خطأ: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-''']] == پانویس == {{پانویس}} +''']] {{پایان منابع}} == پانویس == {{پانویس}})) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[خطأ در قرآن]] - [[خطأ در حدیث]] - [[خطأ در فقه سیاسی]] | پرسش مرتبط = خطأ (پرسش)}} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
* [[گناهکار]]، خطاپیشه، [[طغیانگر]]<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۴۹.</ref>، در مقابل صواب<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱، ص۶۵.</ref>. | * [[گناهکار]]، خطاپیشه، [[طغیانگر]]<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۴۹.</ref>، در مقابل صواب<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱، ص۶۵.</ref>. | ||
*{{متن قرآن|فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ}}<ref>«بی‌گمان فرعون و هامان و سپاه آن دو لغزشکار بودند» سوره قصص، آیه ۸.</ref>. | *{{متن قرآن|فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ}}<ref>«بی‌گمان فرعون و هامان و سپاه آن دو لغزشکار بودند» سوره قصص، آیه ۸.</ref>. | ||
*[[خطا]] یا در [[حکم]] است یا در عمل یا در [[تعیین]] مصداق و موضوع: | * [[خطا]] یا در [[حکم]] است یا در عمل یا در [[تعیین]] مصداق و موضوع: | ||
#'''[[خطا]] در [[حکم]]:''' نفهمیدن یا بد فهمیدن [[حکم]] که این [[خطا]] تأثیر شدید و [[قبح]] موکّدی دارد. این [[خطا]] قابل اغماض و [[چشم‌پوشی]] نیست. | # '''[[خطا]] در [[حکم]]:''' نفهمیدن یا بد فهمیدن [[حکم]] که این [[خطا]] تأثیر شدید و [[قبح]] موکّدی دارد. این [[خطا]] قابل اغماض و [[چشم‌پوشی]] نیست. | ||
#[[خطا]] در عمل: به مفهوم غیر عمدی است؛ مثل [[قتل]] خطایی: {{متن قرآن|وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُمْ بِهِ}}<ref> | # [[خطا]] در عمل: به مفهوم غیر عمدی است؛ مثل [[قتل]] خطایی: {{متن قرآن|وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُمْ بِهِ}}<ref>«شما را در آنچه اشتباه کرده‌اید گناهی نیست» سوره احزاب، آیه ۵.</ref>. | ||
#'''[[خطا]] در [[تعیین]] موضوع:''' این [[خطا]] اگر بدون [[قصور]] و [[تقصیر]] باشد، کمتر مورد ملامت و [[مؤاخذه]] قرار می‌گیرد<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۷۶.</ref>. | # '''[[خطا]] در [[تعیین]] موضوع:''' این [[خطا]] اگر بدون [[قصور]] و [[تقصیر]] باشد، کمتر مورد ملامت و [[مؤاخذه]] قرار می‌گیرد<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۷۶.</ref>. | ||
*غالب خطاها در عمل رخ می‌دهد: {{متن قرآن|تَاللَّهِ لَقَدْ آثَرَكَ اللَّهُ عَلَيْنَا وَإِنْ كُنَّا لَخَاطِئِينَ}}<ref>«گفتند: سوگند به خداوند که خداوند تو را بر ما برتری داده است و بی‌گمان ما گنهکار بودیم» سوره یوسف، آیه ۹۱.</ref>. | * غالب خطاها در عمل رخ می‌دهد: {{متن قرآن|تَاللَّهِ لَقَدْ آثَرَكَ اللَّهُ عَلَيْنَا وَإِنْ كُنَّا لَخَاطِئِينَ}}<ref>«گفتند: سوگند به خداوند که خداوند تو را بر ما برتری داده است و بی‌گمان ما گنهکار بودیم» سوره یوسف، آیه ۹۱.</ref>. | ||
*خطیئه به معنای [[اثم]] نیست، به [[دلیل]] [[تقابل]] آن دو در این [[آیه]]: {{متن قرآن|وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا}}<ref>«و هر کس خطایی یا گناهی کند سپس آن را به گردن بی‌گناهی اندازد بار بهتان و گناهی آشکار را بر دوش کشیده است» سوره نساء، آیه ۱۱۲.</ref>. در [[خطا]] قید غیرعمدی بودن ملحوظ است، ولی در [[اثم]] تعمّد و [[تسامح]] وجود دارد؛ ولی تجلّی عملی هر دو در عالم واقع [[پلیدی]] و [[بدی]] است. | * خطیئه به معنای [[اثم]] نیست، به [[دلیل]] [[تقابل]] آن دو در این [[آیه]]: {{متن قرآن|وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا}}<ref>«و هر کس خطایی یا گناهی کند سپس آن را به گردن بی‌گناهی اندازد بار بهتان و گناهی آشکار را بر دوش کشیده است» سوره نساء، آیه ۱۱۲.</ref>. در [[خطا]] قید غیرعمدی بودن ملحوظ است، ولی در [[اثم]] تعمّد و [[تسامح]] وجود دارد؛ ولی تجلّی عملی هر دو در عالم واقع [[پلیدی]] و [[بدی]] است. | ||
*در حوزه [[فرهنگ عمومی]] [[خطا]] به عنوان غیرعمد (مثل [[قتل]] غیرعمد) قابل گذشت و [[چشم پوشی]] است و [[خداوند]] به [[چشم‌پوشی]] و اغماض سفارش کرده است: {{متن قرآن|وَأَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى}}<ref> | * در حوزه [[فرهنگ عمومی]] [[خطا]] به عنوان غیرعمد (مثل [[قتل]] غیرعمد) قابل گذشت و [[چشم پوشی]] است و [[خداوند]] به [[چشم‌پوشی]] و اغماض سفارش کرده است: {{متن قرآن|وَأَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى}}<ref>«گذشت کردنتان به پرهیزگاری نزدیک‌تر است» سوره بقره، آیه ۲۳۷.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۲۵۸-۲۵۹.</ref>. | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']] | * [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۵۵
خطأ از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: خطأ در قرآن - خطأ در حدیث - خطأ در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
- گناهکار، خطاپیشه، طغیانگر[۱]، در مقابل صواب[۲].
- ﴿فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ﴾[۳].
- خطا یا در حکم است یا در عمل یا در تعیین مصداق و موضوع:
- خطا در حکم: نفهمیدن یا بد فهمیدن حکم که این خطا تأثیر شدید و قبح موکّدی دارد. این خطا قابل اغماض و چشم‌پوشی نیست.
- خطا در عمل: به مفهوم غیر عمدی است؛ مثل قتل خطایی: ﴿وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُمْ بِهِ﴾[۴].
- خطا در تعیین موضوع: این خطا اگر بدون قصور و تقصیر باشد، کمتر مورد ملامت و مؤاخذه قرار می‌گیرد[۵].
- غالب خطاها در عمل رخ می‌دهد: ﴿تَاللَّهِ لَقَدْ آثَرَكَ اللَّهُ عَلَيْنَا وَإِنْ كُنَّا لَخَاطِئِينَ﴾[۶].
- خطیئه به معنای اثم نیست، به دلیل تقابل آن دو در این آیه: ﴿وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا﴾[۷]. در خطا قید غیرعمدی بودن ملحوظ است، ولی در اثم تعمّد و تسامح وجود دارد؛ ولی تجلّی عملی هر دو در عالم واقع پلیدی و بدی است.
- در حوزه فرهنگ عمومی خطا به عنوان غیرعمد (مثل قتل غیرعمد) قابل گذشت و چشم پوشی است و خداوند به چشم‌پوشی و اغماض سفارش کرده است: ﴿وَأَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى﴾[۸].[۹].
منابع
پانویس
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۴۹.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱، ص۶۵.
- ↑ «بی‌گمان فرعون و هامان و سپاه آن دو لغزشکار بودند» سوره قصص، آیه ۸.
- ↑ «شما را در آنچه اشتباه کرده‌اید گناهی نیست» سوره احزاب، آیه ۵.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۷۶.
- ↑ «گفتند: سوگند به خداوند که خداوند تو را بر ما برتری داده است و بی‌گمان ما گنهکار بودیم» سوره یوسف، آیه ۹۱.
- ↑ «و هر کس خطایی یا گناهی کند سپس آن را به گردن بی‌گناهی اندازد بار بهتان و گناهی آشکار را بر دوش کشیده است» سوره نساء، آیه ۱۱۲.
- ↑ «گذشت کردنتان به پرهیزگاری نزدیک‌تر است» سوره بقره، آیه ۲۳۷.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۲۵۸-۲۵۹.