بنی‌خزاعه: تفاوت میان نسخه‌ها

در ذکر نسب خزاعه [[اختلاف]] است. برخی ایشان را از [[اعراب قحطانی]] و از شاخه‌های قبیله بزرگ [[ازد]] گفته‌اند<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۲، ص۱۱۶؛ قلقشندی، نهایة العرب فی معرفة الانساب العرب، ص۲۴۴؛ عمر رضا کحّاله، معجم قبائل العرب، ج‌۱، ص۳۳۸.</ref>. برخی نیز از آنان، در شمار [[طوایف]] مضری (از [[قبایل عدنانی]]) یاد کرده‌اند<ref>ابن‌حزم، جمهرة الانساب العرب، ص۷.</ref>. [[خزاعه]] از ریشة خَزَع انتزاع شده و در لغت به قطعه [[بریده]] از چیزی یا جدا شدن و بریدن از یک چیز معنا شده است<ref> ابن‌منظور، لسان العرب، ج‌۸، ص۷۰.</ref> و از آنجا که این [[طایفه]] از [[همراهی]] با سایر تیره‌های [[ازد]] که به قصد [[شام]] حرکت کردند [[امتناع]] کردند و از ایشان جدا شده، در [[تهامه]] [[مسکن]] گزیدند، [[خزاعه]] [[لقب]] گرفتند<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۳-۱۴؛ مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۱۷۳.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>

موطن اصلی این قبیله را مانند دیگر قبایل [[ازد]]، «مأرب» در جنوب [[یمن]] دانسته‌اند<ref> یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۳۴.</ref>. گفته شده که در پی آشفتگی‌های [[اقتصادی]] و [[سیاسی]] حاصل از کشمکش‌های [[حمیریان]] و [[قحطانیان]] و تغییر راه‌های [[تجاری]] یمن که شریان اصلی [[اقتصاد]] یمن بسته بدان بود و سرانجام با [[تخریب]] سد مأرب<ref>ر.ک: احمد امین؛ پرتو اسلام، ص۲۹؛ غلامحسین مصاحب، دائرة المعارف فارسی، جلد اول، ص۱۲۵۶؛ فیلیپ خلیل حتّی، تاریخ عرب، ص۸۳ و...</ref> و وارد شدن آسیب شدید بر شبکه آبیاری مأرب، ازدیان از جمله خزاعه جلای [[وطن]] کرده، به [[امید]] یافتن زیستگاهی دائمی روی به شمال آوردند و در نجد و تهامه وارد شدند<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۳۲۸-۳۲۹.</ref>. ازدیان تیره [[خزاعه]] ابتدا در تهامه در ناحیه بطن مرّ یا مرّ الظهران ـ در نزدیکی [[مکه]] ـ اقامت گزیدند<ref>خامسی پور، لیلا؛ قبیله ازد و نقش آن در تاریخ اسلام و ایران، ص۱۶.</ref> و سپس موفق شدند در پی درگیری‌هایی، منطقه تحت [[نفوذ]] خود را تا دو [[شهر]] مهم منطقه یعنی مکه و [[طائف]] گسترش دهند<ref> ازرقی، اخبار مکه شرفها‌ الله تعالی و ما جاء فیها من الآثار، ج۱، ص۹۰ به بعد؛ بلاذری، فتوح البلدان، ص۳۰؛ یعقوبی، تاریخ، ج۱، ص۲۰۳-۲۰۴.</ref>.<ref>[[اصغر منتظرالقائم]]، [[زهرا حسین هاشمی]]، [[فرشته بوسعیدی]]، [[قبیله خزاعه و نقش سیاسی اجتماعی آن در آغاز گسترش اسلام (مقاله)|قبیله خزاعه و نقش سیاسی اجتماعی آن در آغاز گسترش اسلام]].</ref>

   

علاوه بر [[جزیرة العرب]]، از «سفیدنج» [[خراسان]]<ref>محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۷، ص۳۵۵-۳۶۲؛ قلقشندی، قلائد الجُمان فی التعریف بقبائل عرب الزمان، چاپ ابراهیم ابیاری، قاهره، ۱۴۰۲، ص۹۹.</ref>، «درب خزاعه» در [[بغداد]]<ref> سمعانی، الانساب، ج۵، ص۳۲۹.</ref>، «یهودیه» در حومه [[اصفهان]]<ref>یعقوبی، البلدان، ص۵۰.</ref>، [[شام]]<ref>مرزوقی، الازمنة و الامکنه، ج۱۴، ص۱۵۴.</ref>  و ...  نیز در شمار سکونت‌گاه‌های خزاعه پس از [[اسلام]] نام برده شده است. ضمن آنکه تیره‌هایی از [[قبیله خزاعه]] هم، در نواحی مرکزی [[ایران]] از جمله [[قم]] و کاشان سکنی داشتند<ref>یعقوبی، البلدان، ص۴۴-۴۵.</ref>. علاوه بر این مناطق، شهرهای [[کوفه]] و [[بصره]] هم از جایگاه‌های عمده خزاعه به شمار می‌آمد. علاوه بر [[بصره]] و کوفه، طوایفی از [[خزاعه]] و اسلم و دوس همراه با جمعی دیگر از قبایل، پس از به سرانجام رسیدن [[فتوحات]] [[مصر]]، در [[شهر]] تازه تأسیس [[فسطاط]] ([[سال ۲۱ هجری]]) سکنی گزیدند<ref>ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۱۱۷ و ۱۱۹؛ عبدالحلیم، الاباضیه فی مصر و المغرب، ۳۹-۴۰.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>

== نگاهی به [[تاریخ]] خزاعه تا پیش از [[اسلام]] ==