حرف دیگر را اخراج کرده و در میان [[مردم]] نشر خواهد داد و در کنار دو حرف قبلی [[علم]] در بیست و هفت حرف منتشر می‌شود"<ref>ر.ک: همان، ص ۳۳۶، حدیث ۷۳.</ref>.
::::::با این توضیح روشن شد که آنچه در [[روایات]] آمده، یکی [[تکامل]] [[علم]] تا حد نهایی آن است و دیگری بهره‌‌‌مندی اکثر [[مردم]] از [[علم]]، به گونه‌ای که زنان نیز به [[مقام]] [[اجتهاد]] و افتاء می‌رسند.
::::::در پاسخ به بخش دوم پرسش نیز، ابتدا لازم است به برخی از فواید و [[دلایل]] ارسال [[انبیاء]] اشاره شود و از آن‌‌‌جا که [[ائمه]] {{عم}} [[جانشین]] و ادامه‌‌‌دهنده و مکمل طریقه [[انبیاء]] می‌باشند، [[هدف]] از [[نصب]] [[ائمه]] نیز روشن می‌شود.
::::::یکی از فوایدی که [[متکلمین]] در بحث [[بعثت]] [[انبیاء]] ذکر کرده‌اند، [[شناخت]] نیکی‌ها و بدی‌ها و یا [[حسن]] و قبح‌ها این است که [[عقل]] [[بشر]] بدان‌ها دسترسی ندارند<ref>ر.ک: حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر (علامه)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: جعفر سبحانى، ص ۱۵۲.</ref>. توضیح آن‌‌‌که برخی از [[معارف]] به‌‌‌گونه‌ای هستند که هیچ‌‌‌گاه [[حس]] و [[عقل]] [[بشر]]، توان [[درک]] آنها را ندارند و تنها راه [[شناخت]] آنها [[وحی]] و در برخی موارد مشهود می‌باشد. زیرا دایره نفوذ هر یک از [[حس]] و [[عقل]] محدود است و [[عقل]] فقط کلیات را [[درک]] می‌کند و از [[فهم]] ادراکات جزئی عاجز است و لذا حتی با فرض این‌که [[عقل]] [[بشر]] از وهم او جدا شده و [[عقلی]] عالی و [[ناب]] باشد باز هم معارفی هست که خارج از قلمرو [[عقل]] قرار می‌گیرند که بسیاری از ملاکات [[احکام]] به‌‌‌خصوص در عرصه [[عبادات]] از همین سنخ‌اند. و حتی اگر این فرض محال را بپذیریم که [[عقل]] همه چیز را [[درک]] می‌کند به فایده دیگر [[هدایت الهی]] می‌رسیم و آن تأیید [[احکام]] [[عقلی]] توسط [[وحی]] است<ref>ر.ک: همان.</ref>. چنان‌‌‌که برخی از [[متکلمان]] بزرگ همین نکته را برای [[بعثت]] [[انبیاء]] کافی دانسته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص ۱۶۶.</ref>. چرا که [[تأیید الهی]] باعث [[شوق]] و [[اطمینان]] بیش‌تر [[انسان]] نسبت به داشته‌های [[عقلی]] خود می‌شود و می‌دانیم که آن‌چه در [[روایات]] آمده بیان‌‌‌گر این نیست که یکایک افراد به کمال [[عقلی]] برسند تا دیگر نیازی به [[معصوم]] نباشد بلکه همیشه انسان‌های دارای مراتب مختلف از جهت [[علم]] و [[کمالات]] [[اخلاقی]] می‌باشند و لذا همیشه نیاز به [[وحی]] وجود دارد و همین تفاوت افراد نیز مورد توجه علمای [[علم کلام]] قرار گرفته و [[هدایت]] افراد ضعیف را جزو فواید [[بعثت]] برشمرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص ۱۵۳.</ref>. [[علامه طباطبایی]] براساس [[آیه]] ۲۱۳ سوره بقره که می‌فرماید: {{متن قرآن|فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ...}}<ref>«مردم در آغاز یک دسته بودند، خداوند پیامبران را برانگیخت تا مردم را بشارت و بیم دهند و کتاب آسمانی که به سوی حق دعوت می‌کرد با آنها نازل نمود تا در میان مردم، در آنچه اختلاف داشتند داوری کنند».</ref>، چنین می‌گویند که [[جوامع بشری]] در قرون ابتدایی به گونه‌ای از ساخت و سادگی برخوردار بوده‌اند که مشکلات خود را با [[فهم]] بشری خود حل می‌کردند و برای همین [[انبیاء الهی]] تا زمان [[حضرت نوح]] {{ع}} بدون [[شریعت]] و [[احکام عملی]] خاص بوده‌اند و هرچه که [[جوامع]] پیش‌‌‌رفته‌تر و پیچیده‌تر شده‌اند، محتاج [[قوانین]] کامل‌تری برای حل معضلات خود شده‌اند و لذا [[خداوند]] شرایع را نیز نازل فرمود و البته شرایع منحصر در شریعت‌های پنج [[پیامبر اولوالعزم]] می‌باشند<ref>ر.ک: طباطبایى، سید محمد حسین، المیزان، ج ۲، ص ۱۲۸.</ref>.
::::::با توجه به این‌که شرایع کم‌‌‌کم به [[تکامل]] رسیده‌اند و [[شریعت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} [[کامل‌ترین]] آنهاست و این [[تکامل]] با پیچیدگی [[جوامع]] همراه بوده است. یعنی هرچه [[جامعه]] گسترده‌تر و مشکلات متراکم‌تر شده‌اند. [[شریعت]] کامل‌تر و جامع‌تری نازل شده است می‌توان نتیجه گرفت که در [[آخرالزمان]] و دوران [[حاکمیت]] [[امام مهدی|حضرت حجت]] {{ع}} نیاز به [[امام]] [[معصوم]] بیش‌تر باشد و لذا این که گمان کنیم که [[پیشرفت]] [[علم]] و [[کمال عقل]] بشری نیاز به [[وحی]] کم‌تر می‌شود، خلاف این روند ثابت شده تاریخی است. چراکه براساس آنچه گفته شد، کمال [[دین]] با [[کمال عقل]] رابطه مستقیم دارد نه معکوس. [[عقیده]] به [[رجعت]] نیز به نوعی مؤید همین مدعاست چراکه براساس [[عقاید]] [[شیعه]]، پس از [[حکومت]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} نیز، سایر [[ائمه]] به [[دنیا]] [[رجعت]] کرده و [[حکومت]] خواهند نمود و البته معقول نیست که [[ائمه]] باشند ولی نیازی به آنها نباشد و این خلاف [[حکمت الهی]] است.
::::::به علاوه طبق [[روایت]] [[امام صادق]] {{ع}} همان [[علم کامل]] را نیز [[امام مهدی|امام قائم]] {{ع}} به [[مردم]] می‌دهند چنین نیست که [[انسان‌ها]] بدون [[نیاز به امام]] و بدون [[یاری]] او به [[مقام]] [[تکامل عقلی]] برسند. و بیافزاییم که [[عقل]] نیز [[حجت الهی]] است و هر چه که [[عقل انسان]] به صورت قطعی [[درک]] کند همان [[حجت]] اوست و باید به آن عمل کند. چنان‌‌‌که در [[روایت]]، [[عقل]] [[حجت باطنی]] و در کنار [[رسول]] به عنوان [[حجت]] ظاهری ذکر شده است<ref>کلینى، محمد بن یعقوب، اصول کافى، ج ۱، ص ۱۶، کتاب العقل و الجهل، حدیث ۱۲.</ref>. یعنی هرچه که [[عقل]] قطعی [[بشر]] [[درک]] کند جزو این خواهد بود.
::::::خلاصه آن‌‌‌که حتی اگر برخی انسان‌‌‌ها، بعضی از ملاکات واقعی [[احکام]] را بشناسند که بعید هم به نظر نمی‌رسد ‌اولاً این امر شامل همه [[احکام]] نمی‌شود و ثانیاً [[دلیل]] [[بی‌نیازی]] از [[معصوم]] نیست.
::::::مطلب دیگری که اشاره به آن لازم است اجرای [[قوانین الهی]] و تحقیق [[عدالت کامل]] است چراکه براساس [[آیه]] ۲۵ سوره حدید [[امام]] [[قسط]] و [[عدل]] جزو اهداف [[انبیاء]] می‌باشد و نیز در [[آیه]] ۴۷ سوره یونس نیز [[قضاوت]] با [[قسط]] را جزء [[وظایف]] [[پیامبران الهی]] برمی‌‌‌شمرد. با توجه به [[آیه]] فوق نیز [[هدف]] [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] در درجه ‌اول‌ [[حکومت عدل جهانی]] است می‌توان نتیجه گرفت که اجرای این [[قوانین]] و رسیدن به [[عدالت]] و [[قسط]] در تمام زمینه‌های [[اجتماعی]] [[وظیفه]] [[انبیاء]] و [[جانشینان]] ایشان است و [[عقل]] بشری نیز کمک می‌کند و با [[وجود امام]] [[معصوم]] که [[کامل‌ترین]] [[انسان]] و خلفة اللّه است [[حکومت]] و اجرای [[قوانین]] نیز بر عهده ایشان باشد و دیگران ملزم به [[پیروی]] از [[ائمه]] باشند پس غیر از [[شناخت]] [[احکام الهی]] ما در اجرای آن نیز محتاج [[معصوم]] می‌باشیم.
::::::و نکته نهایی آن‌‌‌که یکی از مهم‌ترین فواید [[نصب]] [[حجت]] و [[امام]]، اثر وجودی اوست چنان‌‌‌که اگر حجتی نباشد [[زمین]] اهل خود را فروخواهد برد<ref>ر.ک: همان، ص ۱۷۹، باب ان الارض لا تخلو من حجة، حدیث ۱۰، ۱۱، ۱۲.</ref> و به [[برکت]] وجود [[اهل بیت]] {{عم}} است که [[آسمان]] و [[زمین]] پابرجاست»<ref>[[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۲۵۲-۲۵۷.</ref>.

{{پرسمان کلیات عصر ظهور}}
==منبع‌شناسی جامع مهدویت==
{{پرسش‌های وابسته}}
{{ستون-شروع|3}}
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]]. 
{{پایان}}
{{پایان}}

==پانویس==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس2}}

[[رده:پرسش‌]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]
[[رده:(اا): پرسش‌هایی با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]]
[[رده:پرسش‌های مربوط به حکومت جهانی امام مهدی]]