(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
{{امامت}}
#تغییر_مسیر [[ابراهیم بن اسحاق احمری]]
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ابراهیم بن اسحاق نهاوندی در تراجم و رجال]] - [[ابراهیم بن اسحاق نهاوندی در تاریخ اسلامی]]</div>
==مقدمه==
از [[راویان امام رضا]]{{ع}}. ابراهیم بن اسحاق احمری نهاوندی، مکنی به [[ابو اسحاق]]<ref>الرجال، ابن غضائری، ج۱، ص۳۷.</ref>، [[محدث]] [[قرن سوم]] قمری و از راویان امام رضا{{ع}} شمرده شده است<ref>مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۲۱.</ref>. بنا به گفته [[سمعانی]]، احمری نسبتی است به احمر [[قبیله]] بطنی از «[[أزد]]»<ref>الأنساب، سمعانی، ج۱، ص۱۲۴.</ref>. اما أزد خود بر چند قسم است<ref>معجم البلدان، ج۳، ص۳۶۸.</ref> که همگی از تیره‌های [[عربی]] هستند و این البته با موطن او که از اهالی روستای اسفیدهان (اسفیدان امروزی) از نواحی [[نهاوند]] است<ref>الأمالی، طوسی، ص۴۰۶.</ref>. به هر حال [[شیخ طوسی]] نامش را علاوه بر آنچه ذکر شد، «الاعجمی» (العجمی) نیز آورده است<ref>الفهرست، طوسی، ص۴۲.</ref>، که خود بر [[غیر عرب]] بودن وی اشاره دارد.
از [[زندگی]] [[ابراهیم]] اطلاع چندانی در منابع وجود ندارد. وی در متون [[روایی]] [[شیعه]]، در [[سلسله]] [[روایات]] نسبتاً زیادی قرار دارد که با واسطه از [[امام سجاد]]{{ع}}<ref>المحاسن، ج۲، ص۳۸۰.</ref>، [[امام باقر]]{{ع}}<ref>الأمالی، طوسی، ص۴۰۶.</ref>، [[امام صادق]]{{ع}}<ref>الأمالی، طوسی، ص۳۱۹.</ref> و [[امام کاظم]]{{ع}}<ref>الاختصاص، ص۵۹.</ref> نقل می‌شود و علاوه بر اینها، دو [[روایت]] از [[امام رضا]]{{ع}} نیز دارد که بر اساس نقل [[محدثان]]، یکی از آنها را که درباره [[نماز خواندن]] [[پدر]] [[حضرت]] در دهه آخر [[ماه رمضان]] است، با چند واسطه نقل کرده است<ref>الاستبصار، ج۱، ص۴۶۶.</ref> و دیگری را گویا مستقیماً و بدون واسطه از آن حضرت نقل می‌کند<ref>کامل الزیارات، ص۵۰۶؛ تهذیب الأحکام، ج۶ ص۸۵.</ref>. این روایت در مورد [[ثواب]] [[زیارت]] ایشان است که می‌فرماید: «هر کس مرا زیارت کند، در [[روز قیامت]] در سه موطن سخت به دیدنش می‌آیم: هنگامی که کتاب اعمالش را به دستش می‌دهند، در [[صراط]] و در [[میزان]]». طبق شواهدی که وجود دارد، او در اواخر قرن سوم، هنوز در قید [[حیات]] بوده است، چنانکه روایاتی که [[ابوسلیمان احمد بن هوده ابی‌هراسه باهلی]] در سال ۲۶۳<ref>کتاب الغیبة، نعمانی، ص۳۰۰.</ref> یا ۲۷۳<ref>کتاب الغیبة، نعمانی، ص۱۲۶، ۲۱۰، ۳۱۳، ۳۲۷.</ref> یا ۲۹۳ق از وی شنیده<ref>کتاب الغیبة، نعمانی، ص۶۵، ۲۵۵.</ref> و نیز آنچه [[ظفر بن حمدون بن احمد بادرانی]] به [[سال ۲۹۵ق]] از وی در منزلش در فارسان شنیده<ref>الأمالی، طوسی، ص۴۰۶.</ref>، حاکی از آن است. در این صورت، نقل مستقیم وی از [[امام رضا]]{{ع}} چندان مقرون به واقع به نظر نمی‌رسد و طبعاً وی را باید از [[راویان]] با واسطه آن [[حضرت]] بر شمرد و [[روایت]] مذکور نیز باید مرسل باشد، چنانکه [[شیخ مفید]] آن را بدین گونه ذکر می‌کند<ref>المقنعة، ص۴۷۹.</ref>، مگر بتوان در گزاره‌های پیشین خدشه کرد با وی را از [[معمرین]] دانست، هر چند [[گواهی]] برای آن نمی‌توان ارائه کرد.
به هر حال، [[ابواسحاق]] نزد رجائیون [[شیعه]] مورد [[تأیید]] واقع نشده و همگی وی را [[ضعیف]] در [[حدیث]]، متهم در [[دین]]<ref>کتاب الرجال، این داود، ص۲۲۶؛ معالم العلماء، ص۴۳.</ref> و کسی می‌دانند که [[روایات]] صحیح و سقیم را در هم می‌آمیخت<ref>الرجال، ابن غضائری، ص۳۹.</ref> از این رو برخی از عمل به روایاتش [[پرهیز]] داشتند<ref>رجال النجاشی، ص۱۹۱؛ رجال الطوسی، ص۴۱۴؛ خلاصة الأقوال، ص۱۹۸.</ref>. هر چند دسته‌ای از نوشته‌های وی را خالی از بنیاد و قوام نمی‌دانند<ref>کتاب الرجال، ابن داود، ص۲۲۶.</ref>، چنانکه [[ابن شهر آشوب]]، در عین اینکه او را متهم در حدیث می‌خواند، اما کتاب‌های وی را [[استوار]] و محکم می‌شمارد<ref>معالم العلماء، ص۴۳.</ref>. کتاب‌های ابواسحاق بسیار و در موضوعات مختلف است، مانند الصیام، المتعة، الدواجن، جواهر الاسرار الکبیر، النوادر، [[الغیبة]]، [[مقتل]] [[ابوعبدالله الحسین]]{{عم}}<ref>الفهرست، طوسی، ص۷.</ref> (این کتاب را [[ابواحمد قاسم بن محمد همدانی]] در [[سال ۲۶۹ق]] از او روایت کرده است)<ref>رجال النجاشی، ص۱۹؛ الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ج۲۲، ص۲۳.</ref> المسبعة، خوارق الاسرار<ref>لسان المیزان، ج۱، ص۳۲.</ref>، المأکل، الجنائز، الصید و [[نفی]] [[ابوذر]]<ref>الاستبصار، ج۴، ص۳۳۵.</ref>. نگاهی به [[عناوین]] نوشته‌های او، حاکی از تعلق فکری‌اش به [[مکتب]] [[شیعی]] است، چنانکه [[بغدادی]] به [[تشیع]] او تصریح می‌کند<ref>إیضاح المکنون، ج۲، ص۳۱؛ معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۱.</ref>. از [[زمان]] درگذشت وی اطلاعی در دست نیست.<ref>منابع: الاختصاص، محمد بن محمد معروف به شیخ مفید (۴۱۳ق)، تحقیق: علی اکبر غفاری - سید محمود زرندی، بیروت، دار المفید، دوم، ۱۴۱۴ق؛ الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: سیدحسن موسوی خرسان، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۹۰ق، الأمالی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة، اول، ۱۴۱۴ق، الأنساب، عبدالکریم بن محمد معروف به سمعانی (۵۶۲ق)، تحقیق: عبدالرحمن معلمی، حیدرآباد، دائرة المعارف العثمانیة، اول، ۱۳۸۲ق؛ إیضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون، اسماعیل باشا بن محمد امین بغدادی (۱۳۳۹ق)، تصحیح: محمد شرف الدین بالتقیا - رفعت بیلگه کلیسی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، اول، بی تا؛ تهذیب الأحکام، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: سیدحسن موسوی خرسان، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، ۱۴۰۷ق؛ خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، حسن بن یوسف معروف به علامه حلی (۷۲۶ق)؛ تحقیق: سیدمحمدصادق بحر العلوم، قم، مکتبة الرضی، دوم، ۱۴۰۲ق، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، محمد محسن بن علی منزوی معروف به آقابزرگ تهرانی (۱۳۸۹ق)، بیروت، دار الأضواء، سوم، ۱۴۰۳ق، الرجال، احمد بن حسین واسطی معروف به ابن غضائری (۴۵۰ق)، تحقیق: محمدرضا حسینی جلالی، قم، دار الحدیث، ۱۴۲۲ق؛ رجال الطوسی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، سوم، ۱۴۱۵ق؛ رجال النجاشی، احمد بن علی معروف به نجاشی (۴۵۰ق)، تحقیق: سیدموسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، پنجم، ۱۳۶۵ش، الفهرست (فهرست کتب الشیعة و أصولهم)، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: عبدالعزیز طباطبایی، قم، مکتبة الطباطبایی، اول، ۱۴۲۰ق، کامل الزیارات، جعفر بن محمد معروف به ابن قولویه (۳۶۸ق)، تحقیق: جواد قیومی، قم، نشر الفقاهة اول، ۱۴۱۷ق، کتاب الرجال، حسن بن علی معروف به ابن داود حلی (۷۴۰ق)، تحقیق: سیدمحمدصادق بحرالعوم، نجف - قم، المطبعة الحیدریة - انتشارات الرضی، ۱۳۹۲ق؛ کتاب الغیبة، محمد بن ابراهیم معروف به نعمانی (قرن ۴ق)، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران، نشر صدوق، ۱۳۹۷ق؛ لسان المیزان، احمد بن علی معروف به ابن حجر عسقلانی (۸۵۲ق)، بیروت، مؤسسة الأعلمی، دوم، ۱۳۹۰ق، المحاسن، احمد بن محمد برقی (۲۷۴ق)، تحقیق: سیدجلال الدین محدث حسینی، قم، دار الکتب الإسلامیة، اول، ۱۳۷۱ق؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، علی بن محمد نمازی شاهرودی (۱۴۰۵ق)، تهران، شفق - حیدری، اول، ۱۴۱۲ق؛ معالم العلماء، محمد بن علی مازندرانی معروف به ابن شهر آشوب (۵۸۸ق)، قم، بینا، بی تا، معجم البلدان، یاقوت بن عبدالله رومی حموی (۶۲۶ق)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۸۹ق؛ معجم المؤلفین، عمر بن رضا کحاله (۱۴۰۸ق)، بیروت، مکتبة المثنی - دار إحیاء التراث العربی، بی تاء المقنعة، محمد بن محمد معروف به شیخ مفید (۴۱۳ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة النشر الإسلامی، قم، دوم، ۱۴۱۰ق.</ref>.<ref>[[مرضیه شریفی|شریفی، مرضیه]]، [[ابراهیم بن اسحاق نهاوندی - شریفی (مقاله)|مقاله «ابراهیم بن اسحاق نهاوندی»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]] ص ۳۳۸.</ref>
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده: 1100514.jpg|22px]] [[مرضیه شریفی|شریفی، مرضیه]]، [[ابراهیم بن اسحاق نهاوندی - شریفی (مقاله)|مقاله «ابراهیم بن اسحاق نهاوندی»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه امام رضا ج۱''']]
