نمایش مبدأ برای ایوب بن مکرز بن حفص بن احنف قرشی عامری

{{امامت}}
:<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
:<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[ایوب بن مکرز بن حفص بن احنف قرشی عامری در تاریخ اسلامی]] </div>

== مقدمه ==
نام پدرش را «مُکرَز» و «مِکرَز» نیز ضبط کرده‌اند. در [[روایات]] از دو نفر دیگر نام برده شده است: یکی «ابن‌مکرز» و دیگری [[ایوب بن عبدالله بن مکرز]]. چنان که [[اخبار]] این سه با‌هم درآمیخته است. [[ابن سمیع]]<ref>مزی، ج۳، ص۴۸۰.</ref> از مردی شامی، از تیره [[بنو عامر]] به نام ابن مکرز نام برده و [[مزی]]<ref>مزی، ج۳، ص۴۸۰.</ref> او را ایوب بن مکرز دانسته است. اما به دلیل [[نقل روایت]] ابن مکرز به طُرق دیگر و تصریح به [[یزید بن مکرز]] به جای ابن مکرز در آنها، اختلاط این دو از سوی تراجم‌نگاران آشکار می‌شود.

درباره [[ایوب بن عبدالله بن مکرز]] نیز هرچند انتساب به جد بسیار شایع است و [[راویان]] از هر دو، [[شریح بن عبید]] و [[زبیر ابوعبدالسلام بصری]]<ref>ابن ابی حاتم، ج۳، ص۵۸۴؛ مزی، ج۳، ص۴۸۰.</ref> معرفی شده‌اند، اما صرف نظر از احتمال [[قوی]] اختلاط این دو باهم [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۶، ص۲۷.</ref> تصریح می‌کند که آن دو یکی نیستند و ایوب بن مکرز عموی آن دیگری است و می‌افزاید ایوب بن عبدالله بن مکرز، از [[تابعین]] است که در [[زمان معاویه]] در [[جنگ]] با [[رومیان]] شرکت داشت <ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۱۷؛ همو، لسان المیزان، ج۷، ص۱۸۲.</ref>. به دلیل تشابه نزدیک اسمی هر سه نفر، [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، ج۱۰، ص۱۱۳-۱۱۰.</ref> و [[مزی]]<ref>مزی، ج۳، ص۴۷۹-۴۸۲.</ref> اخبار آنها را ذیل ایوب بن عبدالله بن مکرز آورده‌اند. ابن حجر نیز به دلیل [[اعتقاد]] خویش مبنی بر اینکه اخباری که ذیل ایوب بن مکرز نقل شده، در حقیقت از ایوب بن عبدالله بن مکرز است، در [[تهذیب]]<ref>تهذیب، ج۱، ص۳۵۶.</ref> این اخبار را ذیل نام اخیر آورده و یکی را به دیگری ارجاع داده است<ref>ر. ک: ابن حجر، تهذیب، ج۱، ص۳۶۰.</ref>.

[[ابن شاهین]]، [[طبری]] و [[ابوموسی مدینی]]، ایوب بن مکرز را [[صحابی]] دانسته‌اند <ref>ابن اثیر، ج۱، ص۳۴۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۱۷.</ref> [[احمد بن محمد بن عیسی بغدادی]] <ref>مؤلف تسمیة من نزل [[حمص]] من [[اصحاب رسول الله]] {{صل}} با [[تاریخ]] الحمصیین.</ref> از ایوب بن مکرز (و گوید با [[ایوب بن عبدالله بن مکرز]]) نام برده است<ref>مزی، ج۳، ص۴۸۰.</ref>. [[ابن ابی عاصم]] بدون اینکه روایتی از ایوب نقل کند، نام او را در الآحاد و المثانی<ref>ابن ابی عاصم، ج۵، ص۳۱۰.</ref> آورده است. هیچ یک از این افراد مطلبی که بر [[صحابی]] بودن ایوب بن مکرز دلالت داشته باشد، نقل نکرده‌اند.

[[ابن حزم]] روایتی از ایوب آورده که ظاهر آن بر صحابی بودن وی دلالت دارد. ایوب نقل کرده که [[جوانی]] [[ازدی]] از [[حلال و حرام]] (در [[روایات]] دیگر از [[نیکی]] و [[گناه]]) پرسید. [[پیامبر]] فرمود: «(ملاک) [[حلال]] بودن آن است که [[نفس انسان]] بدان [[آرامش]] می‌یابد و...»<ref>ابن حزم، ج۲، ص۷۴۹.</ref>.

ابن حزم<ref>ابن حزم، ج۲، ص۷۴۹.</ref> این [[روایت]] را رد کرده و گوید: [[معاذ]] [[الله]] که مدار حلال و حرام [[خدا]] بر [[نفوس]] [[آدمی]] باشد که با هم [[اختلاف]] زیاد دارند، در حالی که [[دین خدا]] واحد است و خود در [[قرآن]] فرمود: اگر از غیر خدا میبود، در آن اختلاف زیاد می‌یافتید».

مشکل اصلی این روایت آن است که در دیگر نقل‌های صحیح و ثابت نزد [[محدثان]]، [[راوی]]، ایوب بن عبدالله بن مکرز است که او این سخن [[رسول خدا]] {{صل}} را از [[وابصة بن معبد اسدی]] گزارش داده است<ref>بخاری، ج۱، ص۱۴۵؛ احمد بن حنبل، ج۲، ص۴۲۸ و ج۴، ص۲۲۸؛ دارمی، ج۲، ص۲۴۵ و ۲۴۶؛ ابویعلی، مسند، ج۳، ص۱۶۰ و ۱۶۱؛ همو، مفارید، ص۹۶؛ طبرانی، ج۲۲، ص۱۴۹؛ ابن عساکر، ج۱۰، ص۱۱۰؛ هیثمی، ج۱، ص۱۷۵.</ref> و همان طور که بیان شد، او [[تابعی]] است<ref>ذهبی، ج۱، ص۲۹۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۱۷؛ همو، لسان المیزان، ج۷، ص۱۸۲.</ref> و با شخص مورد بحث که صحابی است ارتباطی ندارد.

ایوب از [[ابوهریره]] نیز روایت دارد بر این مضمون که مردی از رسول خدا {{صل}} درباره کسی که به [[نیت]] دستیابی به [[مال]] [[دنیا]] به [[جهاد در راه خدا]] رفته، پرسید. آن [[حضرت]] فرمود: «[[ثواب]] و پاداشی دارد». این سؤال سه بار تکرار شد و در هر سه بار، [[پیامبر]] همان پاسخ را داد<ref>احمد بن حنبل، ج۲، ص۳۶۶؛ حاکم، ج۲، ص۸۵؛ بیهقی، ج۹، ص۱۶۹.</ref>.

در برخی نقل‌ها، ابن مکرز به جای ایوب بن مکرز نقل شده است<ref>ابن مبارک، ص۱۸۶؛ ابن عساکر، ج۱۰، ص۱۱۱ و ۱۱۲.</ref>. [[علی بن مدینی]]<ref>مزی، ج۳، ص۴۷۹-۴۸۲.</ref> و [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۴، ص۵۹۶.</ref> این شخص را نشناخته‌اند. برخی گفته‌اند [[ایوب بن عبدالله بن مکرز]] منظور است، ولی [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۴، ص۵۹۶.</ref> این مطلب را رد کرده و در برخی [[روایات]] از این شخص به یزید بن مکرز تعبیر شده<ref>مزی، ج۳۴، ص۴۷۶؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱، ص۳۵۶.</ref> و [[احمد بن حنبل]] این را صحیح دانسته است<ref>عظیم آبادی، ج۷، ص۱۳۸.</ref><ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «ایوب بن مکرز بن حفص بن احنف قرشی عامری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۱۹۳-۱۹۴.</ref>

== جستارهای وابسته ==
* [[مکرز بن حفص]] (پدر)

== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:IM009658.jpg|22px]] [[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|'''مقاله «ایوب بن مکرز بن حفص بن احنف قرشی عامری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲''']]
{{پایان منابع}}

== پانویس ==
{{پانویس}}

[[رده:اعلام]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]