|
|
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{امامت}}
| | #تغییر_مسیر [[عصمت موهبتی]] |
| {{مدخل مرتبط
| |
| | موضوع مرتبط = عصمت
| |
| | عنوان مدخل = عصمت موهوبی
| |
| | مداخل مرتبط = [[عصمت موهوبی در قرآن]] - [[عصمت موهوبی در کلام اسلامی]]
| |
| | پرسش مرتبط = عصمت (پرسش)
| |
| }}
| |
| ==معناشناسی==
| |
| ===عصمت در لغت و اصطلاح===
| |
| [[عصمت]] به معنای نگه‌داشتن و محافظت و اجتناب و [[دوری از گناه]] و [[نافرمانی خداوند]] است، [[نیروی درونی]] است برای [[حفاظت از گناه]] و [[مصونیت از اشتباه]].
| |
| ===تعریف موهوبی‌بودن عصمت===
| |
| | |
| ==خاستگاه عصمت==
| |
| {{اصلی|منشأ عصمت}}
| |
| این معصومیت به دو سبب [[موهبت الهی]] حاصل از [[لیاقت]] و [[درجه والای عبودیت]] و [[تسلیم]] [[حق تعالی]] و همچنین اکتساب [[عصمت الهی]] از [[راه]] تحصیل درجات بلند [[تقوا]]، [[تصفیه]] [[باطن]] و ظاهر از [[گناه]] و [[پلیدی]] و طی کردن مراحل [[قرب الهی]] حاصل میشود. لذا می‌توان گفت [[مقام عصمت]] به واسطۀ دو امر حاصل میشود:
| |
| #امر موهبتی که همان ملکه و [[قوه]] و یا [[علم خدادادی]] است، چنانکه [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «[[معصوم]] به واسطۀ [[لطف الهی]] از جمیع [[محارم]] [[الهی]] مصون و [[معصوم]] است چنانکه [[خداوند]] فرموده: {{متن قرآن|وَ مَنْ يَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلى صِراطٍ مُسْتَقيمٍ}}<ref>سوره آل عمران؛ آیه: ۱۰۲. </ref>.<ref>{{متن حدیث|الْمَعْصُومُ هُوَ الْمُمْتَنِعُ بِاللَّهِ مِنْ جَمِیعِ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیم}}؛ معانی الاخبار، ص ۱۳۲.</ref> در واقع چنین موهبتی قبل از [[خلقت]] [[جهان مادی]] در [[عالم ذر]] برای آنان حاصل شد<ref>[[صفدر الهی راد|الهی راد، صفدر]]، [[انسان‌شناسی (کتاب)|انسان‌شناسی]]، ص ۱۲۸.</ref>. بنابر این، عصمت موهوبی یعنی اینکه [[عصمت]]، موهبتی [[الهی]] است و به کسانی که این [[لیاقت]] را با [[مجاهدت]] و تلاش در خود ایجاد کرده‌اند داده میشود<ref>ر.ک: [[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]]، ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>، در مقابل، [[عصمت اکتسابی]] یا اختیاری قرار دارد که برخلاف عصمت موهبتی، [[انسان]] با [[اختیار]] و [[اراده]] خود و با [[مبارزه]] با هوای نفس، از [[گناه]] دوری می‌کند<ref>ر.ک: [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات]]، ج۱، ص۵۳۰- ۵۳۸.</ref>.
| |
| #امر اکتسابی یعنی [[اختیار]] و [[اراده]] برای جلوگیری از هر [[گناه]] و اشتباهی: به این بیان که ملکه و [[علم موهبتی]] [[خداوند]] سبب تامه برای عصمت [[معصومین]] نیست و چنین عصمتی تنها با [[علم خدادادی]] و بدون [[اراده]] و [[اختیار]] [[معصوم]] حاصل نمی‌شود، زیرا [[علم موهبتی]] و [[لطف الهی]] [[قدرت]] برای [[گناه]] کردن را در [[معصوم]] معدوم نمی‌کند، به عبارتی [[علم موهبتی]] فقط ابزاری برای [[گناه]] نکردن [[معصومین]] است و نمی‌تواند [[اراده]] و [[اختیار]] [[معصومین]] برای [[گناه]] کردن و یا نکردن را از آنها سلب کند، اما اگر این [[علم موهبتی]]، قویتر و شدیدتر شود ارادۀ اکتسابی [[معصومین]] به مقتضای علمشان، قویتر خواهد شد و با همین [[اختیار]] و [[اراده]] [[معصیت]] نمی‌کنند<ref>ر.ک. [[علی قربانی| قربانی، علی]]، [[امامت‌پژوهی (کتاب)|امامت‌پژوهی]]، ص۱۶۲. </ref>.<ref>ر.ک: [[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]]، ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>.
| |
| | |
| ==ویژگی‌های عصمت موهوبی==
| |
| عصمت موهوبی صفات و ویژگی‌هایی دارد:
| |
| # [[قرآن]] عصمت را موهبتی الهی معرفی می‌کند و اوصاف آن را چنین بیان می‌کند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا}}<ref>«ای مؤمنان! اگر از خداوند پروا کنید در شما نیروی شناخت درستی از نادرستی می‌نهد» سوره انفال، آیه ۲۹.</ref>. فرقان، نیروی [[شناخت حق]] از [[باطل]] است. در آیۀ دیگری نیز فرموده: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا}}<ref>«و راه‌های خویش را به آنان که در (راه) ما بکوشند می‌نماییم» سوره عنکبوت، آیه ۶۹.</ref>. در این [[آیه]] [[وصف]] عصمت، [[هدایت الهی]] معرفی شده است. البته لازمۀ رسیدن به عصمت [[تقوا]] و تلاش و کوشش معرفی شده است. | |
| #در [[روایات]] نیز عصمت، موهوب الهی شمرده شده است که با کسب و تلاش حاصل میشود؛ مثل: [[امام علی]]{{ع}} در [[نامه]] به [[اهل مصر]] فرمودند: «[[خداوند]] شما را با هدایتش [[حفظ]] و شما را به تقوا [[ثابت قدم]] کند»<ref>میزان الحکمه، ج۳، ص۱۹۹۶-۱۹۹۷.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «کسی که به [[خدا]] [[تمسک]] کند و [[تقوای الهی]] پیشه نماید [[خداوند]] او را [[حفظ]] می‌کند»<ref>میزان الحکمه، ج۳، ص۱۹۹۶-۱۹۹۷.</ref>.
| |
| #دو فرق اساسی میان [[عصمت]] [[معصومان]] و غیر معصومان وجود دارد:
| |
| ## [[عصمت علمی]] مطلق، مخصوص [[انبیا]] و [[امامان]] است که یا به واسطه [[وحی]] است یا به سبب [[الهام]].
| |
| ##در [[عصمت عملی]]، فرق میان [[معصومین]] و غیر معصومین در این است که برای [[معصوم]]، وقوع در [[گناه]] و [[معاصی]] [[امتناع]] عادی و وقوعی است، اما در غیر معصومین چنین نیست<ref>ر.ک: [[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]]، ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>.
| |
| | |
| == پرسش‌های وابسته ==
| |
| {{پرسش‌های وابسته}}
| |
| * [[آیا عصمت اکتسابی است؟ (پرسش)]]
| |
| * [[ویژگی‌های عصمت موهوبی چیست؟ (پرسش)]]
| |
| {{پایان پرسش‌های وابسته}}
| |
| | |
| == منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| # [[پرونده:1379670.jpg|22px]] [[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|'''عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی''']]
| |
| # [[پرونده:1368921.jpg|22px]] [[صفدر الهی راد|الهی راد، صفدر]]، [[انسان‌شناسی (کتاب)|'''انسان‌شناسی''']]
| |
| # [[پرونده:136891.jpg|22px]] [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|'''شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات''']]
| |
| # [[پرونده:Imamat.jpg|22px]] [[علی قربانی|قربانی، علی]]، [[امامت‌پژوهی (کتاب)|'''امامت‌پژوهی''']]
| |
| # [[پرونده:53960800.jpg|22px]] [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[احمد حسین شریفی|شریفی، احمد حسین]]، [[پژوهشی در عصمت معصومان (کتاب)|'''پژوهشی در عصمت معصومان''']]
| |
| {{پایان منابع}}
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| [[رده:عصمت]]
| |
| [[رده:مدخل]]
| |
