دولت‌های شیعی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''دولت‌های شیعی''' در [[تاریخ اسلام]] از آغاز تاکنون، سلسله‌های [[حکومتی]] بسیاری تشکیل شده است، از آن میان برخی [[دولت‌ها]] و [[حکومت‌ها]] [[افکار]] و انگیزه‌های [[شیعی]] داشتند و به [[برپایی حکومت]] [[شیعی]] دست یافتند، یا محدود یا گسترده، یا کوتاه‌مدّت یا درازمدّت. اغلب آنها در مناطق دور دست‌تر از [[حکومت]] [[عباسیان]] در [[بغداد]] بود و گاهی متعرّض [[حکومت]] مرکزی هم می‌شدند. اینگونه [[حکومت‌ها]] [[سعی]] در برپایی مرام [[شیعه]] و گسترش [[ولایت]] [[اهل بیت]] {{عم}} داشتند و [[میزان]] موفقیت و تطابق آنها با آرمان‌های [[شیعی]] متفاوت بوده است. برخی معتقدند آنها حکومت‌هایی بودند با [[حاکمان]] [[شیعی]] و اطلاق [[حکومت]] [[شیعی]] را بر آنان خالی از [[مسامحه]] نمی‌دانند و [[شیعه]] و [[نیک]] بودن افراد یک [[خاندان]] را ضامن [[شایستگی]] آنان در طول [[تاریخ]] نمی‌شمارند و حتّی [[صالح]] بودن یک [[دولت]] یا دولتمرد را در مقطعی از [[تاریخ]]، به معنای [[مشروع]] بودن همۀ آنان در طول [[زندگی]] نمی‌دانند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۶۳.</ref>.

== مقدمه ==

* در مقدمۀ مجموعۀ [[دولت]] [[ابرار]] آمده است: [[تاریخ]] [[تشیع]]، دولت‌های فراوانی بوده‌اند، مثل [[علویان]] [[طبرستان]]، [[آل]] حمدان و بنی مزید در حلّه و [[حلب]]، مختار بن ابی [[عبیده]] ثقفی در [[کوفه]]، برخی از شاهان صفوی در [[ایران]]، [[آل بویه]] و صاحب بن عبّاد در [[بغداد]]، [[سربداران]] در سبزوار، ادریسیان در [[مغرب]]، تیپوسلطان در [[هندوستان]]، [[آل]] [[منصور]] در [[بحرین]] و [[وزیران]] و امیرانی مثل [[علی بن یقطین]]، [[امیر]] کبیر، [[قائم مقام]] فراهانی نیز بوده‌اند که در حیطۀ [[اقتدار]] خویش برای [[حاکمیّت]] [[دین الهی]] تلاش کرده‌اند.<ref>آل بویه، حامیان فرهنگ تشیّع، ص ۱۳</ref>

# ادریسیان، منسوب به [[ادریس]] بن [[عبد]] [[اللّه]]، که در [[قرن دوم]] در [[مغرب]] و مراکش به [[حکومت]] رسیدند و مدّت حکومتشان ۱۴۰ سال از ۱۷۰ [[هجری]] به بعد بود.

# حمدانیان در منطقۀ [[عراق]] و [[شام]] در [[قرن چهارم]] به [[حکومت]] رسیدند و مدّت ۱۰۰ سال حکومتشان به درازا کشید.

# بریدیان که در [[قرن چهارم]] در منطقۀ [[اهواز]] و [[بصره]] و [[واسط]] [[حکومت]] یافتند.

# دولتهای [[علوی]] [[یمن]] که بیشتر [[زیدی]] [[مذهب]] بودند. از قبیل: [[امامان]] بنی رسّی، بنی صلیح، بنی [[مهدی]]، [[دولت]] [[امامان]] [[یمن]]، که تا [[تاریخ]] معاصر [[حکومت]] داشته‌اند.

# مرعشیان که به [[رهبری]] [[سادات]] مرعشی در بخش‌هایی از مازندران به [[حکومت]] رسیدند (از ۷۶۰ تا ۷۹۵ق). [[نسب]] آنان به [[امام سجاد]] {{ع}} می‌رسید.

# کیائیان نیز سلسله‌ای [[شیعه]] [[مذهب]] بودند که در مناطق از [[گیلان]] بیش از دو قرن [[حکومت]] کردند (از ۷۶۹ تا ۱۰۰۰ق) شجره‌نامۀ آنان را منتسب به [[امام سجاد]] {{ع}} می‌دانند.

# مشعشعیان در [[خوزستان]] در [[قرن نهم]] [[هجری]] به [[حکومت]] رسیدند و پس از ۷۰ سال حکومتشان پایان یافت (از ۸۴۵ تا ۹۱۴ق)، هرچند آن دودمان به صورت پراکنده در بخش‌هایی فرمانروایی‌های محدود داشتند.

# صفویان در اوایل [[قرن دهم]]، [[حکومتی]] [[شیعی]] [[مذهب]] تشکیل دادند و [[ایرانی]] مستقّل بنا نهادند. آنان منسوب به جدّ بزرگشان [[صفی]] الدین اردبیلی‌اند. [[نسب]] آنان را به [[امام]] هفتم می‌رسانند. [[حکومت]] آنان از ۹۰۷ تا ۱۱۴۵ ق ادامه یافت. پس از صفویان هرچند [[حکومت‌ها]] و دولت‌های موجود در [[ایران]] [[شیعه]] [[مذهب]] بودند، [[صدق]] [[حکومت]] [[شیعی]] بر اینگونه سلسله‌ها چندان دقیق نیست. آنچه به صورت [[جمهوری اسلامی ایران]] در بهمن ۱۳۵۷ ش در [[ایران]] شکل گرفت، ناب‌ترین و استوارترین [[حکومت]] [[شیعی]] است که بر محور [[ولایت فقیه]] پدید آمد و عظیم‌ترین تحوّل را در [[سیاست]] جهانی و منطقه‌ای صورت داد<ref>در این زمینه ر. ک: «دائرة المعارف تشیّع»، ذیل مدخل تشیّع (جنبش‌ها و دولت‌ها) و سلسله کتاب‌های «دولت ابرار»، شامل حکومتهای: مختار ثقفی، علویان طبرستان، حمدانیان، صفویان، تیپوسلطان، آل بویه</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۶۳.</ref>