نمایش مبدأ برای ثعلبة بن غنمه انصاری

{{نبوت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ثعلبة بن غنمه انصاری در قرآن]] - [[ثعلبة بن غنمه انصاری در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}

== مقدمه ==
[[ثعلبه بن غَنَمَة بن عدی بن نابی خزرجی]] <ref> لسیره النبویه، ج ۲، ص ۴۶۳ و ۶۹۹؛ الاصابه، ج ۱، ص ۵۲۱؛ رجال الطوسی، ص ۳۱؛ الطبقات، ج ۳، ص ۴۳۵؛ الاستیعاب، ج ۱، ص ۲۸۲.</ref> [[انصاری]] از تیره [[بنی سلمه]] [[خزرج]] بود. <ref> لسیره النبویه، ج ۲، ص ۶۹۹؛ الاصابه، ج ۱، ص ۵۲۱؛ رجال الطوسی، ص ۳۱.</ref> مادرش [[جهیرة بنت القین]] نیز از همان تیره بود. نام پدرش به صورت عَنَمَه <ref> المستدرک، ج۳، ص۲۵۷؛ اسدالغابه، ج۱، ص۴۷۴؛ رجال الطوسی، ص ۳۱.</ref> یا غَنْم <ref> کشف الاسرار، ج ۲، ص ۲۲۹؛ روض الجنان، ج ۳، ص ۶۴؛ مجمع البیان، ج ۱، ص ۸۰۴.</ref> یا غَنیمه <ref>تفسیر مقاتل، ج ۱، ص ۲۹۲.</ref> نیز ضبط شده که از [[اختلاف]] نساخ منابع ناشی است.

ثعلبه در سال سیزدهم [[بعثت]] در [[پیمان]] دوم [[عقبه]] در [[منا]] با [[رسول]] گرامی {{صل}} [[بیعت]] و آن [[حضرت]] را به یثرب [[دعوت]] کرد. بعضی او را از حاضران هر دو [[پیمان عقبه]] دانسته‌اند. ثعلبه پس از [[اسلام آوردن]]، بت‌های بنی سلمه را [[شکست]]، از این رو از نخستین [[بت]] شکنان است. روزی [[پیامبر]] {{صل}} به سبب استفاده ثعلبه از [[انگشتر]] طلا بدو توجه نکرد، از این رو وی آن را کنار نهاد.<ref> الطبقات، ج۳، ص۴۳۵؛ الاستیعاب، ج۱، ص ۲۸۲؛ اسدالغابه، ج ۱، ص ۲۸۲.</ref> در [[تاریخ]] [[وفات]] وی اختلاف است؛ به [[نقلی]] در [[جنگ خندق]] در [[سال پنجم هجری]] و به قولی در [[نبرد خیبر]] به [[سال هفتم هجری]] [[شهید]] شد.<ref>المغازی، ج۲، ص ۴۹۶؛ الاستیعاب، ج ۱، ص۲۸۲؛ اسدالغابه، ج ۱، ص ۴۷۴.</ref> خبری دیگر وی <ref>اسباب النزول، ص ۲۱۲؛ تفسیر بغوی، ج ۲، ص ۲۶۹؛ تفسیر قرطبی، ج ۴، ص ۱۴۵.</ref> و برادرش [[عمرو]] <ref> اسدالغابه، ج ۴، ص ۲۴۶.</ref> را در هنگام حرکت [[سپاه اسلام]] به سوی [[تبوک]] ([[سال ۹ هجری]]) از کسانی دانسته که به جهت نداشتن تجهیزات و تدارکات از [[همراهی]] با [[سپاه]] بازمانده و بدین سبب می‌‌گریستند.

نام [[ثعلبه]] در [[شأن نزول]] برخی از [[آیات قرآن کریم]] آمده است: 
# [[مفسران]] ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنْزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ أُولَئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ}}<ref>«خداوند و لعنت‌کنندگان، کسانی را لعنت می‌کنند که برهان‌ها و رهنمودی را که فرو فرستادیم، پس از آنکه در کتاب (تورات) برای مردم روشن کردیم، پنهان می‌دارند» سوره بقره، آیه ۱۵۹.</ref> از ثعلبه یاد کرده و گفته‌اند: ثعلبه از یکی از [[یهودیان]] درباره [[بشارت]] به [[پیامبر]] در [[تورات]] پرسید و چون آن [[یهودی]] [[انکار]] کرد این آیه نازل شد که [[خداوند]] [[کتمان]] کنندگان [[حقیقت]] را [[لعن]] می‌‌کند.<ref>جامع البیان، ج ۲، ص ۷۳؛ الدرالمنثور، ج ۱، ص ۳۹۰.</ref>
# مفسران ذیل آیه {{متن قرآن|يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«از تو درباره ماه‌های نو می‌پرسند، بگو: آنها زمان نمای مردم و حجّ‌اند؛ و نیکی آن نیست که از پشت خانه‌ها به درون آنها درآیید بلکه (حقیقت) نیکی (از آن) کسی است که پرهیزگاری ورزد و به خانه‌ها از در درآیید، و از خداوند پروا کنید باشد که رستگار گردید» سوره بقره، آیه ۱۸۹.</ref> آورده‌اند که این آیه در پاسخ سؤال ثعلبه و [[معاذ بن جبل]] از پیامبر درباره علت یا فایده [[هلال]] ماه در شروع ماه‌ها نازل شد<ref> اسباب النزول، ص ۵۰؛ روض الجنان، ج ۳، ص ۶۴؛ الدرالمنثور، ج ۱، ص ۴۹۰.</ref>.
# در خبر است که میان ثعلبه و گروهی از [[انصار]] [[کلامی]] درگرفت. در این هنگام فردی یهودی از [[قبیله]] [[قینقاع]] تلاش کرد تا [[اختلاف]] بین دو طرف را شدت بخشد تا اینکه بر اثر شایعه پراکنی وی عدّه‌ای آماده [[حمله]] به گروهی دیگر شده، دو [[قبیله اوس]] و [[خزرج]] بر آن شدند که [[سلاح]] برگیرند و بجنگند که این [[آیه شریفه]] نازل شد: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تُطِيعُوا فَرِيقًا مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ يَرُدُّوكُمْ بَعْدَ إِيمَانِكُمْ كَافِرِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! اگر از دسته‌ای از کسانی که به آنان کتاب داده شده است فرمانبرداری کنید شما را پس از ایمانتان به کفر باز می‌گردانند» سوره آل عمران، آیه ۱۰۰.</ref>.<ref> جامع البیان، ج ۴، ص ۳۵.</ref> 
# زمانی که [[لشکر اسلام]] آماده حرکت به سوی [[تبوک]] می‌‌شد ۷ نفر که یکی از آنان [[ثعلبه]] بود [[خدمت]] [[رسول گرامی]] {{صل}} آمدند و عرض کردند: ما را با خود ببر. [[حضرت]] فرمود: چیزی که شما را بر آن سوار کنم نمی‌یابم. آنان در حالی که می‌‌گریستند بازگشتند (و به همین سبب به بکّائین معروف شدند). [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَلَا عَلَى الَّذِينَ إِذَا مَا أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لَا أَجِدُ مَا أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّوْا وَأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلَّا يَجِدُوا مَا يُنْفِقُونَ}}<ref>«و نه بر کسانی که چون نزد تو آمدند تا آنان را سوار کنی گفتی چیزی نمی‌یابم تا بر آن سوارتان کنم؛ بازگشتند در حالی که چشم‌هاشان لبریز از اشک بود از غم اینکه چیزی نمی‌یافتند تا (در این راه) ببخشند» سوره توبه، آیه ۹۲.</ref> درباره اینان نازل شد.<ref>المغازی، ج ۳، ص ۱۰۲۴؛ اسباب النزول، ص ۲۱۲؛ تفسیر بغوی، ج ۲، ص ۲۶۹.</ref>.<ref>[[محمد حسن درایتی |درایتی، محمد حسن]]، [[ثعلبة بن غنمه انصاری (مقاله)|مقاله «ثعلبة بن غنمه انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹.</ref>

== منابع ==
{{منابع}}
* [[پرونده:000064.jpg|22px]] [[محمد حسن درایتی |درایتی، محمد حسن]]، [[ثعلبة بن غنمه انصاری (مقاله)|مقاله «ثعلبة بن غنمه انصاری»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹''']]
{{پایان منابع}}

== پانویس ==
{{پانویس}}

[[رده:ثعلبة بن غنمه انصاری]]

{{صحابه شهید}}