اهداف اخلاق: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

[[اخلاق]] دارای اهداف واسطه‌ای و [[هدف غایی]] می‌باشد که این تقسیم از ترتب طولی اهداف قابل استخراج است؛ چرا که اخلاق، مقدمه‌ای برای [[تهذیب]] [[نفوس]] است و آن نیز مقدمه دستیابی به [[حقیقت]] [[معرفت الهی]] و مستعد ساختن نفس برای جلوه‌های [[توحیدی]] است<ref>امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۰-۱۱؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۳/۴/۱۳۷۲؛ ۴/۸/۱۳۷۹.</ref>. [[نظام اخلاق اسلامی]] در بردارنده [[عدل]]، [[علم]] و [[انصاف]] است و می‌تواند [[جسم]] و [[قلب]] [[انسان]] و [[دنیا]] و [[آخرت]] وی را آباد کند<ref>ر. ک: آیت الله خامنه‌ای، ۲/۲/۱۳۷۷.</ref>.

== هدف غایی ==

از والاترین [[هدف اخلاق]] با عنوان هدف غایی تعبیر شده است که مشتمل بر عناوینی چون [[حیات طیبه]]، [[قرب الی الله]]، [[خلافت الهی]]، [[انسان کامل]] و... می‌باشد. از این‌رو اخلاق، ساختن و رساندن انسان را از نخستین حد وجودی که به حد حیوانی متصل است، به آخرین مرتبه کمال که به افق [[فرشتگان]] نزدیک می‌باشد عهده‌دار است. در میان [[انسان‌ها]] به سبب [[اختلاف]] در اخلاق و صفات، [[پست‌ترین]] و شریف‌ترین [[مخلوقات]] وجود دارد. اخلاق می‌تواند انسان را به بالاترین مراتب کمال و [[صفات انسانی]] که همان [[مقام قرب الهی]] است برساند<ref>نراقی، محمد مهدی، جامع السعادات، تحقیق سیدمحمد کلانتر، ج۱، ص۴۹-۵۰؛ ر. ک: آیت الله خامنه‌ای، ۱۹/۹/۱۳۷۵؛ مصباح یزدی، محمدتقی، اخلاق در قرآن، ج۱، ص۹۶.</ref>. [[هدف]] نهایی از تمامی [[علوم شرعی]] دستیابی به معرفت الهی و حصول [[حقیقت توحید]] در قلب انسان که همان [[صبغة الله]] است می‌باشد و هیچ رنگ و فطرتی نیکوتر از رنگ خدایی نیست {{متن قرآن|صِبْغَةَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً}}<ref>«رنگ (و نگار) خداوند را (بگزینید) و خوش‌رنگ (و نگار)‌تر از خداوند کیست؟ و ما پرستندگان اوییم» سوره بقره، آیه ۱۳۸.</ref> هر چند ممکن است [[علوم شرعی]] در مقدمه بودن برای این هدف، تفاوت‌هایی داشته و برخی مقدمه نزدیک و برخی دورتر یا با واسطه و بی‌واسطه باشند<ref>ر. ک: امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۹-۱۰.</ref>.

== اهداف مقدماتی ==

اخلاق مقدمه‌ای برای [[تهذیب نفس]] است و [[هدف]] آن رساندن [[انسان]] به خصلت‌های [[اخلاقی]] مانند [[اخلاص]]، [[تقوا]]، [[زهد]]، [[بردباری]] و مانند آن است که همه این موارد از اهداف مقدماتی [[اخلاق]] به شمار می‌آیند و هر یک از آنها نیز مقدمه برای رسیدن به [[هدف غایی]] اخلاق است<ref>ر. ک: آیت الله خامنه‌ای، مکتوبات، ۱۴/۶/۱۳۷۴.</ref><ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۵۷.</ref>