سخاوت: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = سخاوت
| موضوع مرتبط = سخاوت
خط ۱۵: خط ۱۴:
شماری از [[آیات قرآن کریم]] نیز بر مطالبی هماهنگ در این زمینه دلالت نماید؛ برخی از این مطالب را می‌توان این‌گونه برشمرد:
شماری از [[آیات قرآن کریم]] نیز بر مطالبی هماهنگ در این زمینه دلالت نماید؛ برخی از این مطالب را می‌توان این‌گونه برشمرد:


#[[آیات]] پیشین، به‌خوبی بر [[شایستگی]] و [[برتری]] [[انفاق]] و [[بخشش]] دلالت می‌نماید؛
# [[آیات]] پیشین، به‌خوبی بر [[شایستگی]] و [[برتری]] [[انفاق]] و [[بخشش]] دلالت می‌نماید؛
#گذشته از آن، گویا [[انفاق]] در شمار [[وظائف]] [[مؤمنان]] قرار دارد: {{متن قرآن|لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ}}<ref>«توانگر باید از توانگری خویش و آنکه روزی بر او تنگ شده از آنچه خدا به وی داده است هزینه کند» سوره طلاق، آیه ۷.</ref>.
#گذشته از آن، گویا [[انفاق]] در شمار [[وظائف]] [[مؤمنان]] قرار دارد: {{متن قرآن|لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ}}<ref>«توانگر باید از توانگری خویش و آنکه روزی بر او تنگ شده از آنچه خدا به وی داده است هزینه کند» سوره طلاق، آیه ۷.</ref>.
#در مرتبه سوّم، می‌توان به شصت [[آیه کریمه]] دست یافت، که به ترغیب به این [[فضیلت]] [[اخلاقی]] پرداخته، [[مؤمنان]] را به اتّصاف به آن فراخوانده است. در این زمینه تنها به این دو [[آیه]] بنگرید: {{متن قرآن|مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«داستان (بخشش) آنان که دارایی‌های خود را در راه خداوند می‌بخشند چون دانه‌ای است که هفت خوشه بر آورده باشد، در هر خوشه صد دانه و خداوند برای هر که بخواهد (آن را) چند برابر می‌گرداند و خداوند نعمت‌گستری داناست» سوره بقره، آیه ۲۶۱.</ref>،{{متن قرآن|وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«و داستان (بخشش) کسانی که دارایی‌های خود را در جست و جوی خشنودی خداوند و برای استواری (نیّت خالصانه) خودشان می‌بخشند، همچون باغساری بر پشته‌واره‌ای است که بارانی تند- و اگر نه بارانی تند، بارانی نرمریز- بدان برسد و میوه‌هایش را دوچندان کند و خداوند به آن» سوره بقره، آیه ۲۶۵.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۰.</ref>.
#در مرتبه سوّم، می‌توان به شصت [[آیه کریمه]] دست یافت، که به ترغیب به این [[فضیلت]] [[اخلاقی]] پرداخته، [[مؤمنان]] را به اتّصاف به آن فراخوانده است. در این زمینه تنها به این دو [[آیه]] بنگرید: {{متن قرآن|مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«داستان (بخشش) آنان که دارایی‌های خود را در راه خداوند می‌بخشند چون دانه‌ای است که هفت خوشه بر آورده باشد، در هر خوشه صد دانه و خداوند برای هر که بخواهد (آن را) چند برابر می‌گرداند و خداوند نعمت‌گستری داناست» سوره بقره، آیه ۲۶۱.</ref>،{{متن قرآن|وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«و داستان (بخشش) کسانی که دارایی‌های خود را در جست و جوی خشنودی خداوند و برای استواری (نیّت خالصانه) خودشان می‌بخشند، همچون باغساری بر پشته‌واره‌ای است که بارانی تند- و اگر نه بارانی تند، بارانی نرمریز- بدان برسد و میوه‌هایش را دوچندان کند و خداوند به آن» سوره بقره، آیه ۲۶۵.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۰.</ref>.
خط ۲۱: خط ۲۰:
این دو [[آیه شریفه]]، نکاتی بسیار در خود نهفته دارد؛ در شمار این نکات است:
این دو [[آیه شریفه]]، نکاتی بسیار در خود نهفته دارد؛ در شمار این نکات است:


#[[آیه]] نخست دلالت می‌نماید که [[انفاق]]، درخور احوال [[انفاق]] کننده، [[نیّت]] او، و [[کردار]] گوناگونش، نتیجه و ثمره خود را ظاهر می‌سازد؛ همان‌گونه که [[بهشت]] نیز با توجّه به احوال افراد، صورت‌های گوناگون می‌پذیرد.
# [[آیه]] نخست دلالت می‌نماید که [[انفاق]]، درخور احوال [[انفاق]] کننده، [[نیّت]] او، و [[کردار]] گوناگونش، نتیجه و ثمره خود را ظاهر می‌سازد؛ همان‌گونه که [[بهشت]] نیز با توجّه به احوال افراد، صورت‌های گوناگون می‌پذیرد.
#[[انفاق]] هر لحظه ثمره‌ای [[جدید]] می‌دهد، و آن ثمره در [[دنیا]] و [[آخرت]] به‌دست صاحبش رسیده، برای او کارگشائی می‌نماید؛ همان‌گونه که آن ثمره نیز هر لحظه ثمره‌ای دیگر، و آن ثمره [[جدید]] نیز ثمره‌ای دیگر پدید می‌آورَد. از این رو می‌توان گفت که [[انفاق]] همان - و یا دست کم یکی از مصادیق مهمّ - شجره طیّبه‌ای است که در [[قرآن کریم]] از آن یاد شده، و به ثمره‌بخشی لحظه به لحظه آن اشاره شده است: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ * تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا}}<ref>«آیا درنیافته‌ای که خداوند چگونه به کلمه‌ای پاک مثل می‌زند که همگون درختی پاک است، ریشه‌اش پابرجاست و شاخه‌اش سر بر آسمان دارد * به اذن پروردگارش هر دم بر خود را می‌دهد» سوره ابراهیم، آیه ۲۴-۲۵.</ref>. بر این اساس، [[انفاق]] همچون درختان بهشتی، و یا همان درخت است؛ چه [[دنیا]] مزرعه [[آخرت]] است که اجزاء بهشتی آن از همان [[خواصّ]] [[بهشت]] برخوردارند؛ درخت [[انفاق]] نیز همچون دیگر درختان [[بهشت]] از خاصیّت ثمره بخشی دائمی برخوردار بوده، زارعان خود را از ثمرات بی‌شمار بهره‌مند می‌سازد: {{متن قرآن|مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ أُكُلُهَا دَائِمٌ وَظِلُّهَا تِلْكَ عُقْبَى الَّذِينَ اتَّقَوْا وَعُقْبَى الْكَافِرِينَ النَّارُ}}<ref>«چگونگی بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده‌اند، (این است که) نهرها از بن آن جاری است، میوه‌ها و سایه‌هایش ماندنی است، این فرجام پرهیزگاران است و فرجام کافران دوزخ است» سوره رعد، آیه ۳۵.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۱.</ref>.
# [[انفاق]] هر لحظه ثمره‌ای [[جدید]] می‌دهد، و آن ثمره در [[دنیا]] و [[آخرت]] به‌دست صاحبش رسیده، برای او کارگشائی می‌نماید؛ همان‌گونه که آن ثمره نیز هر لحظه ثمره‌ای دیگر، و آن ثمره [[جدید]] نیز ثمره‌ای دیگر پدید می‌آورَد. از این رو می‌توان گفت که [[انفاق]] همان - و یا دست کم یکی از مصادیق مهمّ - شجره طیّبه‌ای است که در [[قرآن کریم]] از آن یاد شده، و به ثمره‌بخشی لحظه به لحظه آن اشاره شده است: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ * تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا}}<ref>«آیا درنیافته‌ای که خداوند چگونه به کلمه‌ای پاک مثل می‌زند که همگون درختی پاک است، ریشه‌اش پابرجاست و شاخه‌اش سر بر آسمان دارد * به اذن پروردگارش هر دم بر خود را می‌دهد» سوره ابراهیم، آیه ۲۴-۲۵.</ref>. بر این اساس، [[انفاق]] همچون درختان بهشتی، و یا همان درخت است؛ چه [[دنیا]] مزرعه [[آخرت]] است که اجزاء بهشتی آن از همان [[خواصّ]] [[بهشت]] برخوردارند؛ درخت [[انفاق]] نیز همچون دیگر درختان [[بهشت]] از خاصیّت ثمره بخشی دائمی برخوردار بوده، زارعان خود را از ثمرات بی‌شمار بهره‌مند می‌سازد: {{متن قرآن|مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ أُكُلُهَا دَائِمٌ وَظِلُّهَا تِلْكَ عُقْبَى الَّذِينَ اتَّقَوْا وَعُقْبَى الْكَافِرِينَ النَّارُ}}<ref>«چگونگی بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده‌اند، (این است که) نهرها از بن آن جاری است، میوه‌ها و سایه‌هایش ماندنی است، این فرجام پرهیزگاران است و فرجام کافران دوزخ است» سوره رعد، آیه ۳۵.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۱.</ref>.
#[[آیه]] دوّم نیز، علاوه بر نکاتی که از [[آیه]] اوّل استخراج نمودیم، بر نکته‌ای دیگر دلالت می‌نماید؛ و آن اینکه: انفاقْ ملکه [[سخاوت]] را در [[روح]] [[انسان]] پرورش داده تقویت می‌نماید، چه هر ملکه‌ای [[نیازمند]] به تقویت و [[استحکام]] می‌باشد، و [[استحکام]] آن تنها به‌واسطه انجام اعمالی که با آن در [[ارتباط مستقیم]] است، ممکن می‌باشد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۲.</ref>.
# [[آیه]] دوّم نیز، علاوه بر نکاتی که از [[آیه]] اوّل استخراج نمودیم، بر نکته‌ای دیگر دلالت می‌نماید؛ و آن اینکه: انفاقْ ملکه [[سخاوت]] را در [[روح]] [[انسان]] پرورش داده تقویت می‌نماید، چه هر ملکه‌ای [[نیازمند]] به تقویت و [[استحکام]] می‌باشد، و [[استحکام]] آن تنها به‌واسطه انجام اعمالی که با آن در [[ارتباط مستقیم]] است، ممکن می‌باشد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۲.</ref>.
#هدفی که در هر انفاقی مدّنظر می‌آید نیز، در این میان از نقشی مهم برخوردار است. از این رو اگر قصد قربت به بارگاه [[الهی]] در انفاقی صورت نبندد، در [[حقیقت]] هیچ انفاقی صورت نگرفته؛ امّا اگر با آن قصدِ انسان‌ساز انفاقی هر چند کوچک صورت گیرد، همانند [[بهشت]] از [[شادابی]]، طراوت و خاصیّت ثمره‌بخشی برخوردار خواهد بود. حالْ [[انفاق]] کننده اگر در کنار این [[نیّت]] از نیّت‌های دیگر نیز بهره‌مند باشد، باز نیّتش در چگونگی آنچه انجام داده، دخیل خواهد بود. آن کس که علاوه بر قصد قربت به [[حضرت حق]]، از [[ترس]] جهنّم، و یا به‌خاطر [[محبّت]] [[بهشت]]، و یا برای [[سعادت]] فرزندانش دست به سوی انفاقات [[مستحب]] می‌برد، به همان اندازه که در [[نیّت]] آورده از آن [[پاداش]] خواهد برد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۲.</ref>.
#هدفی که در هر انفاقی مدّنظر می‌آید نیز، در این میان از نقشی مهم برخوردار است. از این رو اگر قصد قربت به بارگاه [[الهی]] در انفاقی صورت نبندد، در [[حقیقت]] هیچ انفاقی صورت نگرفته؛ امّا اگر با آن قصدِ انسان‌ساز انفاقی هر چند کوچک صورت گیرد، همانند [[بهشت]] از [[شادابی]]، طراوت و خاصیّت ثمره‌بخشی برخوردار خواهد بود. حالْ [[انفاق]] کننده اگر در کنار این [[نیّت]] از نیّت‌های دیگر نیز بهره‌مند باشد، باز نیّتش در چگونگی آنچه انجام داده، دخیل خواهد بود. آن کس که علاوه بر قصد قربت به [[حضرت حق]]، از [[ترس]] جهنّم، و یا به‌خاطر [[محبّت]] [[بهشت]]، و یا برای [[سعادت]] فرزندانش دست به سوی انفاقات [[مستحب]] می‌برد، به همان اندازه که در [[نیّت]] آورده از آن [[پاداش]] خواهد برد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۲.</ref>.
#"تنها برای به‌دست آوردن [[رضایت الهی]]" که در این [[آیه کریمه]] بدان اشاره رفته است، جمله‌ای تفسیری است، که نشان دهنده ماهیّت سخاء و [[بخشش]] است؛ چه پیش از این اشاره کردیم که اگر بخششی در مقابل اجری مادّی و یا [[معنوی]] صورت گیرد، از [[حریم]] اصطلاحیِ سخاء به‌دور بوده، نمی‌تواند فوائد آن را برای [[صاحب]] خود پدید آورَد: {{متن قرآن|وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا * إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا }}<ref>«و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند *(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی » سوره انسان، آیه ۸-۹.</ref>.
#"تنها برای به‌دست آوردن [[رضایت الهی]]" که در این [[آیه کریمه]] بدان اشاره رفته است، جمله‌ای تفسیری است، که نشان دهنده ماهیّت سخاء و [[بخشش]] است؛ چه پیش از این اشاره کردیم که اگر بخششی در مقابل اجری مادّی و یا [[معنوی]] صورت گیرد، از [[حریم]] اصطلاحیِ سخاء به‌دور بوده، نمی‌تواند فوائد آن را برای [[صاحب]] خود پدید آورَد: {{متن قرآن|وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا * إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا }}<ref>«و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند *(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی» سوره انسان، آیه ۸-۹.</ref>.
#از عبارت [[شریف]] {{متن قرآن|وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}<ref>«و برای استواری (نیّت خالصانه) خودشان می‌بخشند» سوره بقره، آیه ۲۶۵.</ref> تا عبارت [[مبارک]] {{متن قرآن|قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ}}<ref>«بگو: هر کس به فرا خور خویش کار می‌کند » سوره اسراء، آیه ۸۴.</ref>، نیز همین‌گونه است؛ چه عقلْ تمامی این امور را به‌خوبی در می‌یابد، و سخن [[شارع]] در این زمینه تنها [[راهنمائی]] به [[حکم عقل]] است<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۳.</ref>.
#از عبارت [[شریف]] {{متن قرآن|وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ}}<ref>«و برای استواری (نیّت خالصانه) خودشان می‌بخشند» سوره بقره، آیه ۲۶۵.</ref> تا عبارت [[مبارک]] {{متن قرآن|قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ}}<ref>«بگو: هر کس به فرا خور خویش کار می‌کند» سوره اسراء، آیه ۸۴.</ref>، نیز همین‌گونه است؛ چه عقلْ تمامی این امور را به‌خوبی در می‌یابد، و سخن [[شارع]] در این زمینه تنها [[راهنمائی]] به [[حکم عقل]] است<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۳.</ref>.


[[قرآن کریم]] در آیاتی دیگر، [[مؤمنان]] را [[آگاه]] می‌سازد که اتفاقی که به‌همراه منّت و یا اذّیت روحی دیگری باشد، کاملاً از [[ارزش]] افتاده هیچ‌گونه ثمره‌ای در درگاه [[الهی]] نخواهد داشت؛ همان‌گونه که بخشش‌های ریاء‌آمیز نیز همین‌گونه است. در شمار این [[آیات]] است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ}}<ref>«ای مؤمنان! صدقه‌های خود را با منّت نهادن و آزردن تباه نسازید، همچون کسی که از سر نمایش دادن به مردم، دارایی خود را می‌بخشد و به خداوند و روز واپسین ایمان ندارد» سوره بقره، آیه ۲۶۴.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۳.</ref>
[[قرآن کریم]] در آیاتی دیگر، [[مؤمنان]] را [[آگاه]] می‌سازد که اتفاقی که به‌همراه منّت و یا اذّیت روحی دیگری باشد، کاملاً از [[ارزش]] افتاده هیچ‌گونه ثمره‌ای در درگاه [[الهی]] نخواهد داشت؛ همان‌گونه که بخشش‌های ریاء‌آمیز نیز همین‌گونه است. در شمار این [[آیات]] است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ}}<ref>«ای مؤمنان! صدقه‌های خود را با منّت نهادن و آزردن تباه نسازید، همچون کسی که از سر نمایش دادن به مردم، دارایی خود را می‌بخشد و به خداوند و روز واپسین ایمان ندارد» سوره بقره، آیه ۲۶۴.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۳.</ref>
خط ۵۸: خط ۵۷:
این‌گونه عمل کردن، در میان مردان بارگاه [[الهی]] همیشه به چشم می‌آمده است؛ هرچند دنیادوستان آن را عملی احمقانه دانسته از انجامش باز می‌ایستاده‌اند. اینان در نظر [[قرآن کریم]] چون حیواناتند، که تنها [[آسایش]] خویش را در نظر می‌آورَند: {{متن قرآن|وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ}}<ref>«و همچون چارپایان می‌خورند» سوره محمد، آیه ۱۲.</ref>، {{متن قرآن|أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ}}<ref>«آنان چون چارپایانند بلکه گمراه‌ترند ؛ آنانند که ناآگاهند» سوره اعراف، آیه ۱۷۹.</ref>.
این‌گونه عمل کردن، در میان مردان بارگاه [[الهی]] همیشه به چشم می‌آمده است؛ هرچند دنیادوستان آن را عملی احمقانه دانسته از انجامش باز می‌ایستاده‌اند. اینان در نظر [[قرآن کریم]] چون حیواناتند، که تنها [[آسایش]] خویش را در نظر می‌آورَند: {{متن قرآن|وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ}}<ref>«و همچون چارپایان می‌خورند» سوره محمد، آیه ۱۲.</ref>، {{متن قرآن|أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ}}<ref>«آنان چون چارپایانند بلکه گمراه‌ترند ؛ آنانند که ناآگاهند» سوره اعراف، آیه ۱۷۹.</ref>.


در [[سوره انسان]]، [[خداوند]] [[ایثار]] [[اهل بیت]]{{عم}} را یاد می‌فرماید؛ تا [[آدمیان]] را به سوی آن مرحله [[عالی]] سوق دهد، و به فراگرفتن [[سیره]] آنان [[تشویق]] نماید؛ {{متن قرآن|وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا * إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا}}<ref>«و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند *(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی » سوره انسان، آیه ۸-۹.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۸.</ref>.
در [[سوره انسان]]، [[خداوند]] [[ایثار]] [[اهل بیت]]{{عم}} را یاد می‌فرماید؛ تا [[آدمیان]] را به سوی آن مرحله [[عالی]] سوق دهد، و به فراگرفتن [[سیره]] آنان [[تشویق]] نماید؛ {{متن قرآن|وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا * إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا}}<ref>«و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند *(با خود می‌گویند:) شما را تنها برای خشنودی خداوند خوراک می‌دهیم، نه پاداشی از شما خواهانیم و نه سپاسی» سوره انسان، آیه ۸-۹.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۸.</ref>.


[[دنیاخواهان]] در پی لذّات مادّیند، لذّت خوردن، آشامیدن، از جنس مخالف برخوردار شدن، به [[ثروت]]، [[ریاست]] و [[قدرت]] رسیدن؛ و جز این چیزی دیگر در نظر نمی‌آورند. الهیان امّا [[لذت]] خویش را در [[ایثار]]، [[انفاق]]، شب زنده‌داری و... می‌یابند؛ و چه تفاوتی [[عظیم]] و مسافتی طولانی میان این دو لذّت هست!: {{متن قرآن|تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ * فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«از بسترها پهلو تهی می‌کنند (و برای نماز برمی‌خیزند) در حالی که پروردگارشان را به بیم و امید می‌خوانند و از آنچه به آنان روزی کرده‌ایم می‌بخشند * پس هیچ کس نمی‌داند چه روشنی چشمی برای آنان به پاداش کارهایی که می‌کردند نهفته‌اند» سوره سجده، آیه ۱۶-۱۷.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۸-۳۴۹.</ref>
[[دنیاخواهان]] در پی لذّات مادّیند، لذّت خوردن، آشامیدن، از جنس مخالف برخوردار شدن، به [[ثروت]]، [[ریاست]] و [[قدرت]] رسیدن؛ و جز این چیزی دیگر در نظر نمی‌آورند. الهیان امّا [[لذت]] خویش را در [[ایثار]]، [[انفاق]]، شب زنده‌داری و... می‌یابند؛ و چه تفاوتی [[عظیم]] و مسافتی طولانی میان این دو لذّت هست!: {{متن قرآن|تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ * فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«از بسترها پهلو تهی می‌کنند (و برای نماز برمی‌خیزند) در حالی که پروردگارشان را به بیم و امید می‌خوانند و از آنچه به آنان روزی کرده‌ایم می‌بخشند * پس هیچ کس نمی‌داند چه روشنی چشمی برای آنان به پاداش کارهایی که می‌کردند نهفته‌اند» سوره سجده، آیه ۱۶-۱۷.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۳۴۸-۳۴۹.</ref>
خط ۷۵: خط ۷۴:


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل‌ وابسته}}
{{مدخل وابسته}}
* [[انفاق]]
* [[انفاق]]
{{پایان مدخل‌ وابسته}}
{{پایان مدخل‌ وابسته}}
خط ۹۲: خط ۹۱:
[[رده:فضایل اخلاقی]]
[[رده:فضایل اخلاقی]]
[[رده:سخاوت]]
[[رده:سخاوت]]
[[رده:مدخل]]
 
{{فضیلت}}
{{فضیلت}}
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش